Η Tesla οδήγησε τον Έλον Μασκ στην πρώτη θέση των πλουσιότερων ανθρώπων του κόσμου, με την τιμή της μετοχής της να έχει φτάσει σε αστρονομικά επίπεδα στα τέλη του 2021 και την αξία της εταιρείας να περνάει το κατώφλι του 1 τρισ. δολαρίων. Ωστόσο η μετοχή βρίσκεται πλέον σε ελεύθερη πτώση χάνοντας περισσότερα από 550 δισ. δολάρια από τον περασμένο Νοέμβριο καθώς οι επενδυτές επανεκτιμούν την θέση τους και προσπαθούν να απαντήσουν σε ένα κομβικό ερώτημα: είναι «φούσκα» η αποτίμηση της Tesla;
Είναι χαρακτηριστικό πως οι απώλειες της Tesla το τελευταίο εξάμηνο φτάνουν τη συνολική αποτίμηση των πέντε μεγαλύτερων αυτοκινητοβιομηχανιών (Toyota, Volkswagen, BYD, Mercedes-Benz και BMW), με τους επενδυτές να βλέπουν τις προοπτικές της εταιρείας να κυριαρχήσει στην αυτοκινητοβιομηχανία όπως η Apple κυριαρχεί στα smartphones ή η Amazon στο διαδικτυακό λιανεμπόριο να εξασθενούν.
Οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει πλέον η Tesla είναι πολύ μεγαλύτεροι σε σχέση με το παρελθόν. Ο ανταγωνισμός στην αγορά των ηλεκτρικών αυτοκινήτων έχει αυξηθεί, δεν παρουσιάζει πλέον νέα προϊόντα, οι αγωγές για φυλετικές διακρίσεις έχουν πλήξει το προφίλ της εταιρείας και του Έλον Μασκ ενώ καταγράφονται και σημαντικά προβλήματα παραγωγής στο εργοστάσιο της Tesla στη Σαγκάη, το οποίο χρησιμοποιεί για τον εφοδιασμό της Ασίας και της Ευρώπης.
Παράλληλα ο Μασκ δεν έχει βοηθήσει την τιμή της μετοχής, έχοντας μετατρέψει σε σίριαλ την αγορά του Twitter, με τους επενδυτές να διαπιστώνουν πως η Tesla δεν διαθέτει ένα ανεξάρτητο διοικητικό συμβούλιο που θα μπορούσε να «βάλει χαλινάρι» στον ιδιοκτήτη και να αποφύγει κινήσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν την επιχείρηση και το brand της εταιρείας. Οι αναλυτές επισημαίνουν πως από άποψη εταιρικής διακυβέρνησης η Tesla έχει να διορθώσει πολλά ζητήματα ενώ δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου έλεγχοι και ισορροπίες.
Γιατί βυθίζεται η αξία της μετοχής
Πλέον, ακόμη και οι διαχρονικοί υποστηρικτές της Tesla έχουν αμφιβολίες. H Wedbush μείωσε την τιμή-στόχο για την Tesla στα 1.000 δολάρια από 1.400 δολάρια, με τον διαχρονικά αισιόδοξο για εταιρεία Ντάνιελ Ιβς να επικαλείται τα προβλήματα της αυτοκινητοβιομηχανίας στην Κίνα όπου τα lockdown έχουν περιορίσει σημαντικά την προμήθεια κρίσιμων εξαρτημάτων και υλικών καθώς και τη ζήτηση για αυτοκίνητα «Υπάρχει μια νέα πραγματικότητα για την Tesla στην Κίνα και η αγορά επανεκτιμά τους κινδύνους», δήλωσε ο Ιβς, με την τιμή της μετοχής της να βρίσκεται αυτή την στιγμή στα 628 δολάρια.
Οι αναλυτές σημειώνουν πλέον πως η αποτίμηση της Tesla φαίνεται εξωφρενική. Η μετοχή διαπραγματεύεται σήμερα σε 95,8 φορές τα κέρδη, γεγονός που υποδηλώνει μια υψηλή αποτίμηση που βασίζεται περισσότερο στο ρεύμα που έχει δημιουργήσει ο Έλον Μασκ παρά στα έσοδα που συγκεντρώνει. Η σύγκριση του πολλαπλασιαστή τιμής προς κέρδη του γίγαντα των ηλεκτρικών οχημάτων με αυτόν άλλων αυτοκινητοβιομηχανιών δίνει μια ακόμη πιο ανησυχητική εικόνα.
