Βαλτώνουν για χρόνια οι διαγωνισμοί με ΣΔΙΤ για τα δημόσια κτήρια

Θολό είναι το τοπίο για τα περισσότερα από τα κτηριακά ΣΔΙΤ που φούσκωσαν τα προηγούμενα χρόνια τη δεξαμενή των διαγωνισμών, αλλά ναρκοβατούν. Πολλοί διαγωνισμοί, αν και κρατούν τέσσερα και πέντε χρόνια δεν έχουν ακόμα φτάσει στον τερματισμό, ενώ υπήρξαν και ναυάγια, όπως το έργο της Πολιτείας Καινοτομίας στο παλιό ακίνητο της ΧΡΩ.ΠΕΙ. που δεν κατάφερε να συγκεντρώσει ενδιαφέρον σε τρεις διαγωνισμούς.

Η καθυστέρηση στην ωρίμανση των κτηριακών ΣΔΙΤ που οδηγεί σε παρατάσεις, καθώς και οι πολύπλοκες διαδικασίες που απαιτούνται για την υπογραφή της σύμβασης, μιας και είναι ο ιδιώτης -όχι το Δημόσιο- που θα πρέπει να «κλειδώσει» το χρηματοδοτικό κομμάτι πριν την υπογραφή, τραβούν σε μάκρος τις διαδικασίες. Στην παρούσα συγκυρία, όμως, το διάστημα ετών που μεσολαβεί συνεπάγεται αύξηση του κόστους των υλικών και της εργασίας, που οδηγεί τους ενδιαφερόμενους είτε να παίζουν καθυστερήσεις είτε και να αποσύρονται τελικά.

Η υφιστάμενη δεξαμενή των έργων ΣΔΙΤ πάντως έχει πιάσει το «ταβάνι», που θέτει το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα για την κάλυψη των πληρωμών διαθεσιμότητας ως το 0,24% του ΑΕΠ το 2029, που ανέρχεται σε 590 εκατ. ευρώ. Η υπερφόρτωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων με πληρωμένες διαθεσιμότητας για τις ΣΔΙΤ διάρκειας 20 ή και 30 ετών, προκαλεί προβληματισμό για τις περαιτέρω δυνατότητες αυτού του εργαλείου.

Σήμερα, είναι σε εξέλιξη άνω των 40 διαγωνισμών έργων ΣΔΙΤ, συνολικής αξίας που υπερβαίνει τα 6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων κτηριακά είναι 21 έργα (σχολεία, φοιτητικές εστίες, δικαστικά μέγαρα, φυλακές).

Σε πιο ώριμη φάση, είναι η ΣΔΙΤ για τις φοιτητικές εστίες του Πανεπιστημίου Κρήτης, προϋπολογισμού 255 εκατ. ευρώ, που σημειωτέων βγήκε σε διαγωνιστική διαδικασία το 2020. Η σύμβαση θα πρέπει να περάσει από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Αντίστοιχα, ωριμάζει και το έργο για τις φοιτητικές εστίες της Θεσσαλίας, προϋπολογισμού 94 εκατ. ευρώ, που επίσης προκηρύχθηκε το 2020. Ανάδοχος και στα δύο έργα έχει ανακηρυχθεί η Intrakat. Προχωρημένο θεωρείται και το ΣΔΙΤ για τις 17 σχολικές μονάδες στην Κεντρική Μακεδονία, προϋπολογισμού 128,4 εκατ. ευρώ, με ανάδοχο το σχήμα Μυτιληναίος – ΑΤΕΣΕ. Ο εν λόγω διαγωνισμός ξεκίνησε το 2021.

