Παραμένει μεγάλο το χάσμα ανάμεσα στα φύλα στον εργασιακό στίβο, με τα ποσοστά απασχόλησης και τους μισθούς να απέχουν ακόμα πολύ από την ισότητα ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες ενώ η τεχνολογική και ψηφιακή επανάσταση δείχνει να είναι πιο απειλητική για τις γυναίκες εργαζόμενες, με εκατομμύρια από αυτές να κινδυνεύουν να βρεθούν χωρίς δουλειά μέσα στα επόμενα χρόνια. Νέα έρευνα ωστόσο του ΔΝΤ υπογραμμίζει πώς οι άνισες συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ γυναικών και ανδρών προσθέτουν μεγάλο κόστος στην παγκόσμια οικονομία, ενώ τονίζει ότι το όφελος από την ισότητα στην εργασία θα είναι πολύ μεγαλύτερο για τις οικονομίες όλου του κόσμου απ΄όσο υπολογιζόταν έως σήμερα.
Οι γυναίκες αποτελούν σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού σε ηλικία εργασίας αλλά μόνο το 50% αυτών των γυναικών συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό, σε σύγκριση με το 80% των ανδρών. Όχι μόνο η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό είναι χαμηλότερη, αλλά οι γυναίκες που πληρώνονται για την εργασία τους απασχολούνται δυσανάλογα στον άτυπο τομέα - ειδικά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες - όπου οι εργοδότες υπόκεινται σε λιγότερους κανονισμούς, αφήνοντας τους εργαζόμενους πιο ευάλωτους σε χαμηλότερους μισθούς και απώλειες θέσεων εργασίας. Επιπλέον, ακόμη και στον επίσημο τομέα, οι γυναίκες που κάνουν την ίδια δουλειά και έχουν το ίδιο επίπεδο εκπαίδευσης κερδίζουν λιγότερα από τα αντίστοιχα των ανδρών. Και, επειδή οι γυναίκες περνούν λιγότερο χρόνο στην αμειβόμενη αγορά εργασίας, έχουν χαμηλότερες συντάξεις και αντιμετωπίζουν υψηλότερο κίνδυνο φτώχειας στα γηρατειά. Μεταξύ εκείνων που εργάζονται, λίγες ανεβαίνουν σε ανώτερες θέσεις ή ξεκινούν τις δικές τους επιχειρήσεις.
Οι γυναίκες επωμίζονται επίσης υψηλότερο μερίδιο της μη αμειβόμενης εργασίας εντός της οικογένειας, συμπεριλαμβανομένης της φροντίδας των παιδιών και των οικιακών καθηκόντων, η οποία μπορεί να περιορίσει την ευκαιρία τους να ασχοληθούν με αμειβόμενη εργασία και να περιορίσουν τις επιλογές τους όταν το κάνουν.
Οι πρώτες μελέτες του ΔΝΤ σχετικά με τον οικονομικό αντίκτυπο των διαφορών μεταξύ των φύλων υπέθεσαν ότι οι άνδρες και οι γυναίκες ήταν πιθανό να γεννηθούν με τις ίδιες δυνατότητες, αλλά ότι οι διαφορές στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη και τη χρηματοδότηση και την τεχνολογία και κοινωνικοί και πολιτιστικοί παράγοντες εμπόδισαν τις γυναίκες να αξιοποιήσουν αυτό το δυναμικό. Με τη σειρά τους, αυτά τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες συρρικνώνουν το ταλέντο που διαθέτουν οι εργοδότες. Το αποτέλεσμα ήταν χαμηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη. Οι απώλειες σε μια οικονομία από την οικονομική αδυναμία των γυναικών εκτιμήθηκε ότι κυμαίνονται από 10% του ΑΕΠ στις προηγμένες οικονομίες έως περισσότερο από 30% στη Νότια Ασία, στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Πιο πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι τα οικονομικά οφέλη από τη συμμετοχή περισσότερων γυναικών στο εργατικό δυναμικό υπερβαίνουν τις προηγούμενες εκτιμήσεις. Αυτό συμβαίνει επειδή οι γυναίκες και οι άνδρες μπορεί να έχουν τις ίδιες δυνατότητες, αλλά φέρνουν διαφορετικές δεξιότητες και ιδέες - που είναι οικονομικά πολύτιμες - στο τραπέζι.
