Αθέατες διεργασίες πολλών ετών, στον χώρο όπου διασταυρώνονται η τεχνολογική και η επιχειρηματική καινοτομία, έχουν φέρει στις αρχές αυτού του έτους την ελληνική κοινωνία -και, ιδιαίτερα, τη νεολαία- μπροστά σε ένα νέο, για τη χώρα, υπόδειγμα δημιουργίας πλούτου, εισοδήματος και απασχόλησης: οι τεχνολογίες... made in Greece προσελκύουν το ενδιαφέρον κολοσσών του διεθνούς επιχειρείν και δείχνουν ένα δρόμο προς την επιτυχία, μακριά από παραδοσιακά μοντέλα επιχειρηματικότητας ή δραστηριότητες που κινούνται στα όρια του παρασιτισμού (το γνωστό όνειρο της... θεσούλας στο Δημόσιο).
Πίσω από την εξαγορά της Viva Wallet από την JP Morgan με μια αστρονομική, για τα ελληνικά δεδομένα, αποτίμηση -κοντά στα 2 δισ. δολ.-, της Accusonus από τη Meta Platforms (Facebook) και της επικείμενης εξαγοράς της Vimodji, επίσης από τη Meta, βρίσκονται προσπάθειες αρκετών ετών από νέους επιχειρηματίες στο οικοσύστημα των ελληνικών startup, που τώρα περνά σε ένα στάδιο ωρίμανσης, σε τέτοιο βαθμό ώστε να έχει περάσει στα «ραντάρ» μεγάλων επιχειρηματικών παικτών, οι οποίοι σκανάρουν την παγκόσμια αγορά για να εντοπίσουν τεχνολογικές καινοτομίες που μπορούν να αποκτηθούν με κόστος χαμηλό, σε σύγκριση με τις αξίες που μπορούν να δημιουργήσουν στα δικά τους επιχειρηματικά μοντέλα.
Πρέπει να σημειωθεί ότι οι προσπάθειες που καταλήγουν σε επιτυχία στον χώρο των startup το κάνουν παρά και όχι χάρη στο επιχειρηματικό περιβάλλον που επικρατεί στην Ελλάδα και δεν είναι τυχαίο ότι πολλές εταιρείες δημιουργούνται στη χώρα μας και κρατούν εδώ δραστηριότητες, αλλά μεταφέρουν σε επιχειρηματικά κέντρα του εξωτερικού τις έδρες τους. Στην Ελλάδα υπάρχει μεν δυναμικό εργαζομένων υψηλού μορφωτικού επιπέδου και επιστημονική έρευνα αρκετά υψηλού επιπέδου, όμως αυτή δεν συνδέεται επαρκώς με τις επιχειρήσεις για να μετασχηματισθεί σε επιχειρηματικότητα, ενώ τα γνωστά προβλήματα ασφυκτικής γραφειοκρατικής οργάνωσης και ενός περιβάλλοντος που δεν συγχωρεί την επιχειρηματική αποτυχία, πολύ συχνή στον χώρο των startup, λειτουργούν σαν αντίθετοι άνεμοι για τους δημιουργικούς επιχειρηματίες.
Τα πρόσφατα παραδείγματα επιτυχημένων ελληνικών startup έχουν ένα κοινό παρονομαστή που δείχνει στους νέους της Ελλάδας ένα διαφορετικό δρόμο για τη δημιουργία αξίας: την τεχνολογική καινοτομία, που έρχεται από το μέλλον και δημιουργεί πλούτο στο παρόν. Μπορεί αυτός να μην είναι ένας εύκολος δρόμος πλουτισμού, αφού οι αντιξοότητες είναι τεράστιες, ο ανταγωνισμός έντονος και διεθνοποιημένος και πάντα οι πιθανότητες αποτυχίας ενός εγχειρήματος είναι περισσότερες από τις πιθανότητες επιτυχίας, όμως πρόκειται για μια πραγματική διέξοδο από το παρωχημένο ελληνικό παραγωγικό μοντέλο, το οποίο βρίσκεται μακριά από τη νέα τεχνολογία και παράγει προστιθέμενη αξία με... το σταγονόμετρο.