Συνεχείς παρατάσεις

Οι καθυστερήσεις ως φαίνεται ροκανίζουν τον χρόνο. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί το έργο για την ανέγερση των δικαστικών μεγάρων Λαμίας, Βόλου και της νέας πτέρυγας του δικαστικού μεγάρου Καρδίτσας και την ανακατασκευή του υφιστάμενου δικαστικού μεγάρου Τρικάλων, τη διαχείριση και συντήρηση αυτών, αξίας 59,9 εκατ. ευρώ. Το αντικείμενο, μάλιστα, τροποποιήθηκε το 2022 σε σχέση με αυτό που αρχικώς εγκρίθηκε από την αρμόδια κυβερνητική επιτροπή, προκαλώντας και μία γενικότερη καθυστέρηση στην εξέλιξη των συμβάσεων με τους συμβούλους που ωριμάζουν το έργο, οι οποίες έπρεπε επίσης να τροποποιηθούν αντιστοίχως.

Τον περασμένο Ιούλιο δημοσιεύθηκε η πρόσκληση στη β’ φάση του διαγωνισμού των Άβαξ, Άκτωρ Παραχωρήσεις, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος-ΑΤΕΣΕ και Intrakat-ΤΕΚΑΛ. Σύμφωνα, παρόλα αυτά με την απόφαση της 11^ης Ιανουαρίου 2024, «παραμένουν σε εκκρεμότητα οι διαδικασίες έναρξης και πέρατος του Ανταγωνιστικού Διαλόγου της β’ φάσης λόγω υπαιτιότητας συναρμοδίων φορέων όσον αφορά την ωρίμανση των ενεργειών για την έναρξη του ανταγωνιστικού διαλόγου». Έτσι, παρατάθηκαν κατά 14 μήνες και 25 ημέρες η σύμβαση του χρηματοοικονομικού συμβούλου και 15 μήνες του τεχνικού συμβούλου, προκειμένου να ολοκληρώσουν το έργο τους με ορόσημο την υπογραφή της ΣΔΙΤ. Διάστημα που μας φτάνει στα τέλη Μαρτίου του 2025.

Εντωμεταξύ, φαίνεται πως με τον αραμπά κινείται και η ΣΔΙΤ της νέας βιοκλιματικής στέγης της Γενικής Γραμματείας Υποδομών, που θα αποτελέσει ένα νέο τοπόσημο της οδού Πειραιώς. Προσωρινή ανάδοχος του έργου είναι η κοινοπραξία Intrakat – REDEX. Ο διαγωνισμός για το έξυπνο κτηριακό συγκρότημα, προϋπολογισμού 112,6 εκατ. ευρώ, ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2021.

Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών χορήγησε παράταση στον χρηματοοικονομικό σύμβουλο του έργου ως τις 31 Δεκεμβρίου 2024. Όπως σημειώνεται στη σχετική απόφαση, παραμένουν σε εκκρεμότητα οι διαδικασίες Οριστικοποίησης Συμβατικών Εγγράφων. Εκτιμάται ότι από την ανακήρυξη προσωρινού αναδόχου, που έγινε τον περασμένο Οκτώβριο, χρειάζονται 8 μήνες για να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες.

Υπάρχουν όμως και βαλτωμένοι διαγωνισμοί, όπως αυτός για τα 13 Περιφερειακά Κέντρα Πολιτικής Προστασίας, αξίας 131 εκατ. ευρώ, που παρότι τρέχει από τις αρχές του 2021, δεν έχει ακόμη ανάδοχο. Στην ίδια μοίρα είναι και το ΣΔΙΤ για τα Δικαστικά Μέγαρα σε Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Έδεσσα και Σέρρες, προϋπολογισμού 148,8 εκατ. ευρώ.

Οι καθυστερήσεις σε συνδυασμό με το ζήτημα των πόρων που δεσμεύονται για τις πληρωμές διαθεσιμότητας, ουσιαστικά αποκαθηλώνουν το σημερινό μοντέλο των ΣΔΙΤ. Δεν ήταν τυχαίο το γεγονός ότι ο υφυπουργός Υποδομών, κ. Νίκος Ταχιάος χαρακτήρισε πρόσφατα το μοντέλο των συμπράξεων δημοσίου – ιδιωτικού τομέα ως «πεπερασμένο», σημειώνοντας πως δεν μπορούμε να επιτρέψουμε στο ελληνικό κράτος να ξανακυλήσει δημοσιονομικά και να υποθηκεύσουμε το μέλλον των επόμενων γενεών.