Ο γνωστός οικονομολόγος Μπραντ Ντελόνγκ υπολογίζει ότι για να δικαιολογείται η αποτίμηση της Tesla πρέπει να έχει 100% μερίδιο στην αμερικανική αγορά αυτοκινήτου και να πουλάει το κάθε αυτοκίνητο με κέρδος 20.000 δολ. Παράλληλα επισημαίνει ότι οι μετοχές της Tesla πρέπει να έχουν μια μακροπρόθεσμη μόνιμη απόδοση κερδών της τάξης του 5% ανά έτος, προκειμένου να στηρίξουν τις αποτιμήσεις των μετοχών. Συνεπώς, τα προβλεπόμενα μόνιμα κέρδη της εταιρείας πρέπει να είναι 35 δισ. δολάρια κάθε χρόνο.
Οι ανταγωνιστές Ford, General Motors και Toyota έχουν πολλαπλασιαστές τιμής προς κέρδη 4,5, 6 και 8,5, αντίστοιχα, που αποτελούν μεγάλες εκπτώσεις σε σύγκριση με την Tesla. Το αν η Tesla δικαιολογεί μια premium αποτίμηση είναι μια διαχρονική συζήτηση, ωστόσο όλο και περισσότεροι αναλυτές της Wall Street σημειώνουν πως η μετοχή της είναι υπερβολικά τιμολογημένη.
Η αναλύτρια Μπριαν Γου αναφέρει σε tweet της: «Διερωτώμαι γιατί μια εταιρεία με P/E 90 αξίζει τόσο πολύ περισσότερο από τη Ford, η οποία έχει P/E λιγότερο από 4 και πουλάει πάνω από 4 φορές περισσότερα αυτοκίνητα, ενώ διαθέτει και ένα εξαιρετικό ηλεκτρικό φορτηγό. Αμφισβητώ γιατί η Tesla αξίζει τόσο πολύ, όταν αυτή τη στιγμή έχει το 85% της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων και μόλις και μετά βίας μπορεί να αποσπάσει κέρδη».
Αναφέρει επίσης το γεγονός πως ο Έλον Μασκ δεν αρέσκεται στο να μεγιστοποιεί τα μερίσματα προς τους μετόχους στις εταιρείες που δραστηριοποιείται. «Ο Έλον θέλει να διασκεδάσει και να αλλάξει τον κόσμο: συστήματα πληρωμών, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, μπαταρίες, μετρό, ταξίδια στον Άρη, δορυφόρους. Οι υψηλές χρηματιστηριακές αποτιμήσεις είναι χρήσιμα εργαλεία γι' αυτό τον σκοπό. Έδωσαν στον Έλον Μασκ κοινωνική δύναμη με τη μορφή πλούτου, και στη συνέχεια την αξιοποιεί σε κοινωνική δύναμη με τη μορφή επιρροής διασημοτήτων. Αλλά αν έχετε μετοχές σε μια εταιρεία του Έλον, αυτός δεν εργάζεται για εσάς. Είστε, αν μη τι άλλο, το θήραμά του - ή, στην καλύτερη περίπτωση, ένας αιχμάλωτος του δόρατος στο παρασκήνιο της σκηνής, ούτε καν μέρος της χορωδίας».
Τα προβλήματα που βρίσκει στον δρόμο της η Tesla
Η Tesla κυριαρχεί στην αγορά αυτοκινήτων στην Κίνα τροφοδοτώντας τις ελπίδες για υπερτροφοδοτούμενη ανάπτυξη στη μεγαλύτερη αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο. Το μερίδιο αγοράς της Tesla στην Κίνα ξεπέρασε το 2,5% το πρώτο τρίμηνο του 2022, πλησιάζοντας τις αυτοκινητοβιομηχανίες πολυτελών αυτοκινήτων Mercedes-Benz, BMW και Audi.
Επίσης αντιπροσωπεύει το 75% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων που πωλήθηκαν στις ΗΠΑ. Η εταιρεία βρίσκεται αρκετά χρόνια μπροστά από τους ανταγωνιστές της στην τεχνολογία μπαταριών και στο λογισμικό. Όμως το 95% των πωλήσεών της προέρχεται από δυο μοντέλα. Το Model 3 sedan και το Model Y. Το επόμενο όχημα, ένα φορτηγό, έχει καθυστερήσει πολλές φορές και δεν αναμένεται πριν από το επόμενο έτος.
Όμως στην αυτοκινητοβιομηχανία αποτελεί αξίωμα το γεγονός ότι τα νέα μοντέλα τροφοδοτούν τις πωλήσεις, με την Tesla να μην εμφανίζει νέες προτάσεις ενώ ο ανταγωνισμός από εταιρείες όπως η Hyundai, η Ford και η Volkswagen αυξάνεται, προσφέροντας στους οδηγούς πολύ περισσότερες επιλογές.
