Καθώς το πρόβλημα της έλλειψης κατοικιών προς ενοικίαση απασχολεί τις περισσότερες μεγαλουπόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο, ενώ αυξάνονται τα ενοίκια, η Βαρκελώνη θέλοντας να αυξήσει τα διαθέσιμα σπίτια στη πόλη, αποφάσισε να επιβάλλει στις εταιρείες διαχείρισης ακίνητων να πουλήσουν τις άδειες κατοικίες που κατέχουν.
Η υπηρεσία στέγασης της πόλης έστειλε επιστολή σε 14 εταιρείες που κατέχουν συνολικά 194 άδεια διαμερίσματα, προειδοποιώντας τους πως αν δεν έχουν βρει έναν ένοικο μέσα στον επόμενο μήνα, η πόλη απαλλοτριώσει αυτές τις κατοικίες, δίνοντας αποζημίωση που αντιστοιχεί στο μισό της αξίας αγοράς.
Έπειτα αυτές οι κατοικίες θα ενοικιαστούν από την πόλη για να δοθούν σαν κοινωνική στέγαση σε ενοίκους χαμηλού εισοδήματος, ενώ οι εταιρείες μπορεί να βρεθούν αντιμέτωπες με πρόστιμα που μπορεί να φτάσουν μέχρι και τις 900 χιλιάδες ευρώ, εάν αρνηθούν να μεταβιβάσουν τις κατοικίες στο δήμο, σύμφωνα με τα ισπανικά ΜΜΕ.
Η απόφαση αυτή έρχεται σε συνέχεια των προηγούμενων μέτρων που είχε πάρει η πόλη με σκοπό να γεμίσει με ενοίκους τα άδεια διαμερίσματα, καθώς μέρος του πληθυσμού της πόλης αντιμετωπίζει πρόβλημα στέγασης, ενώ την ίδια ώρα χιλιάδες κατοικίες παραμένουν άδειες.
Στην περιοχή της Καταλονίας, από το 2016, οι Αρχές μπορούν να πάρουν υπό τον έλεγχο τους, ακίνητα τα οποία έχουν μείνει χωρίς ενοικιαστές για περισσότερα από δύο χρόνια. Έπειτα, οι πόλεις θα μπορούν να τα νοικιάσουν με πολύ χαμηλό ενοίκιο για μια περίοδο τεσσάρων έως δέκα ετών, πριν επιστρέψουν τα ακίνητα στους ιδιοκτήτες τους. Αυτό το μέτρο ωστόσο έχει χρησιμοποιηθεί σε ελάχιστες περιπτώσεις μέχρι σήμερα.
Τον Δεκέμβριο, οι αρχές της Καταλονίας ψήφισαν σχετικό μέτρο για απαλλοτριώσεις σπιτιών σε καταστάσεις επείγουσας ανάγκης, με την Βαρκελώνη να διαθέτει στα χέρια της ακόμα ένα εργαλείο ώστε να αγοράσει τα ακίνητα μέσω της αναγκαστικής πώλησης στη μισή αξία της αγοράς.
Γιατί μένουν άδεια τα σπίτια
Η Βαρκελώνη αντιμετωπίζει το πρόβλημα των άδειων σπιτιών εδώ και αρκετά χρόνια. Καθώς η αγορά ακινήτων στην Ισπανία οδηγήθηκε σε τέλμα μετά την οικονομική κρίση του 2007 και 2008, εταιρείες που κατέχουν πολλά ακίνητα, αφήνουν τις μονάδες να μένουν άδειες ενώ περιμένουν την αναγέννηση της αγοράς.
Με πολλά ακίνητα να έχουν βρεθεί μέσω των κατασχέσεων στα χέρια των τραπεζών, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικής bad bank της Ισπανίας, SAREB, που κατέχει 149 άδειες κατοικίες στην Βαρκελώνη, υπήρξε μια τάση τα άδεια διαμερίσματα να θεωρούνται ως περιουσιακά στοιχεία που χρειάζονται διαχείριση, παρά σαν αναγκαίος δημόσιος πόρος. Αυτή η παραμέληση του χαρτοφυλακίου των ακινήτων είχε αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός ακινήτων στη Βαρκελώνη να έχουν μετατραπεί σε εστίες παραβατικότητας και τόπους αγοραπωλησίας και χρήσης ναρκωτικών.
