Θέμα επαναδιαπραγμάτευσης της συμφωνίας για τις εξαγωγές σιτηρών θέτει ο Ρώσος πρόεδρος Β. Πούτιν προβάλλοντας τον ισχυρισμό ότι δεν έχουν τηρηθεί οι όροι της και οι εξαγωγές σιτηρών δεν κατευθύνθηκαν σε αναπτυσσόμενες χώρες αλλά σε εκείνες της ΕΕ, κατηγορώντας το Κίεβο και τη Δύση ότι χρησιμοποιούν τη συμφωνία για να εξαπατήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες και τη Ρωσία.
Ο Ρώσος πρόεδρος έβαλε στο στόχαστρό του την συμφωνία, η οποία υπεγράφη με την διαμεσολάβηση της Τουρκίας και των Ηνωμένων Εθνών, λέγοντας ότι οι εξαγωγές των ουκρανικών σιτηρών δεν κατευθύνονται προς τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, αναφέροντας πως η Ρωσία και ο αναπτυσσόμενος κόσμος «εξαπατήθηκαν» από μια συμφωνία-ορόσημο για την εξαγωγή σιτηρών για την αντιμετώπιση της επαπειλούμενης επισιτιστικής κρίσης
Η Ουκρανία, τα λιμάνια της οποίας έχουν αποκλειστεί από τη Ρωσία από την εισβολή της τον Φεβρουάριο, δήλωσε ότι οι όροι της συμφωνίας τηρούνται αυστηρά και ότι δεν υπάρχει λόγος επαναδιαπραγμάτευσης. Η συμφωνία, η οποία διευκολύνθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη και την Τουρκία τον Ιούλιο, δημιούργησε έναν προστατευμένο διάδρομο εξαγωγών μέσω της Μαύρης Θάλασσας για τα ουκρανικά σιτηρά, αφού το Κίεβο έχασε την πρόσβαση στην κύρια εξαγωγική του οδό όταν η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία από ξηράς, αέρος και θαλάσσης.
Η συμφωνία, η οποία έχει σχεδιαστεί για να συμβάλει στην αποκλιμάκωση των παγκόσμιων τιμών των τροφίμων μέσω της αύξησης των προμηθειών σιτηρών και ελαιούχων σπόρων, ήταν η μόνη διπλωματική εξέλιξη μεταξύ της Μόσχας και του Κιέβου σε περισσότερους από έξι μήνες πολέμου.
Η Μόσχα δήλωσε τότε ότι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους υπέγραψε τη συμφωνία ήταν επειδή ήθελε να βοηθήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες να αποτρέψουν την έλλειψη τροφίμων. Όμως ο Πούτιν δήλωσε την Τετάρτη ότι η Ουκρανία και η Δύση δεν τηρούν τους όρους της και ότι το μεγαλύτερο μέρος των σιτηρών πηγαίνει στην ΕΕ και όχι στις φτωχότερες χώρες, κάτι που ο Ρώσος ηγέτης είπε ότι θα πρέπει να αλλάξει αν πρόκειται να αποτραπεί αυτό που αποκάλεσε «πρωτοφανής ανθρωπιστική καταστροφή».
Η κριτική του Πούτιν, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η συμφωνία παραδίδει σιτηρά, λιπάσματα και άλλα τρόφιμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Τουρκία εις βάρος των φτωχών χωρών, είναι πιθανό να αυξήσει τους φόβους ότι το σύμφωνο θα μπορούσε να διαλυθεί εάν δεν μπορεί να επαναδιαπραγματευτεί με επιτυχία.
Είπε ακόμη ότι κάποιοι περιορισμοί επί των ρωσικών εξαγωγών λιπασμάτων έχουν χαλαρώσει, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν καθώς «έξυπνες κυρώσεις» συνεχίζουν να περιπλέκουν το ρωσικό εμπόριο. Σημείωσε ότι θα φροντίσει να αναθεωρηθεί η συμφωνία ώστε να διασφαλιστεί ότι θα επιτυγχάνονται οι αρχικοί της στόχοι.
Ο Πούτιν προειδοποίησε ότι θα προκληθεί παγκόσμια επισιτιστική κρίση αν δεν αντιμετωπιστεί η κατάσταση και σημείωσε ότι θα επικοινωνήσει με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν για να συζητήσουν για τους πιθανούς περιορισμούς στις χώρες που μπορούν να δεχτούν προμήθειες.
«Για μια ακόμη φορά, οι αναπτυσσόμενες χώρες έχουν απλώς εξαπατηθεί και συνεχίζουν να εξαπατώνται. Είναι προφανές ότι αυτή η προσέγγιση, η κλίμακα των επισιτιστικών προβλημάτων στον κόσμο μόνο θα αυξάνεται...και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια άνευ προηγουμένου ανθρωπιστική καταστροφή».
Όπως είπε ο Πούτιν, μόνο δύο από τα 87 πλοία, τα οποία μεταφέρουν 60.000 τόνους προϊόντων, πήγαν στις φτωχές χώρες καθώς κατηγόρησε την Δύση ότι λειτουργεί ως αποικιοκρατική δύναμη. «Σχεδόν όλα τα σιτηρά που εξάγονται από την Ουκρανία στέλνονται όχι στις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά σε χώρες της ΕΕ», είπε χαρακτηριστικά.
Σήμερα, ο Ουκρανός υπουργός Γεωργίας δήλωσε ότι δεν γνωρίζει να έχουν υπάρξει κάποιες επίσημες κινήσεις από την πλευρά της Ρωσίας για την τροποποίηση της συμφωνίας, η οποία παραμένει η μοναδική σημαντική διπλωματική επιτυχία κατά τον εξάμηνο πόλεμο.
Η Μόσχα λέει ότι της υποσχέθηκαν την άρση ορισμένων επιμελητειακών κυρώσεων, που όπως υποστηρίζει παρακωλύουν τις εξαγωγές της αγροτικών προϊόντων και λιπασμάτων με αντάλλαγμα την άρση του στρατιωτικού αποκλεισμού στα λιμάνια της νότιας Ουκρανίας. «Δεν υπάρχουν άμεσες κυρώσεις σε προϊόντα, αλλά υπάρχουν περιορισμοί που συνδέονται με την επιμελητεία, με τα φορτία, τις πληρωμές και την ασφάλεια. Πολλοί από αυτούς τους περιορισμούς παραμένουν», κατέληξε ο Πούτιν.