Εργαλεία αντιμετώπισης ενός Brexit χωρίς συμφωνία

Η συζήτηση για την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου με ή χωρίς συμφωνία είναι πλέον η πιο επίκαιρη. Με τα χρονικά όρια να είναι ασφυκτικά (αφού η παράταση λήγει στις 31/10), η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 4 Σεπτεμβρίου 2019 παρουσίασε μια δέσμη μέτρων έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία, η οποία εγκρίθηκε από το Κολλέγιο των Επιτρόπων μετά από αίτημα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη διερεύνηση όλων των δυνατοτήτων χρησιμοποίησης των υφιστάμενων κονδυλίων με στόχο την ελάφρυνση της ενδεχόμενης δημοσιονομικής επιβάρυνσης των κρατών μελών.

Ένα από αυτά τα μέτρα περιλαμβάνει την προσθήκη στον κανονισμό για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της πρόβλεψης ότι η έννοια των «μειζόνων καταστροφών» θα καλύπτει τις φυσικές καταστροφές, καθώς και τις καταστάσεις στις οποίες ένα κράτος μέλος υφίσταται σοβαρή δημοσιονομική επιβάρυνση ως άμεση συνέπεια της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση χωρίς συμφωνία, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι πρόκειται για μεμονωμένο γεγονός εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας έως το 2020.

Κατά την άποψη μου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα πρέπει να περιοριστεί μόνο σε τούτο, αλλά θα πρέπει να αρχίζει να εξετάσει το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ενωσιακού μέσου το οποίο θα είναι σε θέση να αντιμετωπίζει τέτοιου είδους πολιτικές καταστάσεις και κρίσεις στο μέλλον. Ωστόσο, εάν τυχόν ένα τέτοιο μέσο τεθεί σε εφαρμογή, αυτό θα πρέπει να ισχύει μόνον σε εξαιρετικές περιπτώσεις και να αποφασίζεται επισήμως, κατά περίπτωση.

Επιπρόσθετα, σχετικά με την τροποποίηση του Ταμείου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να διασφαλίσει ότι η επέκταση του πεδίου εφαρμογής δεν θα οδηγήσει σε μια κατάσταση η οποία θα έθετε σε κίνδυνο την ικανότητα του Ταμείου Αλληλεγγύης της ΕΕ (ΤΑΕΕ) να ανταποκρίνεται σε απρόβλεπτα συμβάντα που σχετίζονται με φυσικές καταστροφές. Στην Ευρώπη έχουμε διαπιστώσει πολλές φορές πόσο σημαντική και πολύτιμη είναι η οικονομική βοήθεια που δίνει το σχετικό Ταμείο (σεισμός στην Λαμπεντούσα της Ιταλίας, πυρκαγιές σε Πορτογαλία, Ελλάδα).

Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα του νέου Κανονισμού είναι η αύξηση του ύψους των προκαταβολών από το ισχύον 10% της αναμενόμενης ενίσχυσης από το Ταμείο Αλληλεγγύης στο 25%, αλλά κατά την άποψη μου θεωρώ ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα ακόμη για να καταστεί η αντίδραση ταχεία και αποτελεσματική.

Τέλος, ιδιαίτερη μέριμνα θα πρέπει να επιδείξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), οι οποίες είναι οι πλέον ευάλωτες στις προκλήσεις του Brexit. Ειδκότερα, για την Ελλάδα θα πρέπει να υπολογιστούν οι συνέπειες του Brexit χωρίς συμφωνία στις τουριστικές επιχειρήσεις αφού η Ελλάδα είναι πολύ δημοφιλής προορισμός για τουρίστες από το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο κ. Γιώργος Μελέας είναι Εθνικός εμπειρογνώμονας στην Ευρωπαική Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή σε θέματα φορολογίας και πολιτικής συνοχής.