Αρμένιοι και Αζέροι κώφευσαν και πάλι στις νέες εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός, ανταλλάσσοντας καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας πυρά πέρα από τη γραμμή του μετώπου στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, μια αυτόνομη αζερική περιοχή που υποστηρίζεται από το Γερεβάν. Τη συμβολή του Προέδρου της Αιγύπτου Άμπντελ Φατάχ Αλ Σίσι ζήτησε ο Πρόεδρος της Αρμενίας Αρμέν Σαρκισιάν για να συμβάλει η Αίγυπτος στην ενθάρρυνση του τερματισμού της αιματοχυσίας και των ανθρώπινων δεινών στις εχθροπραξίες «το συντομότερο δυνατό».
«Με πόνο και μεγάλη δυσαρέσκεια πρέπει να σας ενημερώσω ότι το Αζερμπαϊτζάν έχει ξεκινήσει μια άλλη επίθεση εναντίον της Δημοκρατίας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η οποία στοχεύει επίσης αμάχους. Ήδη δεκάδες πολίτες και στρατιώτες και των δύο πλευρών έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί». έγραψε ο Αρμένιος Πρόεδρος Σαρκισιάν.
Στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Αιγύπτιο ΥΠΕΞ Σάμεχ Σούκρι, ο Αρμένιος ομόλογός του, Ζοχράμπ Μνατσακανιάν τόνισε ότι «η Τουρκία έχει υιοθετήσει μονομερή και επιθετική προσέγγιση εναντίον του αρμενικού λαού ενθαρρύνοντας μια στρατιωτική κλιμάκωση και μεταφέρει μισθοφόρους στο Αζερμπαϊτζάν, κάτι που απειλεί την ύπαρξη οποιασδήποτε ειρηνικής λύσης, καθώς αποσταθεροποιεί τη σταθερότητα και την ασφάλεια».
Στο μεταξύ η κυβέρνηση της Αρμενίας ανακοίνωσε στο Twitter ότι δύο Γάλλοι πολίτες, δημοσιογράφοι της εφημερίδας Le Monde, τραυματίσθηκαν από πυρά του αζερικού πυροβολικού κατά της αρμενικής πόλης Μαρτουνί, ανατολικά της πρωτεύουσας Γερεβάν. Οι δύο δημοσιογράφοι μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο και βρίσκονται σε σοβαρή κατάσταση.
Μήνυμα στους Αρμένιους απέστειλε από την πλευρά του ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ μέσω του λογαριασμού του στο Twitter. «Καλώ τον αρμενικό λαό και τους προτρέπω να μη γίνουν όμηροι των χυδαίων πράξεων της ηγεσίας τους. Εάν ο αρμενικός λαός θέλει να ζήσει εν ειρήνη, να καταστήσουν υπόλογη την κυβέρνησή τους σήμερα» έγραψε στο twitter o Αλίγιεφ. «Δεν πρέπει να στέλνουν τα παιδιά τους σε εδάφη του Αζερμπαϊτζάν» τόνισε ο αζέρος πρόεδρος.
Πέμπτη ημέρα συγκρούσεων
Το Στεπάνακερτ, πρωτεύουσα αυτής της αυτοανακηρυχθείσας δημοκρατίας, παρέμεινε βυθισμένη στο σκοτάδι ώστε να είναι όσο γίνεται πιο «αόρατη» από τα αζερικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) που έπληξαν την πόλη την Κυριακή. Σε απόσταση περίπου 20 χλμ. από τα σημεία των μαχών, δύο εκρήξεις σημειώθηκαν εκεί στη διάρκεια της χθεσινής νύχτας.
Στην αυγή μιας πέμπτης ημέρας συγκρούσεων, κανένα στρατόπεδο δεν φαίνεται να έχει κερδίσει αποφασιστικό πλεονέκτημα έναντι του άλλου. Οι αζερικές δυνάμεις υποστηρίζουν παρ΄όλ' αυτά ότι κατέλαβαν θέσεις που τελούσαν υπό τον έλεγχο των αρμενικών δυνάμεων για σχεδόν 30 χρόνια.
Το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η πλειονότητα των κατοίκων του οποίου είναι Αρμένιοι, αποσχίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν με αποτέλεσμα να ξεσπάσει πόλεμος στις αρχές της δεκαετίας του 1990 που προκάλεσε τον θάνατο 30.000 ανθρώπων. Το μέτωπο είναι σχεδόν παγωμένο από τότε παρά το γεγονός ότι σημειώνονται τακτικά συγκρούσεις, ιδίως το 2016.
Το αζερικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε σήμερα πως «καθ΄όλη τη διάρκεια της νύχτας σαρωτικά πυρά πυροβολικού έθεσαν στο στόχαστρο τις αρμενικές δυνάμεις». Ο στρατός του Καραμπάχ υποστηρίζει από την πλευρά του ότι εμπόδισε το Αζερμπαϊτζάν να «ανασυντάξει τα στρατεύματά του» προσθέτοντας ότι «η κατάσταση σε επίπεδο στρατηγικής δεν έχει αλλάξει».
