Η επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής «φωνάζει» πως χρειάζονται άμεσες λύσεις για την μάχη απέναντι σε ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει ο ανθρώπινος πολιτισμός τα επόμενα χρόνια. Η ανάγκη για καθαρότερες μορφές ενέργειας είναι μεγαλύτερη από ποτέ, ωστόσο το κόστος και ο χρόνος της μετάβασης αποτελεί δυσεπίλυτο γρίφο για πολλές χώρες.
Αυτό τον μήνα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (EIB) θα αποφασίσει αν θα υπογράψει το σχέδιο για την απομάκρυνση από τον άνθρακα μέσα από την χρηματοδότηση έργων καθαρής ενέργειας. Η απόφαση αναμένονταν να έχει ήδη ληφθεί, όμως έχει καθυστερήσει λόγων των πιέσεων από την Γερμανία και μερικά κράτη της Κεντρικής Ευρώπης, καταδεικνύοντας την αναχρονιστική προσέγγιση του Βερολίνου στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής που κρατάει την Ευρώπη πίσω στην εφαρμογή των πολιτικών.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, είναι ξεκάθαρο πως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων πρέπει να επενδύσει στην απομάκρυνση από τον άνθρακα. Υπάρχει ισχυρή πολιτική βούληση να υπάρξει ανακατεύθυνση των δημόσιων πόρων σε επενδύσεις για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Εξάλλου η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα βον ντερ Λέιεν υποσχέθηκε την «Πράσινη Συμφωνία» ύψους 1,1 τρισ δολαρίων και την ενεργειακή ουδετερότητα μέχρι το 2050. Το οικονομικό ζήτημα είναι επίσης πιεστικό, με τον κίνδυνο σχέδια για τους υδρογονάνθρακες να μετατραπούν σε άχρηστα περιουσιακά στοιχεία. Την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων αποσύρει την στήριξη της από τα εργοστάσια άνθρακα.
Το Βερολίνο αλλά και πολλές ακόμα ευρωπαϊκές πρωτεύουσες δείχνουν την προτίμηση τους στο φυσικό αέριο. Σαν μορφή ενέργειας είναι πιο καθαρό από τον άνθρακα και η Γερμανία έχει επενδύσει πάρα πολύ στα εργοστάσια με φυσικό αέριο καθώς απομακρύνεται από την πυρηνική ενέργεια και τον άνθρακα. Η χώρα κατασκευάζει σημαντικούς κόμβους φυσικού αερίου για να μειώσει την εξάρτηση από τις ρωσικές προμήθειες φυσικού αερίου και είναι αξιοσημείωτο πως η πρόσφατη χρηματοδότηση του TAP προωθείται για να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ.
Παρ' όλα αυτά, η Ευρώπη θα μπορούσε εύκολα να αποφασίσει ότι το έτος σταθμός στη μετάβαση θα είναι το 2020, δίνοντας έτσι αρκετό μεταβατικό χρόνο στην Γερμανία και άλλες χώρες για νέες προτάσεις και για να προχωρήσουν τα σχέδια για το φυσικό αέριο.
Το φυσικό αέριο δείχνει σήμερα πως είναι πιο αποδοτικό τόσο οικονομικά όσο και στις εκπομπές ρύπων, όμως το Bloomberg υπολογίζει πως τα νέα υπεράκτια αιολικά πάρκα θα γίνουν ακόμα πιο φθηνά από τα υπάρχοντα εργοστάσια φυσικού αερίου στην Γερμανία και την Ιταλία μέχρι το 2020.
Οι ανησυχίες για την ενεργειακή προμήθεια και ασφάλεια της Ευρώπης, αν και είναι σημαντικές δεν σημαίνει πως πρέπει να επιβαρύνουν τις δεσμεύσεις απέναντι στην κλιματική αλλαγή. Η ανάγκη για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων σε μεγάλες κατασκευές δεν δείχνει τόσο μεγάλη. Ο Μάρκο Τζιούλι (Marco Giuli), ερευνητής του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Σπουδών VUB σημειώνει πως υπάρχουν ακόμα μεγαλύτερα περιθώρια.
Το 2016 οι εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ ανήλθαν στα 310,6 δισ κυβ μέτρα, με τη δυναμικότητα των εισαγωγών ωστόσο να φτάνει τα 700 δισ κυβ μέτρα. Για εκείνες τις χώρες και περιοχές που δεν μπορούν να αντιπαρέλθουν οικονομικά σε ξαφνική πτώση του φυσικού αερίου, η EIB έχει ήδη υποσχεθεί την χρηματοδότηση για την ενεργειακή μετάβαση.
Ίδια συμφέροντα
Η θέση της Γερμανίας φαίνεται να προέρχεται από ίδια συμφέροντα. Το 2013 αρνήθηκε να λάβει σκληρότερη γραμμή απέναντι στον άνθρακα και επίσης μην ξεχνάμε πως το Βερολίνο δεν έχει και ανάγκη τα χρήματα της EIB. Θα μπορούσε να δανειστεί με αρνητικά επιτόκια και να τα επενδύσει σε όποιες υποδομές θα ήθελε. Αλλά έτσι θα μπορούσε να δει πιθανόν να ξεγράφει τις προηγούμενες επενδύσεις και τα σχέδια της να γίνει σημαντικός κόμβος. Αν η EIB καθυστερούσε τα έργα στο φυσικό αέριο, πόσο θα χρειαζόταν μέχρι να κάνει το ίδιο και η γερμανική αναπτυξιακή τράπεζα KfW;
Το Βερολίνο είχε πάντα την κακή συνήθεια να διαλέγει το λάθος φάρμακο, όταν σχεδιάζει την μεταστροφή της σε πιο καθαρή ενέργεια, όπως έχει αναφέρει και ο Κρις Μπράιαντ (Chris Bryant). Πιθανότατα δεν θα έπρεπε να απομακρυνθεί από την πυρηνική ενέργεια πριν τον άνθρακα και τώρα έχει να αντιμετωπίσει την σθεναρή αντίσταση για το φυσικό αέριο. Ακόμα και η δική της «Νέα Πράσινη Συμφωνία» δέχθηκε επίθεση εξαιτίας της έλλειψης τόλμης. Όποιοι και αν είναι οι λόγοι, το μπέρδεμα της Γερμανίας για το κλίμα «πληγώνει» την ΕΕ, καθώς υποσκάπτει τις προσπάθειες του ευρωπαϊκού μπλοκ κατά της κλιματικής αλλαγής πριν καν αυτές ξεκινήσουν.