Περισσότερο ως ευκαιρία τοποθετήσεων, παρά ως ουσιαστική αλλαγή κατεύθυνσης μέσω της δημιουργίας «ρήγματος» στο θετικό momentum που επικρατεί τα τελευταία χρόνια είδαν οι επενδυτές διεθνώς τη μεγάλη πτώση – διόρθωση της Δευτέρας στις αγορές, με το ελληνικό χρηματιστήριο να αντιδρά χθες, έστω και χωρίς ισχυρό τζίρο.
Οι διαρροές ότι τα μέτρα περιορισμού στη Μύκονο θα αρθούν νωρίτερα, με ό,τι μπορεί να συνεπάγεται αυτό, αλλά και τα μηνύματα από τον τουρισμό όπου θεσμικοί παράγοντες με γνώση λένε πως, παρά τις δυσκολίες, η σεζόν δείχνει να αντέχει –τηρουμένων των αναλογιών– έδωσαν αφορμή για αντίδραση στο χρηματιστήριο.
Ήταν στην ουσία μια ανοδική διόρθωση και μια τεχνικής, πρωτίστως, φύσεως αντίδραση μετά από τις πτωτικές υπερβολές της Δευτέρας, ενώ προήλθε κυρίως λόγω απουσίας πωλητών, παρά λόγω ισχυρών αγορών. Σε κάθε περίπτωση όμως η αγορά αντέδρασε, βελτίωσε μερικώς την τεχνική της εικόνα, ενώ είναι θετικό που ο Γ.Δ. επανήλθε πάνω από το όριο των 850 μονάδων. Η αξία συναλλαγών διαμορφώθηκε στα 44,04 εκατ. ευρώ, ενώ η μεγάλη πτώση της Δευτέρας είχε γίνει με τζίρο πάνω από 85 εκατ. ευρώ.
Η αλήθεια είναι ότι οι λόγοι που οδήγησαν στην πτώση στα όρια του sell off της Δευτέρας δεν έπαψαν να υπάρχουν, η σεζόν τουριστικά εξακολουθεί να εξελίσσεται σε περιβάλλον… κινούμενης άμμου, η μετάλλαξη Δέλτα συνεχίζει να καλπάζει, με ό,τι απειλές και περιορισμούς μπορεί να συνεπάγεται αυτό.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα λοιπόν, οι αβεβαιότητες παραμένουν και αυτό είναι που οδηγεί τους επενδυτές σε αμυντικές και πολύ συντηρητικές τακτικές, κάτι που αντανακλάται στον τζίρο της αγοράς, που από τα μέσα του Ιουνίου - πλην δύο – τριών εξαιρέσεων - έχει μειωθεί πάνω από 40% έναντι των στάνταρ του Μαΐου.
Όμως, ασχέτως με τη βραχυχρόνια πορεία του Χ.Α. και τις εύλογες διορθώσεις, η αναμφισβήτητη αλήθεια είναι πως η μεγάλη εικόνα της χώρας, της οικονομίας, των επιχειρήσεων αλλά και του χρηματιστηρίου, είναι αναβαθμισμένη και πολλά υποσχόμενη. Για κάποιον λοιπόν που θέλει να δει το χρηματιστήριο όπως πραγματικά είναι, δηλαδή ως… μαραθώνιο και όχι ως κούρσα ταχύτητας με κοντινή ημερομηνία λήξης, ασφαλώς το επενδυτικό περιβάλλον στην Ελλάδα τα επόμενα χρόνια θα παρουσιάσει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Η αλλαγή σκηνικού και ο επιταχυντής
Η χώρα πέρασε δια πυρός και σιδήρου την τελευταία 10ετία, βρέθηκε σε επενδυτική απομόνωση, ενώ φλέρταρε κατ’ επανάληψη με το Grexit. Τέτοιοι αρνητικοί παράγοντες δεν ισχύουν σήμερα, ή τουλάχιστον δεν είναι αυτοί που διαμορφώνουν την επενδυτική και οικονομική ατζέντα, ούτε οριοθετούν την ψυχολογία της κοινωνίας. Η Ελλάδα είναι σε διαδικασία «επιστροφής» σε όλα τα επίπεδα και αυτό θα έχει αντανάκλαση και στο χρηματιστήριο, όπως ήδη έχει αντανάκλαση στα υπόλοιπα assets της χώρας που είναι λίαν ελκυστικά.