Οι διαφορές μεταξύ των φύλων μπορεί να αντικατοπτρίζουν τους κοινωνικούς κανόνες και τον αντίκτυπό τους στην ανατροφή, τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, τις προτιμήσεις κινδύνου και την ανταπόκριση στα κίνητρα. Για παράδειγμα, μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες είναι πιο αντίθετες στον κίνδυνο, αντανακλώντας μεγαλύτερο φόβο αποτυχίας και λιγότερο ανταγωνιστικές. Η μεγαλύτερη προσοχή των γυναικών έχει οφέλη: τα ισορροπημένα με βάση το φύλο εταιρικά συμβούλια βελτιώνουν τις σταθερές επιδόσεις, ειδικά στον τομέα υψηλής τεχνολογίας και στις υπηρεσίες γνώσης. Η διαφορετικότητα των φύλων στα διοικητικά συμβούλια των τραπεζικών εποπτικών οργανισμών σχετίζεται επίσης με μεγαλύτερη οικονομική σταθερότητα. Ομοίως, οι τράπεζες με υψηλότερα μερίδια μελών του διοικητικού συμβουλίου των γυναικών έχουν μεγαλύτερα αποθέματα κεφαλαίων, χαμηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων και μεγαλύτερη αντίσταση στο άγχος, πιθανώς επειδή η ύπαρξη περισσότερων γυναικών σε εκτελεστικές θέσεις συμβάλλει στην ποικιλομορφία και τη συμπληρωματικότητα της σκέψης, οδηγώντας σε καλύτερη λήψη αποφάσεων .
Με βάση τα δεδομένα μακροοικονομικού, τομεακού και εταιρικού επιπέδου, μια πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ υποδηλώνει ότι οι άνδρες και οι γυναίκες αλληλοσυμπληρώνονται στο χώρο εργασίας από άποψη διαφορετικών δεξιοτήτων και προοπτικών, συμπεριλαμβανομένων διαφορετικών στάσεων απέναντι στον κίνδυνο και τη συνεργασία. Ως αποτέλεσμα, η αύξηση της απασχόλησης των γυναικών ενισχύει την ανάπτυξη και τα εισοδήματα περισσότερο από ό, τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως, υπερβαίνοντας τη βελτίωση που προέρχεται απλώς από την προσθήκη εργαζομένων. Μεταξύ των χωρών όπου τα κενά στα ποσοστά συμμετοχής είναι τα μεγαλύτερα, το κλείσιμο τους θα προσέθετε κατά μέσο όρο 35% στο ΑΕΠ. Η μελέτη δείχνει επίσης ότι η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό παράγει μεγάλα κέρδη στην οικονομική ευημερία, τα οποία οφείλονται σε αλλαγές στα καταναλωτικά αγαθά, στην οικιακή παραγωγή και στον ελεύθερο χρόνο. Αυτά τα κέρδη υπερβαίνουν το 20% στη Νότια Ασία και τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Ένα άλλο σημαντικό εύρημα: όταν περισσότερες γυναίκες συμμετέχουν στο εργατικό δυναμικό, οι άνδρες επωφελούνται επίσης. Γιατί; Επειδή οι συμπληρωματικές δεξιότητες των γυναικών αυξάνουν την παραγωγικότητα, αυξάνοντας τους μισθούς για όλους. Αυτή η αύξηση της παραγωγικότητας δεν αντιστοιχεί στη μείωση των μισθών που θα μπορούσε να αναμένεται όταν περισσότεροι εργαζόμενοι ανταγωνίζονται για θέσεις εργασίας.
Μεγάλος κίνδυνος διεύρυνσης του χάσματος, η τεχνολογική επανάσταση
Αλλά η απλή προσέλκυση περισσότερων γυναικών στο εργατικό δυναμικό μπορεί να μην είναι αρκετή. Μια πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ αναφέρει μια προειδοποιητική σημείωση για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες σε μια ταχέως μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας.
Η ψηφιοποίηση, η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση αποκρύπτουν θέσεις εργασίας που περιλαμβάνουν ρουτίνες και επαναλαμβανόμενες εργασίες, ενώ αυξάνουν την αξία των θέσεων εργασίας που περιλαμβάνουν διαχείριση και γνωστικές δεξιότητες. Η μελέτη διαπιστώνει ότι οι γυναίκες εκτελούν περισσότερες εργασίες ρουτίνας από τους άνδρες σε όλους τους τομείς και επαγγέλματα, αν και υπάρχει σημαντική διακύμανση μεταξύ των χωρών.
Ο κίνδυνος εκτοπισμού είναι ιδιαίτερα υψηλός για τις λιγότερο μορφωμένες γυναίκες, αυτές που είναι 40 ετών και άνω, και εκείνες που εργάζονται σε γραφεία χαμηλού επιπέδου και σε θέσεις εργασίας. Εν τω μεταξύ, οι γυναίκες σε διάφορους τομείς και επαγγέλματα εκπροσωπούνται σε επαγγελματικές και διευθυντικές θέσεις που διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο εκτοπισμού από την τεχνολογία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι γυναίκες κατέχουν λιγότερο από το 20% των θέσεων του διοικητικού συμβουλίου σε τράπεζες και οργανισμούς εποπτείας τραπεζών και αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 2% των CEO των τραπεζών.