Αφότου ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες την Κυριακή, δημοσιοποιούνται μόνο μερικοί απολογισμοί που κάνουν λόγο συνολικά για 127 θανάτους. Από αρμενικής πλευράς, ανακοινώθηκε ο θάνατος 104 στρατιωτών και οκτώ αμάχων, ενώ το Μπακού αρνείται να κοινοποιήσει στρατιωτικούς απολογισμούς αλλά ανακοίνωσε τον θάνατο 15 αμάχων.
Τα δύο στρατόπεδα υποστηρίζουν ότι προκάλεσαν το ένα στο άλλο εκατοντάδες ανθρώπινες απώλειες. Και το καθένα δημοσιοποιεί βίντεο ως προς αυτό, όπως εκείνο που δημοσιοποιήθηκε χθες, Τετάρτη, και δείχνει ένα αζερικό drone να πλήττει στρατιωτικό όχημα μεταφοράς προσωπικού κτυπώντας στρατιώτες, ή αρμενικά βίντεο που δείχνουν πτώματα στη σειρά που φορούν στολές του αντιπάλου να κείτονται στο έδαφος.
Σύριοι μαχητές με τις πλάτες της Άγκυρας
Αρκετές εκατοντάδες Σύριοι μαχητές έχουν σταλεί από την Τουρκία για να υποστηρίξουν το Αζερμπαϊτζάν στη συνεχιζόμενη σύγκρουση με την Αρμενία, σύμφωνα με έναν επιτηρητή πολέμου και έναν σύριο διοικητή ανταρτών όπως μεταδίδει το voanews.com/
Το Συριακό Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το οποίο έχει ερευνητές σε όλη τη Συρία, δήλωσε ότι πάνω από 300 μαχητές της Συρίας βρίσκονται στο Αζερμπαϊτζάν.
«Αυτοί οι Σύριοι μαχητές προέρχονται από δύο ένοπλες εθνοτικές τουρκμενικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Διεύθυνσης Σουλτάνου Μουράτ και της Ταξιαρχίας Σουλεϊμάν Σάχ», δήλωσε ο Ράμι Αμπντουλάχμαν, διευθυντής του Συριακού Παρατηρητηρίου.
Ο Ziad Hajj Obeid, διοικητής του τουρκικού υποστηριζόμενου Εθνικού Στρατού, δήλωσε στο Rudaw TV, ένα κουρδικό τηλεοπτικό κανάλι στο Ιρακινό Κουρδιστάν, τη Δευτέρα ότι υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους οι συριακοί αντάρτες οδηγούνται να συμμετάσχουν στον αγώνα στο Αζερμπαϊτζάν. «Προφανώς, κάποιοι πήγαν στο Αζερμπαϊτζάν για οικονομικά κίνητρα, αλλά άλλοι πήραν την απόφαση από την αίσθηση του καθήκοντος απέναντι στους Τούρκους συμμάχους μας», δήλωσε ο Ομπέιντ, προσθέτοντας ότι «η Τουρκία υπήρξε ο κύριος υποστηρικτής μας στη Συρία, και απλώς επιστρέφουμε το εύνοια». Δύο Σύριοι μαχητές δήλωσαν στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι τους «έταξαν» περίπου 1.500 $ το μήνα.
Τα νέα για αυτήν την εξέλιξη ήρθαν για πρώτη φορά από τον πρέσβη της Αρμενίας στη Ρωσία τη Δευτέρα, ο οποίος είπε ότι η Τουρκία έστειλε περίπου 4.000 μαχητές από τη βόρεια Συρία στο Αζερμπαϊτζάν. Ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ilham Aliyev αρνήθηκε τέτοιου είδους ισχυρισμούς, λέγοντας στο Russian-1 TV, ένα κρατικό ρωσικό κανάλι ειδήσεων, ότι ήταν «ψεύτικες ειδήσεις».
Ο Χάμι Ακσόι, εκπρόσωπος του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, φέρεται να χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς «αβάσιμους». Ένας αξιωματούχος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) αρνήθηκε τους ισχυρισμούς.
Σε ένα tweet τη Δευτέρα, ο Omer Celik, εκπρόσωπος του AKP, χαρακτήρισε τους ισχυρισμούς ως ψέματα και πρόκληση εναντίον της Τουρκίας. Η Αρμενική κυβέρνηση είπε τη Δευτέρα ότι οι τουρκικοί στρατιωτικοί «εμπειρογνώμονες» «πολεμούν δίπλα-δίπλα με το Αζερμπαϊτζάν». Η Τουρκία αρνήθηκε αυτές τις κατηγορίες.
