Έχοντας εισέλθει σε μία περίοδο κανονικότητας, η ελληνική επιχειρηματικότητα δείχνει πιο ώριμη στη διαχείριση παλιών και νέων προκλήσεων. Θέματα που αφορούν στην επένδυση και ανάπτυξη του ανθρώπινου παράγοντα, στην υλοποίηση δράσεων με βιώσιμο πρόσημο και στην ιχνηλάτηση και υιοθέτηση των αλλαγών που επίκεινται με την έλευση της τεχνικής νοημοσύνης στην εργασία και την παραγωγή, φαίνεται ότι όχι απλώς προβληματίζουν τις επιχειρήσεις αλλά συχνά κατευθύνουν τις επιχειρηματικές και στρατηγικές τους αποφάσεις.
Αυτό κατέδειξαν τα φετινά ευρήματα της έρευνας του ΣΕΒ για τον «Σφυγμό του επιχειρείν». Οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε τροχιά ανάπτυξης, εστιάζουν το βλέμμα τους μπροστά και αφουγκράζονται τις κομβικές αλλαγές που έρχονται σε όλο το φάσμα του επιχειρείν. Εντούτοις οι ίδιες δεν εφησυχάζουν, αλλά αναγνωρίζουν ότι για να παραμείνουν ανταγωνιστικές οφείλουν να κάνουν δύο πράγματα: Αφενός, να διαχειριστούν αγκυλώσεις που παραμένουν σθεναρά στην ελληνική αγορά, παρ' όλες τις σημαντικές βελτιώσεις των τελευταίων ετών, (όπως πχ. ασταθές φορολογικό πλαίσιο, κόστος ενέργειας, πολυνομία, απονομή δικαιοσύνης, κ.λπ.) και αφετέρου να επιδείξουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις διεθνείς επιχειρηματικές τάσεις (όπως πχ. πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες, τεχνική νοημοσύνη, συμπεριληπτικό περιβάλλον εργασίας, κ.λπ.).
Ποια είναι όμως τα ειδικότερα πεδία που οι ίδιες οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ως κομβικά για την εξέλιξή τους; Τις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν δύο εκ πρώτης ετερόκλητα αλλά στη βάση τους σχετιζόμενα πεδία.
Το πρώτο πεδίο αφορά στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (60%) θεωρούν ότι για να εξελιχθούν ακόμα πιο γρήγορα θα πρέπει να δώσουν βαρύτητα στην ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού. Μάλιστα αναδεικνύουν όχι μόνον την οικονομική διάσταση στην έννοια της επένδυσης στον ανθρώπινο παράγοντα αλλά και μία σειρά άλλων ποιοτικών χαρακτηριστικών. Ως σημαντικές προϋποθέσεις για την ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου, πέραν των οικονομικών απολαβών (67%), προτάσσονται αντίστοιχα, η συνεχής ανάπτυξη και αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων (61%) και η στήριξη του προσωπικού σε κρίσιμες φάσεις της ζωής του (54%).
Ως αναφορά τη γενικότερη εικόνα στο πως οι επιχειρήσεις αναμένουν να διαμορφωθεί το εργασιακό τοπίο στο εγγύς μέλλον, εκεί διαφαίνονται τεκτονικές αλλαγές. Η διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινή εργασία (69%), το κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο του επιχειρείν (68%) και η ενίσχυση της συμπερίληψης στο χώρο εργασίας (62%), πρόκειται να αποτελέσουν, εάν δεν αποτελούν ήδη, τους βασικούς πρωταγωνιστές της νέας εργασιακής εποχής.
Το δεύτερο πεδίο, που οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν ως κομβικό για την εξέλιξή τους, αφορά στην επένδυση σε δράσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Εδώ, όμως, εντοπίζεται το εξής παράδοξο: ενώ αναγνωρίζουν τη σημαντικότητα των εν λόγω δράσεων στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους, εντούτοις οι μισές επιχειρήσεις (52%) δηλώνουν μη επαρκώς ενημερωμένες και μία στις τρεις (32%) δεν δίνει καμία βαρύτητα στα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης.
Τα ποσοστά αυτά αντιστρέφονται καθώς τα μεγέθη των επιχειρήσεων μεγαλώνουν με τις μεσαίες και μεγάλες να επενδύουν στην ανάπτυξη νέων «πράσινων» προϊόντων και υπηρεσιών (50% και 52% αντίστοιχα). Ωστόσο το παραπάνω παράδοξο ίσως εν μέρει να ερμηνεύεται εάν αναλογιστούμε ότι πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (52%) ανέδειξαν το υψηλό κόστος ενέργειας ως τη μεγάλη πρόκληση για την επίτευξη της βιώσιμης μετάβασης. Αμέσως μετά ακολουθεί η εύρεση του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού (47%) καταδεικνύοντας το κενό που υφίστανται στην αγορά εργασίας αλλά και την αξία της επένδυσης σε προγράμματα κατάρτισης και αναβάθμισης δεξιοτήτων σημαίνουσας σημασίας για την επίτευξη του βιώσιμου μετασχηματισμού των επιχειρήσεων.
Οι προκλήσεις είναι πολλές και σημαντικές, και το μέλλον ευμετάβλητο και εν πολλοίς απρόβλεπτο. Μέσα σε αυτή τη συνθήκη η επιχειρηματικότητα μπορεί και πρέπει να επιδείξει γρήγορά αντανακλαστικά, και να στηριχθεί κατά βάση στις δικές της δυνάμεις για να κάνει το μεγάλο άλμα προς τα εμπρός. Εγχείρημα όχι εύκολο, εφικτό όμως με μεθοδικότητα και συνέπεια!
*Η κ. Σωτηρία Καλαντζή είναι Associate Advisor Τομέα Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος και Ρυθμιστικών Πολιτικών ΣΕΒ