Μετά την Volkswagen, που ματαίωσε τη μεγάλη επένδυσή της σε μονάδα παραγωγής στην Τουρκία, οι μεγάλες γερμανικές επιχειρήσεις ακολουθούν την ίδια κατεύθυνση, «παγώνοντας» την επενδυτική τους δραστηριότητα, παρά το γεγονός ότι η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ αποτελεί σταθερά στις ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής τον πλέον ένθερμο υποστηρικτή της διατήρησης καλών σχέσεων με την Τουρκία.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Die Welt, κορυφαίες γερμανικές επιχειρήσεις έχουν πάψει να αναζητούν ευκαιρίες για επενδύσεις στην Τουρκία. Η γερμανική εφημερίδα επικοινώνησε με 25 κορυφαίες γερμανικές εταιρείες για τα επενδυτικά τους σχέδια και τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της ασφαλιστικής εταιρείας Allianz που έχει 2.500 υπαλλήλους στη χώρα. Αν και η επιχείρηση βλέπει μεγάλες δυνατότητες στην Τουρκία, δεν πρόκειται να πραγματοποιήσει πρόσθετες επενδύσεις, αναφέρει το ρεπορτάζ.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προέτρεψε την Τετάρτη τους ξένους επενδυτές να έχουν εμπιστοσύνη στην οικονομία της Τουρκίας λίγες ημέρες μετά την απόλυση του τρίτου, κατά σειρά διοικητή της κεντρικής τράπεζας σε λιγότερα από δύο χρόνια, προκαλώντας αναταραχή στην αγορά. Σχεδόν 7.000 γερμανικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στην Τουρκία.
Ο χημικός γίγαντας BASF επίσης αναφέρει ότι δεν βλέπει δυνατότητες για νέες επενδύσεις στη χώρα. Με τρεις μονάδες παραγωγής, εννέα γραφεία και ένα κέντρο καινοτομίας στην Τουρκία, η BASF απασχολεί 700 άτομα. Η εταιρεία κατέγραψε κύκλο εργασιών 6,5 δισ. τουρκικών λιρών το προηγούμενο έτος.
Το 2017, η BASF τοποθετήθηκε σε μια λίστα «υποστηρικτών της τρομοκρατίας» από την Άγκυρα, μαζί με περίπου 650 γερμανικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων καθιερωμένων εταιρειών, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία Daimler. Ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας, Σίγκμαρ Γκάμπριελ συμβούλευσε γερμανικές επιχειρήσεις να μην επενδύσουν στην Τουρκία. Οι Τούρκοι αξιωματούχοι αναδιπλώθηκαν αμέσως: απέδωσαν τη δημοσίευση του καταλόγου σε λάθος και τον απέσυραν γρήγορα.
Η Daimler, κατασκευάστρια των αυτοκινήτων Mercedes, ανέφερε στη Welt ότι δεν σχεδιάζει σημαντικές αλλαγές στην Τουρκία. Το ίδιο δήλωσε και εκπρόσωπος της E.ON. Η κορυφαία εταιρεία ενέργειας που συνεργάζεται με την τουρκική Sabancı Holding, ανακοίνωσε πέρυσι κύκλο εργασιών περίπου 26 δισ. τουρκικών λιρών. Σε κοινές θυγατρικές με τις τουρκικές εταιρείες Enerjisa Enerji και Enerjisa Üretim απασχολεί 10 χιλιάδες άτομα.
Η βιομηχανία χημικών Evonik, η οποία δραστηριοποιείται εδώ και 30 χρόνια στην Τουρκία και συνεργάζεται με βιομηχανίες κλωστοϋφαντουργίας, αυτοκινήτων και κατασκευών, επίσης ανέφερε ότι δεν σχεδιάζει νέες επενδύσεις στην Τουρκία. Η γερμανική τράπεζα Deutsche Bank έχει εδραιωμένες σχέσεις με την Τουρκία από το 1888, ωστόσο δηλώνει στην Welt ότι δεν σκοπεύει να πραγματοποιήσει νέες επενδύσεις στο εγγύς μέλλον.
Η αλυσίδα σούπερ μάρκετ METRO απασχολεί 4.500 εργαζόμενους στην Τουρκία. Η επιχείρηση δεν αποκαλύπτει εάν σχεδιάζει νέα επενδυτικά σχέδια στην Τουρκία. Ωστόσο, δεν σκοπεύει να αποχωρήσει από τη χώρα.
