Οκτώ μήνες έχουν περάσει από την τελευταία έκδοση εταιρικού ομολόγου στο ΧΑ (CPLP Shipping), καθώς το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων αποτρέπει τις εταιρείες να απευθυνθούν εκ νέου στους επενδυτές. Μια αγορά που από το 2016 έως το 2022 προσέφερε μια επενδυτική διέξοδο με υψηλές αποδόσεις και λελογισμένο κίνδυνο. Αυτή την περίοδο 25 εταιρείες, εισηγμένες και μη άντλησαν 4,83 δισ. ευρώ για να χρηματοδοτήσουν τα επενδυτικά τους σχέδια ανοίγοντας την αγορά των εταιρικών ομολόγων και στους μικροεπενδυτές. Προς το παρών η αγορά έχει «παγώσει» και οι εν δυνάμει εκδότες αναμένουν τις εξελίξεις τόσο στο εξωτερικό (διακύμανση επιτοκίων), όσο και στο εσωτερικό (ανάπτυξη, εκλογές κ.α).
Το 2016 ήταν ένα ορόσημο για την ελληνική κεφαλαιαγορά με την ενεργοποίηση της αγοράς εταιρικών ομολόγων του Χρηματιστηρίου Αθηνών.
Μέχρι τότε το πλαφόν της απόδοσης των ομολόγων έπρεπε να είναι ίσο με το δικαιοπρακτικό (εξωτραπεζικό) επιτόκιο που ήταν καθορισμένο στο 5,3% και αυτό για να μη θεωρείται ο δανεισμός «τοκογλυφικός».
Επειδή όμως οι επενδυτές ζητούσαν υψηλότερα επιτόκια λόγω του ρίσκου της χώρας, εταιρείες όπως ΟΤΕ, Τιτάν, Coca-Cola κ.ά. για να ξεπεράσουν τον σκόπελο αυτόν δημιούργησαν εταιρείες-οχήματα ειδικού σκοπού που ήταν οι εκδότες των ομολόγων τους σε Λουξεμβούργο, Αγγλία κ.α. Η πρακτική αυτή απέκλειε Έλληνες μικροεπενδυτές αφού το ελάχιστο τίμημα συμμετοχής ξεπερνούσε τα 100.000 ευρώ (υψηλή ονομαστική αξία).
Το υπουργείο Οικονομικών όμως, μετά από εισήγηση της ΤτΕ, έκανε δεκτή τη ρύθμιση για να απεξαρτηθεί πλήρως η τιμολόγηση των ομολόγων από το δικαιοπρακτικό επιτόκιο και τον Οκτώβριο του 2016 είχαμε την πρώτη εισαγωγή εταιρικού ομολόγου στο ΧΑ υπό το νέο καθεστώς με την έκδοση της Housemarket (ΙΚΕΑ), θυγατρικής της Fourlis. Η έκδοση υπερκαλύφθηκε και χάρη στη χαμηλή ονομαστική αξία των ομολογιών προσέλκυσε 565 ιδιώτες επενδυτές. Η έκδοση του ΟΠΑΠ που ακολούθησε προσέλκυσε 6.500 ιδιώτες επενδυτές. Το επιτόκιο της έκδοσης της Housemarket ήταν 5% και το ύψος της έκδοσης 40 εκατ. ευρώ.
Η επενδυτική διέξοδος την περίοδο των Capital Controls
Ήταν μια επενδυτική διέξοδος για την εποχή των capital controls που το χρήμα έπρεπε να παραμείνει εντός Ελλάδας. Επίσης, οι προθεσμιακές καταθέσεις δεν ξεπερνούσαν το 0,8%, και το χρηματιστήριο δεν «τράβαγε». Αποδόσεις της τάξης του 5% ήταν κάτι παραπάνω από ελκυστικές παρουσιάζοντας συγχρόνως έναν λελογισμένο κίνδυνο αφού οι εκδότες ήταν υγιείς επιχειρήσεις, εισηγμένες και μη εισηγμένες. Eπίσης με την επένδυση σε ένα ομόλογο απέφευγες και τον κίνδυνο του «κουρέματος» των καταθέσεων.
Το ατού της αγοράς αυτής ακόμη δεν είναι η ρευστότητα αφού οι αγοραπωλησίες είναι ελάχιστες αλλά το υψηλό τοκομερίδιο το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις καταβάλλεται ανά τρίμηνο. Παράλληλα η αγορά αυτή αποτέλεσε από τότε μέχρι σήμερα μια δεξαμενή χρηματοδότησης και για τις επιχειρήσεις αφού οι τράπεζες προσέφεραν και προσφέρουν κεφάλαια με το σταγονόμετρο, ενώ η έκδοση ενός τέτοιου ομολόγου στο εξωτερικό, χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις έχει πολύ μεγαλύτερη τιμολόγηση.