Καταγράφονται σημαντικά επιχειρηματικά deals εντός και εκτός Χ.Α., ενώ η χώρα βγαίνει με χαρακτηριστική ευχέρεια στις αγορές και δανείζεται με χαμηλά επιτόκια – ρεκόρ, εξασφαλίζοντας φθηνή ρευστότητα για στήριξη της οικονομία και των επιχειρήσεων σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία.
Οι επιχειρήσεις επίσης βγαίνουν με μεγάλη ευκολία και ελκυστικά επιτόκια στις αγορές, τόσο με αλλεπάλληλες εκδόσεις ομολόγων όσο και μέσω αυξήσεων κεφαλαίου, με το 2021 να αποδεικνύεται το πιο «παραγωγικό» κεφαλαιακά έτος για τις επιχειρήσεις εδώ και πολλά χρόνια. Παράλληλα, καμιά ελληνική επιχείρηση δεν συζητά το ενδεχόμενο αλλαγής έδρας, με στόχο την καλύτερη πρόσβαση στη διεθνή ρευστότητα. Μια επισήμανση που μολονότι θεωρείται… δεδομένη, εντούτοις καλό είναι τη θυμίσουμε.
Η οικονομία έστω και εν μέσω πολλαπλών αναταράξεων είναι σε γραμμή «επιστροφής», παρά το γεγονός πως ο Covid-19 θα… στοιχειώνει τον τουρισμό και τα επόμενα χρόνια. Οι επιχειρήσεις δείχνουν ότι τροχοδρομούν σταδιακά στην κανονικότητα, με τα αποτελέσματα που ανακοινώνουν να είναι άκρως ενθαρρυντικά, ενώ υπάρχει ως ισχυρός επιταχυντής και κεντρικός καταλύτης για την επόμενη 6ετία το Ταμείο Ανάκαμψης.
Η Ελλάδα μέσα στα επόμενα χρόνια καλείται να αλλάξει «πίστα» σε όλα τα επίπεδα και αναλόγως με τη χρηστή χρήση των κεφαλαίων, μπορεί να κερδίσει τα χαμένα χρόνια της δεκαετίας της δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης.
Η εικόνα των ομολόγων αλλά και η ευρύτερη επιχειρηματική κινητικότητα με τα πολλαπλά deals αν μη τι άλλο μαρτυρούν ότι υπάρχει ένας οργασμός εξελίξεων και ένα ισχυρό momentum καθοριστικών αλλαγών που δύναται να οριοθετήσουν την «οικονομική» Ελλάδα των επόμενων δεκαετιών.
Τα ελληνικά assets έχουν έρθει ξανά στο προσκήνιο και είναι ελκυστικά, ενώ διεθνώς η παγκόσμια επενδυτική «βιομηχανία» έλκει διαρκώς περισσότερα κεφάλαια συγκριτικά με άλλους τομείς επενδύσεων. Νομοτελειακά το ελληνικό χρηματιστήριο –αν η χώρα συνεχίσει το δρόμο της ανάκαμψης– θα αναβαθμιστεί τα επόμενα χρόνια στις ανεπτυγμένες αγορές, ενώ ήδη έχουν καταγραφεί οι αναβαθμίσεις της χώρας από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης.
Ασφαλώς, η διαδικασία «επιστροφής» αποδεικνύεται εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη καθώς σ’ ένα παγκοσμιοποιημένο οικονομικό και επενδυτικό περιβάλλον, οι όροι του ανταγωνισμού είναι αυτοί που επιβάλλουν τους (νέους) κανόνες του παιχνιδιού, που καμιά σχέση δεν έχουν με το παρελθόν.
Μπροστά σ’ ένα ιστορικό στοίχημα
Η Ελλάδα είναι μπροστά σε μια ιστορικών διαστάσεων ευκαιρία, από αυτές που δεν παρουσιάζονται πολλές ανά τους αιώνες. Μια κοσμογονία έργων σε όλο το φάσμα της οικονομίας, των υποδομών, της ενέργειας, του περιβάλλοντος, της υγείας, της αγροτικής παραγωγής, του δημοσίου τομέα, της Παιδείας και όλης της κοινωνίας θα λάβει χώρα τα επόμενα χρόνια.
Από τα 30,5 δισ. ευρώ που δικαιούται η χώρα μας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, εκτιμάται ότι θα κινητοποιηθούν συνολικά κεφάλαια 59 δισ. ευρώ μέσω επενδύσεων και ότι θα αγγίξουν τα 100 δισ. ευρώ μαζί με τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Τεράστια κεφάλαια, μια ιστορική ευκαιρία για ολική αναδόμηση όλης της χώρας.