Η Tesla αντιμετωπίζει ήδη σκληρό ανταγωνισμό στην Ευρώπη, όπου τα ηλεκτρικά οχήματα αντιπροσωπεύουν το 13% των πωλήσεων νέων αυτοκινήτων. Η Volkswagen, η οποία έχει επενδύσει σε μεγάλο βαθμό στα ηλεκτρικά οχήματα, πούλησε 56.000 αυτοκίνητα στη Δυτική Ευρώπη κατά τους τρεις πρώτους μήνες του έτους, ακριβώς πίσω από την Tesla, η οποία πούλησε 58.000, σύμφωνα με στοιχεία που συνέταξε η Schmidt Automotive Research στο Βερολίνο.
Καθώς όμως τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα κερδίζουν δημοτικότητα λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιμών της βενζίνης, το επόμενο κύμα πελατών μπορεί να μην έχει την διάθεση να περιμένει τους τεράστιους χρόνους αναμονής για την παραλαβή ενός οχήματος Tesla. Η επόμενη γενιά αγοραστών θα είναι μέσοι άνθρωποι που θα αγοράζουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα επειδή έχει οικονομικό νόημα γι' αυτούς και τα πανάκριβα Tesla θα δουν το μερίδιο τους στην αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων να μειώνεται δραματικά.
Η εικόνα της Tesla βρίσκεται επίσης υπό πίεση. Η εταιρεία έχει βρεθεί στο στόχαστρο για φυλετικές διακρίσεις και σεξουαλικές παρενοχλήσεις. Επίσης την περασμένη εβδομάδα η Tesla αποβλήθηκε από τον δείκτη S&P 500 ESG Index, μια λίστα εταιρειών που πληρούν ορισμένα περιβαλλοντικά, κοινωνικά και πρότυπα διακυβέρνησης. Η S&P δήλωσε ότι ενοχλήθηκε από τους ισχυρισμούς για φυλετικές διακρίσεις και κακές συνθήκες εργασίας στο εργοστάσιο της εταιρείας στο Φρίμοντ.
Ο Μασκ από την πλευρά του απάντησε στην απόφαση της S&P γράφοντας στο Twitter ότι το κίνημα για την εφαρμογή περιβαλλοντικών, κοινωνικών προτύπων και προτύπων διακυβέρνησης στις εταιρείες ήταν μια «απάτη» που «έχει γίνει όπλο από ψεύτικους πολεμιστές της κοινωνικής δικαιοσύνης».
Παράλληλα, προβληματίζουν οι πολιτικές δηλώσεις του Μασκ που έχει δηλώσει ότι στηρίζει τους Ρεπουμπλικάνους. Μια κίνηση που αναμένεται να αποξενώσει αρκετούς αγοραστές αυτοκινήτων. «Όσο πιο πολιτικοποιημένος γίνεται, τόσο περισσότερο μπορεί να αρχίσει να επηρεάζει τους αγοραστές», δήλωσε η Carla Bailo, διευθύνουσα σύμβουλος του Κέντρο Έρευνας για την Αυτοκινητοβιομηχανία στο Μίτσιγκαν.
Ο ιδρυτής της Tesla έχει ακόμα ένα σημαντικό μειονέκτημα. Δεν είναι καλός στη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, με αποτέλεσμα να χάνει σημαντικά στελέχη όλα αυτά τα χρόνια. Χαρακτηριστικό της συμπεριφοράς του η προειδοποίηση στους υπαλλήλους του Twitter ότι «οι προσδοκίες για την εργασιακή ηθική θα είναι ακραίες» αν αναλάβει την πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης.
Την ίδια στιγμή, πολλά πρώην στελέχη της Tesla βρίσκονται πλέον σε ανταγωνίστριες εταιρείες με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα να αποτελεί ο Πίτερ Ρόλινσον που ίδρυσε την εταιρεία Lucid που είναι η μοναδική κατασκευάστρια ηλεκτρικών αυτοκινήτων που έχει κερδίσει την Tesla στις δοκιμές της Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος για το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο με πλήρη φόρτιση.
«Δεν μπορείς να φέρεσαι άσχημα στους εργαζομένους σου σε μια στενή αγορά εργασίας όπως αυτή που έχουμε», δήλωσε ο κ. Poreda της Sage Advisory. «Ένας έξυπνος άνθρωπος δεν μπορεί να κάνει το όραμά του πραγματικότητα χωρίς πολλούς πραγματικά έξυπνους ανθρώπους».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