Ο Fariz Ismailzade, αντιπρύτανης του Πανεπιστημίου ADA στο Μπακού, δήλωσε ότι το Αζερμπαϊτζάν δεν χρειάζεται μισθοφόρους «επειδή έχουμε έναν επαγγελματικά εκπαιδευμένο στρατό». «Η Τουρκία παρέχει ηθική και πολιτική υποστήριξη, αλλά δεν είναι μέρος στη σύγκρουση και δεν στέλνει στρατιωτικές μονάδες», δήλωσε στο VOA.
«Μέχρι στιγμής, το Αζερμπαϊτζάν έχει χρησιμοποιήσει μόνο επίσημες στρατιωτικές μονάδες (και) ανακοίνωσε μερική κινητοποίηση των εφεδρικών», πρόσθεσε ο Ismailzade.
Ο ρόλος των Σύριων μαχητών
Η Άγκυρα έχει χρησιμοποιήσει στο παρελθόν συριακές πολιτοφυλακές στη σύγκρουση στη Λιβύη. Η Τουρκία έστειλε μεταξύ 3.500 και 3.800 αμειβόμενων Σύριων μαχητών στη Λιβύη στις αρχές του 2020, σύμφωνα με έκθεση του γενικού επιθεωρητή του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ τον Ιούλιο.
Η κίνηση αυτή ήταν μέρος των προσπαθειών της Τουρκίας να στηρίξει την Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας (GNA) με έδρα την Τρίπολη εναντίον δυνάμεων πιστών στον διοικητή Χαφτάρ. Παρά το εμπάργκο όπλων που επιβλήθηκε στη Λιβύη από τα Ηνωμένα Έθνη, η Τουρκία προμήθευσε επίσης αεροσκάφη και ένα σύστημα αεροπορικής άμυνας.
Η ανάπτυξη συριακών πολιτοφυλακών από την Τουρκία φέρεται να διαδραμάτισε ρόλο στην αλλαγή της πορείας του πολέμου της Λιβύης, αλλά ειδικοί δεν πιστεύουν ότι αυτό θα συνέβαινε στη σύγκρουση Αρμενίου-Αζερμπαϊτζάν.
Συνεχίζονται οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός
Οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός πολλαπλασιάζονταν έως και αργά χθες βράδυ, όπως του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν και του Γάλλου ομολόγου του Εμανουέλ Μακρόν, δύο από τους τρεις συμπροέδρους μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ομάδας του Μινσκ του ΟΑΣΕ που μεσολαβεί από το 1992 στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Η Ρωσία, περιφερειακή δύναμη που διατηρεί εγκάρδιες σχέσεις με τις δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, μοιάζει όλο και πιο ανήσυχη για τον ρόλο της Τουρκίας, γεωπολιτικού ανταγωνιστή με την οποία όμως διατηρεί ωφελιμιστικές σχέσεις.
Έτσι η Μόσχα κατήγγειλε την Άγκυρα ότι «ρίχνει λάδι στη φωτιά» ενθαρρύνοντας το Μπακού στην επίθεσή του.
Και χθες, Τετάρτη, το βράδυ χωρίς να κατονομάζει την Τουρκία, η ρωσική διπλωματία δήλωσε ότι είναι «πολύ ανήσυχη» για την ανάπτυξη στη σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ «τρομοκρατών και ξένων μισθοφόρων» προερχόμενων από τη «Συρία και τη Λιβύη», δύο πεδία όπου η Άγκυρα είναι ενεργή στρατιωτικά μαζί με τους τοπικούς συμμάχους της.
Για τον ηγέτη του Ναγκόρνο Καραμπάχ, Αραΐκ Αρουτιουνιάν, οι τωρινές εχθροπραξίες διαφέρουν από εκείνες προηγούμενων ετών, λόγω της τουρκικής συμμετοχής στη σύγκρουση.
Η στρατιωτική ανάμιξη της Άγκυρας δεν έχει εγκαθιδρυθεί, μόνο η Αρμενία αναφέρεται σε αυτήν μέχρι τώρα, κατηγορώντας την Τουρκία ότι ανέπτυξε F-16, ότι παρέχει πιλότους drones και στρατιωτικούς ειδικούς.
«Η Τουρκία θα απογοητευθεί και θα αποτύχει. Ο λαός μας είναι ηρωικός και η νεολαία μας είναι έτοιμη να θυσιαστεί για να προστατεύσει τη μητέρα πατρίδα», είπε ο Αρουτιουνιάν προβλέποντας ότι «ο πόλεμος θα είναι μακρύς».
Μια απροκάλυπτη τουρκική στρατιωτική επέμβαση θα αποτελούσε ένα σημαντικό σημείο καμπής και μια διεθνοποίηση της σύγκρουσης, ένα εν δυνάμει καταστροφικό σενάριο, σε μια περιοχή όπου ανταγωνίζονται διάφορες δυνάμεις.