Το πολιτικό ρίσκο επιστρέφει στην Πολωνία, με την εκλογική διαδικασία της 15ης Οκτωβρίου να βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού, για μια οικονομία που έχει μετατραπεί από παρίας της Ευρώπης σε παράδειγμα προς μίμηση.
Οι εκλογές κρίνονται ως πολύ σημαντικές όχι μόνο για την ίδια τη χώρα αλλά και την ΕΕ, με δεδομένο και το γεγονός ότι γειτονεύει με την Ουκρανία, ενώ οι περισσότερες δημοσκοπήσεις υποδεικνύουν ότι το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS), μπορεί να επιτύχει το αδύνατο και να επικρατήσει στη διαδικασία, εξασφαλίζοντας μία τρίτη θητεία στην εξουσία. Όμως, η διαφορά του από το βασικό κόμμα της αντιπολίτευσης, δηλαδή την κεντροδεξιά Πλατφόρμα των Πολιτών (ΡΟ), με επικεφαλής τον πρώην επικεφαλής της ΕΕ, Ντόναλντ Τουσκ έχει μειωθεί σημαντικά το τελευταίο διάστημα.
«Μάχη» για μία νέα θητεία - την τρίτη για το PiS - δίνει ο νυν πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι
Το κατά πόσον το PiS, εάν κερδίσει, θα μπορέσει να σχηματίσει μια λειτουργική κυβέρνηση θα εξαρτηθεί από διάφορους παράγοντες. Αυτή τη στιγμή κυβερνά με στήριξη από δύο μικρότερα κόμματα, αυτό της Συνομοσπονδίας (Sovereign Poland) και τους Ρεπουμπλικάνους. Η Συνομοσπονδία μοιάζει να είναι το κόμμα που θα καθορίσει τις εξελίξεις, καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μπορεί να κερδίσει έως και 14%, ενώ ο επικεφαλής της έχει δηλώσει ότι δεν θα συμμετάσχει, εκ νέου, σε κυβέρνηση συνεργασίας και ως εκ τούτου εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι δημοσκοπήσεις, η δημιουργία μίας νέας κυβέρνησης είναι αρκετά δύσκολη.
Βασικός αντίπαλος του Pis, το κόμμα ΡΟ με επικεφαλής τον Ντόναλντ Τουσκ
Οι επικρίσεις
Το PiS θεωρείται ως ιδιαίτερα συντηρητικό κόμμα και οι επικριτές του υποστηρίζουν ότι εάν επικρατήσει στις εκλογές αυτό θα σημάνει ότι η Πολωνία απομακρύνεται από τα δημοκρατικά πρότυπα.. Η κυβέρνηση κατηγορείται για πολιτικοποίηση της δικαιοσύνης, για μετατροπή των δημόσιων μέσων ενημέρωσης σε κομματικά φερέφωνα, για χρήση κρατικών περιουσιακών στοιχείων για να ενισχύσει τη νομή της εξουσίας και για υποδαύλιση της ομοφοβίας.
Το PiS λέει ότι στόχος του είναι να κάνει τα δικαστήρια πιο αποτελεσματικά και την οικονομία πιο δίκαιη και ότι το μόνο που κάνει είναι να υπερασπίζεται τον καθολικό χαρακτήρα της Πολωνίας απέναντι στις δυτικές φιλελεύθερες πιέσεις. Μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης θα πρέπει να αναιρέσει τις αλλαγές του PiS στο δικαστικό σώμα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ώστε να διασφαλιστεί η ανεξαρτησία τους και η συμμόρφωσή τους με το σύνταγμα, το οποίο, σύμφωνα με τους επικριτές, το PiS έχει υπονομεύσει. Θα άνοιγε επίσης το δρόμο για την αποκατάσταση των σχέσεων της Πολωνίας με τη Γερμανία, οι οποίες έχουν υποστεί σοβαρή πίεση κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του PiS.
Προβάδισμα για το PiS δείχνουν οι δημοσκοπήσεις
Η εικόνα της οικονομίας
Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, η Πολωνία έχει γίνει μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μια αναδυόμενη ευρωπαϊκή δύναμη - κυρίως χάρη στην ένταξή της στην ενιαία αγορά της ΕΕ.