Τα δύο ολοκληρωμένα και το επερχόμενο deal, με πρωταγωνιστές στην πλευρά των αγοραστών έναν κολοσσό της διεθνούς τραπεζικής και έναν από τους μεγάλους, ώριμους παίκτες της τεχνολογίας, τα οποία φέρνουν ένα συνολικό ποσό για την εξαγορά μετοχών ελληνικών επιχειρήσεων της τάξεως του 1 δισ. ευρώ, έχουν στον πυρήνα τους τις τεχνολογικές καινοτομίες... made in Greece:
- Η Viva Wallet πέτυχε μια εξαγορά των μετοχών μειοψηφίας της με ένα τεράστιο τίμημα, που συγκρίνεται με αποτιμήσεις καθιερωμένων ελληνικών τραπεζών, παρότι τα σημερινά οικονομικά της μεγέθη δεν φαίνεται να το δικαιολογούν. Αυτό που «είδε» η JP Morgan στην ελληνική εταιρεία των Καρώνη - Αντύπα.είναι ένα λογισμικό, στο οποίο βασίζεται και ένα επιχειρηματικό μοντέλο εξαιρετικά χρήσιμο για το λεγόμενο disruption στον χώρο των τραπεζικών υπηρεσιών, δηλαδή για μια μεγάλη αλλαγή, η οποία στηρίζεται σε νέα τεχνολογία. Σημειωτέον ότι η JP Morgan, αν και είναι η μεγαλύτερη «παραδοσιακή» αμερικανική τράπεζα, έχει αντιληφθεί ότι το fintech μπορεί να «κάψει» τα επόμενα χρόνια τα κλασικά τραπεζικά μοντέλα και, αντί να αντισταθεί στο disruption, προσπαθεί να το αγκαλιάσει και να γίνει η ίδια φορέας καινοτομίας και παροχής νέων υπηρεσιών. Η τεχνολογία της Viva Wallet, που όπως λέει η ίδια η εταιρεία και αναγνωρίζει η JP Morgan μπορεί να αλλάξει τα επόμενα χρόνια τον τρόπο που πληρώνονται και πληρώνουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις είναι το "tap on phone". Η βασική σύλληψη, που έχει ήδη υλοποιηθεί με επιτυχία -γι' αυτό και πήρε αξία για την JP Morgan- είναι η μετατροπή κάθε απλού κινητού τηλεφώνου, μέσω ειδικού software που εγκαθίσταται με απλό τρόπο και δεν διαφέρει από τις εφαρμογές που γνωρίζουν οι χρήστες του Android, σε μια πλατφόρμα πληρωμών, που υποκαθιστά τα POS για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Μάλιστα, οι υπηρεσίες πληρωμών προσφέρονται με μηδενική προμήθεια, ενώ η Viva ωφελείται από την τήρηση λογαριασμού εκ μέρους της συνεργαζόμενης επιχείρησης. Στόχος της JP Morgan είναι να χρησιμοποιήσει αυτή την τεχνολογία για να μπει με αξιώσεις στον χώρο των πληρωμών στην Ευρώπη, δίνοντας νέα διάσταση σε αυτό το επιχειρηματικό μοντέλο, δεδομένου ότι διαθέτει τεράστια κεφαλαιακή δύναμη πυρός και ρευστότητα για να αναπτύξει τις νέες υπηρεσίες.
- Η Accusonus, που ήδη εξαγοράσθηκε από τη Meta Platforms κατά 100%, με ένα τίμημα που φέρεται να πλησιάζει τα 100 εκατ. ευρώ, όπως και η Vimodji, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά σε αντίστοιχο deal με τη μητρική εταιρεία του Facebook, έγιναν ελκυστικές για τον αμερικανικό κολοσσό σε μια δύσκολη περίοδο για τις δραστηριότητές του, καθώς όλα δείχνουν ότι ολοκληρώνεται η προηγούμενη φάση ραγδαίας ανάπτυξης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και πρέπει επειγόντως να βρεθεί ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Ο Μαρκ Ζούκεμπεργκ επινόησε το metaverse, δηλαδή τη μετάβαση των κοινωνικών δικτύων σε μια πλατφόρμα εικονικής πραγματικότητας, που θα προσφέρει «ζωντανή» εμπειρία στον χρήστη. Προς το παρόν δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι αυτό το μοντέλο θα έχει επιτυχία, γι' αυτό και η χρηματιστηριακή αγορά «γκρέμισε» τις τελευταίες ημέρες την αποτίμηση της Meta, εστιάζοντας περισσότερο στα προβλήματα ανάπτυξης του σήμερα, παρά στις υποσχέσεις για το αύριο. Σε κάθε περίπτωση, όμως, η Meta «σαρώνει» την παγκόσμια αγορά για να εντοπίσει τεχνολογίες που μπορεί να της επιτρέψουν να... κόψει δρόμο προς την εικονική πραγματικότητα του metaverse, καθώς η εσωτερική ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών που απαιτούνται παίρνει χρόνο, τον οποίο δεν διαθέτει η Meta -αντίθετα, διαθέτει άφθονο χρήμα για εξαγορές. Η Accusonus έχει αναπτύξει λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης για την αγορά των επαγγελματιών της μουσικής και του ήχου και μπορεί να φανεί χρήσιμη για να δημιουργηθεί το... soundtrack του metaverse. Η Vimodji μπορεί να βοηθήσει στις οπτικές απεικονίσεις στο νέο σύμπαν εικονικής πραγματικότητας, καθώς χρησιμοποιεί τεχνητή νοημοσύνη για την παραγωγή των πρώτων διεθνώς σύντομων βίντεο (emoji) με ήχο, «αποκωδικοποιώντας» τα συναισθήματα του χρήστη κοινωνικών δικτύων.
Το ελληνικό οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων έχει γίνει πλέον αρκετά ευρύ, για να περιλαμβάνει και άλλες εταιρείες που θα μπορούσαν, με την τεχνολογική και επιχειρηματική τους καινοτομία, να ακολουθήσουν τον δρόμο που χάραξαν τα προηγούμενα χρόνια οι... σκαπανείς της αγοράς, όπως η Beat και η Skroutz, που έγιναν οι πρώτες startup που κατάφεραν να μπουν στην καθημερινότητα των καταναλωτών και να προσελκύσουν διεθνή κεφάλαια, ή η Viva και οι Accusonus, που αποτέλεσαν την τελευταία «φουρνιά» επιτυχημένων ελληνικών startup.
Το ζητούμενο πλέον, σε όρους εθνικής οικονομίας, είναι να μην αποτελέσουν οι νεοφυείς επιχειρήσεις μια ακόμη «μόδα», καταδικασμένη να «ξεφουσκώσει» μέσα στη μιζέρια της ελληνικής πραγματικότητας, αλλά να δημιουργηθεί το κατάλληλο περιβάλλον που θα ευνοεί την έρευνα για νέες τεχνολογίες και τη μετουσίωσή τους σε καινοτομίες με επιχειρηματικό αντίκρισμα. Προς το παρόν, παρά τις προσπάθειες που γίνονται, το ελληνικό επιχειρηματικό περιβάλλον εξακολουθεί να αποτελεί εμπόδιο και όχι πηγή ώθησης των νέων προσπαθειών στο χώρο των startup.