Η Volkswagen ίδρυσε μονάδα παραγωγής στη βορειοδυτική βιομηχανική περιοχή της επαρχίας Μανίσα τον Οκτώβριο του 2019 με κεφάλαιο 943,5 εκατ. λίρες (127 εκατ. δολ.). Στη συνέχεια ανέστειλε τα σχέδια παραγωγής της λόγω τουρκικής εισβολής στη βόρεια Συρία, η οποία ξεκίνησε τον ίδιο μήνα. Τον Ιούλιο του περασμένου έτους, εγκατέλειψε εντελώς το έργο, επικαλούμενη τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού.
Πέραν της πανδημίας, όμως, φαίνεται ότι οι λόγοι για το «πάγωμα» επενδύσεων στην Τουρκία είναι βαθύτεροι. Οι γερμανικές επιχειρήσεις ζητούν αξιόπιστο νομικό πλαίσιο, κράτος δικαίου, ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα στην Τουρκία, όπως τονίζεται στο ρεπορτάζ. Κάποιες επιχειρήσεις πιέζουν την Άγκυρα για ακόμη σημαντικότερες αλλαγές, ζητώντας σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Economist: Πώς εξηγούνται οι αντιφάσεις του Ερντογάν
Όπως σχολιάζει ο Economist, η Τουρκία είχε την τελευταία δεκαετία ταχύτερους ρυθμούς ανάπτυξης από τις περισσότερες αναδυόμενες αγορές και κατάφερε ακόμη και το 2020, εν μέσω πανδημίας, να εμφανίσει μέτριο ρυθμό ανάπτυξης. Όμως, καθώς ο Ερντογάν και το κόμμα του έχουν συγκεντρώσει όλη την εξουσία και έχουν διαβρώσει τους θεσμούς της χώρας, που αποτελούσαν αντίβαρα στην εκτελεστική εξουσία και κάποτε διασφάλιζαν την οικονομική σταθερότητα, όπως είναι ο θεσμός της κεντρικής τράπεζας.
Η αποπομπή του Αμπάλ από τον Ερντογάν με συνοπτικές διαδικασίες έγινε επειδή θεωρήθηκε ότι έκανε περισσότερα από όσα χρειάζονταν για τον έλεγχο του πληθωρισμού, ενώ ο προκάτοχός του απολύθηκε επειδή με τη χαλαρή πολιτική του είχε αποτύχει να σταθεροποιήσει τη λίρα. Όπως σχολιάζει ο Economist, ο Ερντογάν φαίνεται ότι αδυνατεί να καταλάβει ότι μια κεντρική τράπεζα δεν μπορεί να μειώνει τα επιτόκια και, ταυτόχρονα, να ενισχύεται η ισοτιμία του νομίσματος, γι' αυτό και έχει απομακρύνει τρεις κεντρικούς τραπεζίτες μέσα σε δύο χρόνια.
Όπως εξηγεί το περιοδικό, όμως, αυτές οι πολιτικές επιλογές δεν αντανακλούν μόνο τη διανοητική σύγχυση του Ερντογάν, αλλά και τα αντικρουόμενα συμφέροντα των υποστηρικτών του. Ο κατασκευαστικός τομέας της Τουρκίας, για παράδειγμα, που αποτελεί ατμομηχανή ανάπτυξης και δημιουργίας θέσεων εργασίας, ανθεί με τα χαμηλά επιτόκια, που όμως συμβάλλουν στον πληθωρισμό και στην έξοδο κεφαλαίων από τη λίρα. Αντίθετα, οι περισσότεροι Τούρκοι, περιλαμβανομένων των μικρών εμπόρων και επιχειρηματιών, κρατούν τις οικονομίες τους σε ευρώ και δολάρια και αντιτίθενται σθεναρά σε οποιαδήποτε επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls).
Ο Ερντογάν προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα σε αυτά τα αντικρουόμενα συμφέροντα και το αποτέλεσμα είναι να αποσταθεροποιείται το νόμισμα και να αυξάνεται ο πληθωρισμός. Η Τουρκία, σημειώνει ο Economist, προσπαθεί να αντιγράψει το αναπτυξιακό υπόδειγμα της Κίνας, που βασίσθηκε σε δανεισμό με την υποστήριξη του κράτους σε τομείς όπως η ανάπτυξη ακινήτων και οι υποδομές. Όμως, είναι αδύνατο για την Τουρκία να μιμηθεί την Κίνα, γιατί δεν έχει ούτε εξίσου υπάκουους καταθέτες, ούτε και μεγάλα αποθέματα αποταμιεύσεων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