Δεδομένης της τρέχουσας τεχνολογίας, η μελέτη εκτιμά ότι 26 εκατ. θέσεις εργασίας γυναικών σε 30 χώρες (28 χώρες στον ΟΟΣΑ συν Κύπρος και Σιγκαπούρη) έχουν περισσότερες από 70% πιθανότητες να εκτοπιστούν από την τεχνολογία εντός δύο δεκαετίες. Σε παγκόσμια κλίμακα, αυτό δείχνει ότι κινδυνεύουν 180 εκατ. γυναίκες.
Προτεινόμενες πολιτικές και επιτυχημένα παραδείγματα
Σύμφωνα με το ΔΝΤ οι αναδυόμενες οικονομίες θα πρέπει πρώτον να επενδύσουν σε υποδομές. Στην αγροτική Νότια Αφρική, για παράδειγμα, η ηλεκτροκίνηση αύξησε τη συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό κατά 9%. Στην Ινδία, η οικοδόμηση κατάλληλων εγκαταστάσεων υγιεινής μείωσε τα κενά των φύλων στην εκπαίδευση και στη συμμετοχή του γυναικείου εργατικού δυναμικού. Το Μεξικό εισήγαγε δημόσια λεωφορεία αποκλειστικά για γυναίκες για να διασφαλίσει ότι θα μπορούσαν να ταξιδέψουν με ασφάλεια.
Οι χώρες αυτές θα πρέπει να ακολουθήσουν μέτρα για τη διευκόλυνση των γυναικών επιχειρηματιών στην πρόσβασή τους στη χρηματοδότηση. Οι γυναίκες συχνά αντιμετωπίζουν πιο περιοριστικές απαιτήσεις ασφάλειας, βραχύτερη λήξη δανείων και υψηλότερα επιτόκια από τους άνδρες. Πρωτοβουλίες όπως το πρόγραμμα χρηματοδότησης γυναικών επιχειρηματιών της Μαλαισίας και οι απλοποιημένοι λογαριασμοί καταθέσεων της Χιλής βοήθησαν στη μείωση του χάσματος των φύλων στα επιτόκια δανεισμού.
Σημαντικό επίσης για αυτές τις χώρες είναι να προωθήσουν ίσα δικαιώματα για τις γυναίκες. Τα μέτρα περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση νόμων που διέπουν τα κληρονομικά και τα δικαιώματα ιδιοκτησίας. Το Μαλάουι, η Ναμίμπια και το Περού αναθεώρησαν τα νομικά τους πλαίσια για τη μείωση των διακρίσεων λόγω φύλου. Στη δεκαετία που ακολούθησε, τα ποσοστά συμμετοχής του γυναικείου εργατικού δυναμικού αυξήθηκαν σημαντικά και στις τρεις χώρες.
Οι προηγμένες οικονομίες πρέπει να πιέσουν για μεγαλύτερη ισότητα μεταξύ άδειας μητρότητας και πατρότητας. Στη Σουηδία, αυτό βοήθησε τις μητέρες να επιστρέψουν στην εργασία τους πιο γρήγορα και έχει μετατοπίσει τους κανόνες φύλου σχετικά με τη γονική μέριμνα.
Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει προώθηση της πρόσβασης σε προσιτή, υψηλής ποιότητας φροντίδα παιδιών. Ένα παράδειγμα είναι η Ιαπωνία, η οποία επέκτεινε τα επιδόματα άδειας φύλαξης παιδιών από 50% σε 67% του μισθού. Η έρευνα δείχνει ότι η μείωση του κόστους της παιδικής μέριμνας κατά το ήμισυ θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των νεαρών μητέρων στην αγορά εργασίας κατά 10%. Υπάρχουν επίσης σημαντικά στοιχεία ότι οι γυναίκες ανταποκρίνονται περισσότερο σε συγκεκριμένες φορολογικές πολιτικές από τους άνδρες.