Σε πρόσφατη έκθεση της Euroxx AXEΠΕΥ γίνεται μια «ακτινογραφία» της συγκεκριμένης αγοράς. Από το 2016 έως το καλοκαίρι του 2022 ( η τελευταία έκδοση) 25 εταιρείες έχουν εκδόσει εταιρικά ομόλογα ύψους 4,38 δισ. ευρώ. Το ίδιο διάστημα τα συνολικά αντληθέντα κεφάλαια από αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και πρωτογενούς διάθεσης μετοχών (IPOs) στο ΧΑ ανήλθαν περίπου σε 5,57 δισ., με τη μερίδα του λέοντος (4,18 δισ) να αφορά όμως ελάχιστους εκδότες όπως Πειραιώς, Alpha και ΔΕΗ το 2021.
Τα ομόλογα 20 εταιρειών διαπραγματεύονται ακόμη, ένα έχει εξοφληθεί (Housemarket) και 4 έχουν εξοφληθεί πρόωρα (ΟΠΑΠ, Μυτιληναίος, Sunlight, Terna Energy). Η διάρκεια των ομολόγων είναι από 5 ή 7 έτη, η υψηλότερη απόδοση έως τώρα ήταν της Housemarket με 5% και η μικρότερη της MotorOil με 1,9%. Το μεγαλύτερο ποσό άντλησε η έκδοση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ το 2020 με 500 εκατ. ευρώ και το μικρότερο με 25 εκατ. ευρώ η έκδοση της B&F. H καλύτερη χρονιά ήταν το 2021 με επτά εκδόσεις με τον πρώτο κύκλο να κλείνει το Καλοκαρί του 2022 με τη δεύτερη έκδοση της CPLP Shipping.
Οι εκδότες εταιρικών ομολόγων από το 2016 έως το 2022
- 2016: Housmarket 40 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 5%.
- 2017: ΟΠΑΠ 200 εκατ. ευρώ πενταετές με επιτόκιο 3,5%, Terna Energy 60 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 3,85%, Sunlight 50 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 4,25%, Μυτιληναίος 300 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 3,10%.
- 2018: ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ 120 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 3,95%, B&F 25 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 4,95%, Coral 120 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 3%.
- 2019: Aegean 200 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 3,6%, Attica Holdings 175 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 3,4%, Τerna Energy 150 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 2,6%.
- 2020: ΟΠΑΠ 200 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 2,10%, ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ 500 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 2,75%, Lamda Development 320 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 3,4%.
- 2021: ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ 300 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 2,3%, Costamare 100 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 2,7%, CPLP Shipping 150 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 2,65%, Prodea 300 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 2,3%, Noval 120 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 2,65%, Motor Oil 200 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 1,90%, ElvalHalcor 250 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 2,45%.
- 2022: Safe Bulkers 100 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 2,95%, Premia 100 εκατ. ευρώ, πενταετές με επιτόκιο 2,8%, Lamda Development 230 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 4,7%, CPLP Shipping 100 εκατ. ευρώ, επταετές με επιτόκιο 4,4%.
Στην πορεία των ετών από το 2016 έως το 2021 οι αποδόσεις των εταιρικών ομολόγων άρχισαν να μειώνονται, ακολουθώντας την καμπύλη των επιτοκίων.
Το 2021 αποτελεί ουσιαστικά το έτος πριν τη μεταστροφή της αγοράς των ομολόγων, εξαιτίας εμφάνισης αυξημένης γεωπολιτικής αστάθειας στην Ουκρανία και της ενεργειακής κρίσης, που επέφεραν αίσθημα ανασφάλειας και αβεβαιότητας στους επενδυτές.
Το 2022 και εν μέσω υψηλού πληθωρισμού και αυξημένων επιτοκίων παρατηρείται αύξηση στις αποδόσεις των ομολόγων με τον σταθμισμένο μέσο όρο των εταιρικών ομολόγων επταετίας να αγγίζει το 4,61%.
Τέλος ενός κύκλου λοιπόν και αρχή ενός νέου; Τα αυξημένα επίπεδα των επιτοκίων δεν συνηγορούν προς αυτήν την κατεύθυνση, όμως, όπως δείχνουν και τα διαθέσιμα στοιχεία, οι καταθέσεις ακολουθούν μια έντονα αυξητική πορεία, μεγαλώνοντας την απόσταση από τις συνολικές δανειοδοτήσεις. Αυτό το κομμάτι ίσως στο άμεσο μέλλον προσελκύσει νέους ή και υφιστάμενους εκδότες για επιπλέον εκδόσεις.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