Η πόλη της Βαρκελώνης θέλει να σταματήσει αυτή την κατάσταση και αναπτύσσει τα κατάλληλα εργαλεία για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, Εκτός από τον μικρό μέχρι στιγμής, αριθμό απαλλοτριώσεων, οι δημοτικές αρχές έχουν αυξήσει τα υψηλά πρόστιμα για τα ακίνητα που παραμένουν άδεια, ενώ μερικά από τα χωρίς ενοικιαστή σπίτια, χρησιμοποιήθηκαν σαν έκτακτες κατοικίες κατά την περίοδο της πανδημίας.
Η πίεση που ασκείται πλέον από τις Αρχές της πόλης είναι πιο στοχευμένη και διευρυμένη από τις προηγούμενες προσπάθειες. Όλα τα ακίνητα που βρίσκονται στο στόχαστρο των πιθανών απαλλοτριώσεων, ανήκουν σε ιδιοκτήτες που έχουν περισσότερα από ένα. Για να μπορέσουν οι κατοικίες να μπουν στο πρόγραμμα απαλλοτρίωσης, θα πρέπει να μην έχουν κανένα ενοικιαστήριο για δυο χρόνια, και στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι δεν έχει γίνει καμία χρήση ρεύματος ή άλλων υπηρεσιών.
Σύμφωνα με την υπεύθυνη για την στέγαση, του δήμου της Καταλονίας, Λουσία Μαρτίν, η πρόθεση πίσω από αυτή την προσπάθεια είναι να ασκηθεί πίεση στους ιδιοκτήτες ακινήτων ώστε να ενοικιάσουν τις κατοικίες, χωρίς να υπάρξουν μαζικές αναγκαστικές αγορές. «Δεν είμαστε εδώ για να απαλλοτριώσουμε. Αυτό που θέλουμε, είναι να ενοικιαστούν τα διαμερίσματα», ανέφερε στην ισπανική εφημερίδα 20 Minutos, και προειδοποίησε επίσης πως «αν η απάντηση είναι όχι, θα ανοίξουμε τότε τον φάκελο και οι κατοικίες τους θα διευρύνουν τον τομέα κοινωνικής στέγασης της πόλης».
Ωστόσο κάτι φαίνεται να αλλάζει. Στην περιοχή της Μπανταλόνα, η SAREB παρέδωσε τα δικαιώματα 256 διαμερισμάτων που βρίσκονται υπό κατάληψη από χρήστες και εμπόρους ναρκωτικών στην πόλη, ώστε οι αρχές να καθαρίσουν το τοπίο και να τα νοικιάσουν σε όσους έχουν κάνει αίτηση για κοινωνική στέγαση.
Στη Βαρκελώνη,ακόμα 232 άδεια σπίτια έχουν βρεθεί στο στόχαστρο του προγράμματος. Η πόλη θέλει να πείσει το τοπικό κοινοβούλιο της Καταλονίας να διευρύνει το πρόγραμμα επιτρέποντας την αναγκαστική πώληση μετά από μόλις έξι μήνες που είναι άδεια η κατοικία και όχι μετά από δύο χρόνια.
Παράλληλα το ζήτημα της στέγασης και των ενοικίων απασχολεί και άλλες μεγαλουπόλεις της Ευρώπης. Στο Μόναχο εντείνονται οι συζητήσεις για λήψη μέτρων που θα θεσπίζουν ανώτατα όρια στα ενοίκια, ενώ ανάλογες πρωτοβουλίες έχουν υπάρξει και στη Πορτογαλία, όπου οι ενοικιαστές με χαμηλό εισόδημα προστατεύονται από ενδεχόμενες αυξήσεις στο ενοίκιο της κατοικίας τους.