Αποσταθεροποιεί την τουρκική οικονομία το νέο πείραμα του Ερντογάν

Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας φροντίζει αρκετά συχνά να αιφνιδιάζει τις αγορές, αλλά σχεδόν πάντα με δυσάρεστο τρόπο, όπως συνέβη την Πέμπτη 23/9 όπου προχώρησε σε μία αναπάντεχη μείωση των βασικών της επιτοκίων, η οποία δεν συμβαδίζει με την οικονομική λογική, αλλά μόνο με τις δοξασίες του προέδρου Ερντογάν, ο οποίος πιστεύει ότι με τις μειώσεις επιτοκίων υποχωρεί ο πληθωρισμός.

Η απόφαση αυτή, όπως ήταν φυσικό, οδήγησε κοντά σε νέο ιστορικό χαμηλό την τουρκική λίρα έναντι του δολαρίου, με το αμερικανικό νόμισμα να έχει ενισχυθεί σχεδόν 14% έναντι του τουρκικού από την αρχή του 2021, ενώ η απόδοση του τουρκικού 10ετούς ομολόγου εκτινάχθηκε σχεδόν 7% ξεπερνώντας σημαντικά το 18%. 
 

Η πορεία του δολαρίου έναντι της τουρκικής λίρας από την αρχή του 2021

Ταυτόχρονα αποτέλεσε, όπως σημειώνει πληθώρα αναλυτών, ένα βαρύ πλήγμα για την αξιοπιστία του επικεφαλής της τράπεζας Σαχάπ Καβτσίογλου, ο οποίος, παρ’ ότι εκλεκτός του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε αφήσει κάποιες καλές εντυπώσεις στη διεθνή επενδυτική κοινότητα το τελευταίο διάστημα. 

Οι αναλυτές αν και κατανοούν τους λόγους για τους οποίους ο κ. Καβτσίογλου προχώρησε σε αυτήν την κίνηση σπεύδουν να τον κατακεραυνώσουν, υπογραμμίζοντας ότι το τελευταίο που χρειάζεται η τουρκική οικονομία είναι μία χαλαρή νομισματική πολιτική. «Ο κ. Καβτσίογλου γνωρίζει πολύ καλά τι συνέβη στους προηγούμενους επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας που δεν υπάκουσαν στην εντολή Ερντογάν για μείωση των επιτοκίων. Θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι θα υπάρξουν και άλλες μειώσεις στο μέλλον», εκτιμά η Capital Economics, σπεύδοντας, όμως, να προσθέσει ότι με την κίνηση αυτή ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Τουρκίας «έχασε την όποια αξιοπιστία είχε κατορθώσει να επιτύχει το τελευταίο 6μηνο».

Η αδιέξοδη πολιτική της τουρκικής τράπεζας εκτιμάται ότι θα την αναγκάσει να προχωρήσει σε νέες παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος, προκειμένου να στηρίξει τη λίρα, «καίγοντας» ακόμη περισσότερα από τα ήδη χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα που διαθέτει. 

Ο «πόλεμος» του Ερντογάν με τους αναλυτές 

Ο Τούρκος πρόεδρος, πέραν όλων των άλλων χαρακτηριστικών του, θεωρεί ότι γνωρίζει πολύ καλύτερα την οικονομία και τι ακριβώς ενισχύει τις πληθωριστικές πιέσεις, σε σύγκριση με τους αναλυτές. 

Για όσους, μάλιστα, δεν συμφωνούν μαζί του φροντίζει να… αλλάξουν άποψη είτε με το καλό είτε με το κακό. Απτή απόδειξη το γεγονός ότι όταν το ανεξάρτητο ινστιτούτο Inflation Research Group (ENAG), στου οποίου τους κόλπους βρίσκονται κορυφαίοι οικονομολόγοι και αναλυτές της Τουρκίας, στα τέλη του περασμένου έτους δημοσιοποίησε έκθεση, σύμφωνα με την οποία ο πληθωρισμός «τρέχει» στη γειτονική χώρα με ρυθμό διπλάσιο αυτού που ανακοινώνει η στατιστική υπηρεσία, TurkStat… ξεκίνησε δικαστική μάχη εναντίον του. 

Εντός των επόμενων μηνών, καθώς έχει ξεκινήσει έρευνα από την Εισαγγελία της Κωνσταντινούπολης, οι συγγραφείς της έκθεσης θα βρεθούν αντιμέτωποι ακόμη και με καταδίκες. Η ίδια η TurkStat ήταν αυτή που κατέθεσε μήνυση εναντίον τους, ενώ σε ανακοίνωσή της υποστήριξε ότι δεν «μαγειρεύει» τα στοιχεία αλλά λειτουργεί βάσει των διεθνών κανόνων που ισχύουν για όλες τις στατιστικές υπηρεσίες. 

Όμως τα προβλήματα της ENAG αποδεικνύουν ότι οι αριθμοί στην Τουρκία δεν αντικατοπτρίζουν, πάντα, τα αληθινά στοιχεία. Ο πληθωρισμός τρέχει με ασύλληπτους ρυθμούς, η ανεργία συνεχώς αυξάνει, ενώ η μεγαλύτερη μερίδα των Τούρκων πολιτών αισθάνεται «θύμα» των κυβερνητικών πολιτικών, κάτι το οποίο αποτυπώνεται και στο γεγονός ότι η δημοτικότητα του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) έχει υποχωρήσει στο 29,9%, δηλαδή σε ιστορικό χαμηλό. 

Ενώ οι κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο και οι αναλυτές προσπαθούν να βρουν λύσεις για την άνοδο των πληθωριστικών πιέσεων, θεωρώντας ως βασική αιτία τα τεράστια ποσά που έχουν διοχετευθεί στα προγράμματα στήριξης λόγω της πανδημίας, την αύξηση της κατανάλωσης και τα προβλήματα στην τροφοδοσία, ο Ερντογάν υποστηρίζει ότι η αύξηση οφείλεται στους «κερδοσκόπους» που θέλουν να πλουτίσουν εύκολα και έτσι αυξάνουν τις τιμές. Μάλιστα προκειμένου να τους πιάσει, εξαπέλυσε κυβερνητικούς επιθεωρητές, την περασμένη εβδομάδα, στα σούπερ μάρκετ για να ελέγξουν τις τιμές και τους λόγους που αυξάνονται!. 

Οι Τούρκοι, πάντως, δεν φαίνεται να πείθονται και τόσο από τις προσπάθειές του, με δημοσκόπηση της Aksoy Research να δείχνει τον Αύγουστο ότι άνω του 50% των συμμετεχόντων σε αυτήν θεωρούν ότι η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε το β’ τρίμηνο και σίγουρα δεν έφθασε στον ρυθμό ανάπτυξης του 21,7% που ανακοίνωσε η TurkStat. 

Μία ακόμη δημοσκόπηση από τη Metropoll έδειξε ότι το 82% των Τούρκων δεν εμπιστεύονται τη στατιστική υπηρεσία και την ανακοίνωσή της ότι ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 16,6% τον Μάιο.