Σε αυτές περιλαμβάνονται πολιτικές, όπως η αντικατάσταση της οικογενειακής με ατομική φορολογία, όπως έχουν κάνει ο Καναδάς, η Ιταλία και η Σουηδία. Τα μέτρα φορολογικών ελαφρύνσεων για οικογένειες χαμηλού εισοδήματος έχουν επίσης βρεθεί ότι αυξάνουν τα ποσοστά απασχόλησης για τις γυναίκες. Ο λόγος: η φορολογική ελάφρυνση μειώνει τη φορολογική επιβάρυνση και αυξάνει τα κέρδη μετά τη φορολογία για τις γυναίκες, αυξάνοντας έτσι το κίνητρο για τις γυναίκες να ενταχθούν ή να παραμείνουν στο εργατικό δυναμικό. Στα παραδείγματα περιλαμβάνονται η πίστωση φόρου εισοδήματος που έχει αποκτηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες και ένας συνδυασμός εκπτώσεων φόρου και μεταφορών στο Βέλγιο, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Ακόμη, θα πρέπει να υπάρξουν πολιτικές για την παροχή στις γυναίκες των σωστών δεξιοτήτων και για την ενδυνάμωση των γυναικών στο χώρο εργασίας: Η ισότητα των φύλων στις επενδύσεις στην εκπαίδευση και την υγεία είναι απαραίτητη για να εξασφαλιστεί ότι οι γυναίκες μπορούν να αποκτήσουν ποιοτικές θέσεις εργασίας. Στην Ινδία, για παράδειγμα, η έρευνα του ΔΝΤ δείχνει ότι η συμμετοχή του γυναικείου εργατικού δυναμικού θα αυξηθεί κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες εάν τα ινδικά κράτη αυξήσουν τις εκπαιδευτικές δαπάνες κατά 1% του ΑΕΠ.
Για όσες βρίσκονται ήδη στο εργατικό δυναμικό, φορολογικά μέσα όπως φορολογικές εκπτώσεις για εκπαίδευση στην Ολλανδία και ατομικοί λογαριασμοί μάθησης στη Γαλλία μπορούν να εξαλείψουν τα εμπόδια στη διά βίου μάθηση. Οι χώρες θα μπορούσαν επίσης να εξετάσουν την επιδότηση κατάρτισης από ιδιωτικές εταιρείες μέσω ειδικών φόρων μισθοδοσίας και δημόσιων επιχορηγήσεων. Απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες για να δοθούν στις γυναίκες περισσότερες ευκαιρίες να ανέβουν σε διευθυντικούς και ηγετικούς ρόλους, θέτοντας σχετικούς στόχους πρόσληψης και διατήρησης για οργανισμούς, θέτοντας ποσοστώσεις προώθησης όπως έγινε στη Νορβηγία και δημιουργώντας προγράμματα καθοδήγησης και κατάρτισης.
Μεγάλα κενά μεταξύ των φύλων εξακολουθούν να έχουν πρόσβαση στην ψηφιακή τεχνολογία που δημιουργεί νέες ευκαιρίες απασχόλησης: το 60% του παγκόσμιου πληθυσμού, κυρίως γυναίκες σε αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες, δεν έχουν ακόμη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. 250 εκατομμύρια λιγότερες γυναίκες είναι online από τους άνδρες. Οι δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις θα είναι ουσιαστικής σημασίας για την υποστήριξη της τεχνολογικής υιοθέτησης και την κάλυψη των κενών ψηφιακού φύλου. Η προσέγγιση της Φινλανδίας για διασφάλιση καθολικής πρόσβασης σε ευρυζωνική σύνδεση, ψηφιακή εκπαίδευση για όλους και ψηφιακή πρόσβαση σε επιχειρήσεις και κυβερνητικές υπηρεσίες είναι ένα καλό παράδειγμα μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης για το κλείσιμο του ψηφιακού χάσματος μεταξύ των φύλων.
Τέλος είναι σημαντική η διευκόλυνση των μεταβάσεων για εκτοπισμένους εργαζόμενους: Δεδομένου ότι οι γυναίκες εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν έναν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο εκτοπισμού μέσω αυτοματισμού, θα είναι απαραίτητο να εξασφαλιστεί ίση υποστήριξη για εκτοπισμένους άνδρες και γυναίκες μέσω πολιτικών της αγοράς εργασίας για τη βελτίωση των δεξιοτήτων, τη σύνδεση των εργαζομένων με θέσεις εργασίας και προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας. Τα συστήματα κοινωνικής προστασίας θα πρέπει επίσης να προσαρμοστούν σε πιο ευέλικτες μορφές εργασίας, όπως η τηλεργασία. Για να αντιμετωπιστεί η επιδείνωση της εισοδηματικής ασφάλειας που σχετίζεται με την ταχεία τεχνολογική αλλαγή, ορισμένες προηγμένες οικονομίες θα έπρεπε να εξετάσουν την επέκταση των συντάξεων χωρίς συνεισφορές και την υιοθέτηση βασικών εγγυήσεων εισοδήματος.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