Πράγματι, το Πολωνικό Οικονομικό Ινστιτούτο (PEI), μια δεξαμενή σκέψης, εκτιμά ότι το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) της Πολωνίας -με όρους αγοραστικής δύναμης (PPP)- είναι σήμερα περίπου 31% υψηλότερο από ό,τι αν δεν είχε ενταχθεί στην ΕΕ. Η χώρα έχει καταστεί περιφερειακός κόμβος τεχνολογίας. Στην τελευταία έκδοση του δείκτη ανταγωνιστικότητας της πληροφορικής στην αναδυόμενη Ευρώπη, η Πολωνία κατέλαβε την τρίτη θέση μεταξύ των 23 χωρών της περιοχής -μετά μόνο από την Εσθονία και τη Λιθουανία- και την πρώτη θέση στην περιοχή όσον αφορά το ταλέντο.
Οι παγκόσμιες αυτοκινητοβιομηχανίες συνεχίζουν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους στην Πολωνία -συμπεριλαμβανομένης της Mercedes-Benz, η οποία κατασκευάζει επί του παρόντος ένα νέο εργοστάσιο αξίας 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ στο Jawor, το πρώτο εργοστάσιο της εταιρείας που θα κατασκευάζει αποκλειστικά ηλεκτρικά φορτηγά.
Εν τω μεταξύ, οι πολωνικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να επεκτείνονται στο εξωτερικό. Ο κρατικός ενεργειακός γίγαντας PKN Orlen δραστηριοποιείται σε μεγάλο μέρος της βόρειας Ευρώπης, ενώ μάρκες όπως οι CCC, CMYK και Reserved αποτελούν οικείο θέαμα στους κεντρικούς δρόμους και στα εμπορικά κέντρα σε όλη την Ευρώπη.
Στον τομέα της ενέργειας, ενώ η χώρα συνεχίζει να αρνείται να μετακινηθεί από τα σχέδιά της να συνεχίσει την εξόρυξη άνθρακα -ο οποίος εξακολουθεί να παράγει περίπου το 70% της ηλεκτρικής ενέργειας της Πολωνίας- μέχρι το 2049, έχει δεσμευτεί να παράγει το 75% της ηλεκτρικής της ενέργειας από εναλλακτικές πηγές μέχρι το 2040.
Ισχυρή πορεία για την οικονομία την τελευταία 10ετία
Παρά τα στέρεα θεμέλιά της, η οικονομία της Πολωνίας έχει υποστεί πολυάριθμους κλυδωνισμούς τον τελευταίο ενάμιση χρόνο ως απότοκο της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 -κυρίως τον πληθωρισμό και τη μαζική εισροή Ουκρανών προσφύγων. Το ΑΕΠ μειώθηκε τόσο το πρώτο όσο και το δεύτερο τρίμηνο του 2023, κατά 0,3% σε ετήσια βάση το πρώτο τρίμηνο και κατά 0,5% το δεύτερο τρίμηνο.
Οι προοπτικές για την πολωνική οικονομία για το υπόλοιπο του έτους είναι εξίσου δυσοίωνες: πιθανότατα θα αποφύγει την ύφεση, αλλά μόλις και μετά βίας. Η ING υποβάθμισε την πρόβλεψή της για την ανάπτυξη για το 2023 από το ήδη μέτριο 1% σε μόλις 0,4%. Είναι η ανθεκτικότητα των εξαγωγών και των επενδύσεων και η μείωση των εισαγωγών που πιθανότατα θα αποτρέψουν την ύφεση. Το χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ, Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Πολωνίας αναμένεται να στηρίξει τις δημόσιες επενδύσεις, αλλά οποιεσδήποτε περαιτέρω καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις συνιστούν καθοδικό κίνδυνο, προειδοποιεί η Παγκόσμια Τράπεζα. Η ΕΕ παρακρατεί επί του παρόντος 36 δισεκατομμύρια ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια στο πλαίσιο της χρηματοδότησης για την ανάκαμψη μετά την πανδημία, κυρίως λόγω ανησυχιών για το κράτος δικαίου.
Ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε τον Φεβρουάριο στο 18,4% και είχε μειωθεί σε λίγο κάτω από το 11% τον Ιούλιο. Η νομισματική πολιτική παρέμεινε σχετικά αμετάβλητη. Η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα και η εισροή χιλιάδων Ουκρανών προσφύγων λόγω του πολέμου έχει ενισχύσει τη «δεξαμενή» του εργατικού δυναμικού της χώρας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