Στο Σχέδιο Ανάκαμψης περιλαμβάνονται 68 μεταρρυθμίσεις και 106 επενδύσεις, συμβάλλοντας στη δημιουργία δεκάδων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας και στην περαιτέρω αύξηση του ΑΕΠ κατά 6,9% έως το 2026. Παράλληλα, όλο το «πλέγμα» αυτών των έργων θα λειτουργήσει πολλαπλασιαστικά ευεργετικά σ’ όλη την οικονομία, την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία.
Συνδυαστικά με όλα αυτά, το timing είναι έτσι κι αλλιώς εποικοδομητικό. Μεγάλα και κομβικά έργα ξεκινούν, όπως η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, η ολοκλήρωση του Ε65 από τη Λαμία προς την Εγνατία οδό και τη Δυτική Μακεδονία, ο Βόρειος Οδικός Άξονας της Κρήτης, ο περιφερειακός (Flyοver) της Θεσσαλονίκης, ενώ ξεκινάει και το Ελληνικό, που αποτελεί τη μεγαλύτερη αστική ανάπλαση σε όλη την Ευρώπη. Ήδη το Ελληνικό έχει πυροδοτήσει μια σειρά από εισροές κεφαλαίων μέσω των συμφωνιών που συνάπτονται με εγχώριους (Πειραιώς Financial κ.α.) αλλά και ξένους ομίλους. Πρόκειται για έργα που θα αλλάξουν τη φυσιογνωμία μεγάλων και κομβικών τμημάτων της χώρας, όπου παράγεται η συντριπτική πλειονότητα του ΑΕΠ.
Θεσμική θωράκιση της αγοράς
Συνδυαστικά με όλα τα παραπάνω, η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, μολονότι έχει ακόμη πολύ δρόμο να καλύψει ώστε να ξαναγίνει πρωταγωνιστικός μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας και των επιχειρήσεων, εντούτοις αρχίζει να θωρακίζεται θεσμικά και εποπτικά.
Από την περασμένη Δευτέρα η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς γνωστοποίησε σε όλες τις εισηγμένες ότι ισχύει η πλήρης εφαρμογή του νέου θεσμικού πλαισίου για την εταιρική διακυβέρνηση, με στόχο να αποκλειστούν φαινόμενα του πρόσφατου παρελθόντος όπως Folli Follie, MLS, Creta Farms κ.α.
Συνάμα, μιλώντας χθες σε εκδήλωση του ΣΕΒ με θέμα «Χρηματοδότηση επιχειρήσεων και έξοδος από την πανδημία», ο υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για το χρηματοπιστωτικό σύστημα Γιώργος Ζαββός, αναφέρθηκε στο νέο νομοθετικό πλαίσιο ενίσχυσης της αξιοπιστίας και της διαφάνειας της αγοράς.
Τόνισε ότι το νέο νομοθετικό πλαίσιο ενισχύει τη διαφάνεια και λογοδοσία τους που με την σειρά της οδηγεί στην βελτίωση της φήμης και ενίσχυση της εμπιστοσύνης του επενδυτικού κοινού. Είναι πλέον η εκ των ουκ άνευ προϋπόθεση για την πρόσβαση των εταιριών για άντληση κεφαλαίων από το χρηματιστήριο.
«Πρώτος στόχος μας ήταν να εμπεδώσουμε ένα πνεύμα εμπιστοσύνης στην αγορά μέσω αποτελεσματικότερης εποπτείας και διαφάνειας των κανόνων, προκειμένου να προσελκύσουμε ξένους επενδυτές. Ο νόμος 4706/2020, εκσυγχρόνισε το νομοθετικό πλαίσιο για την εταιρική διακυβέρνηση των ανωνύμων εταιρειών, με εισηγμένες μετοχές ή άλλες κινητές αξίες σε ρυθμιζόμενη αγορά στην Ελλάδα.
Ο κ. Ζαββός υπογράμμισε ότι: «Δεν αρκεί μόνον να υπάρχει αποτελεσματική εταιρική διακυβέρνηση για τις εποπτευόμενες εταιρείες αλλά θα πρέπει και ο επόπτης τους να διαθέτει ένα σύγχρονο πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης που θα αποτυπώνεται σε ένα νέο Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας αλλά και σε ένα πλήρως αναθεωρημένο πλαίσιο ρύθμισης και λειτουργίας της ίδιας της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Η μεταρρύθμιση αυτή αποτελεί μια από τις δεσμεύσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης που πρέπει να υλοποιηθεί μέχρι το τέλος αυτής της χρονιάς».