Η νέα τουλίπα των χρηματιστηριακών αγορών λέγεται Gamestop: Μια ασήμαντη μετοχή μικρής κεφαλαιοποίησης, μιας εταιρείας λιανικής πώλησης βιντεοπαιχνιδιών που φαίνεται να βρίσκεται σε επιχειρηματικό αδιέξοδο, έγινε ξαφνικά πρωταγωνίστρια στη Wall Street μέσα στον Ιανουάριο, σημειώνοντας άνοδο που έφθασε και το 2.235%, καθώς χιλιάδες νεαροί μικροεπενδυτές συντονίσθηκαν μέσω της πλατφόρμας Reddit για να τη μετατρέψουν σε όπλο κατά των ισχυρών του χρηματιστηρίου, σε μια αλλόκοτη εξέγερση των φτωχών εναντίον των πλούσιων.
Το φαινόμενο αυτής της νέας μορφής χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας φαίνεται ότι είναι προϊόν της πανδημίας, καθώς χιλιάδες νέοι, χαμηλόμισθοι εργαζόμενοι έμειναν σπίτι, με περιορισμένες δυνατότητες κατανάλωσης και με χρήματα «στην άκρη» από τους μισθούς τους ή και από τα επιδόματα που μοίρασε η αμερικανική κυβέρνηση, με μόνη ενασχόληση την επικοινωνία μέσα από κοινωνικά δίκτυα και έχοντας στα χέρια τους το εργαλείο της συναλλαγής σε μετοχής χωρίς προμήθειες, που προσφέρουν πλατφόρμες συναλλαγών, όπως η Robinhood.
Μέσα από την ομάδα wallstreetbets ("στοιχήματα στη Wall Street") προέκυψε η παράξενη ιδέα, που συνδυάζει την επενδυτική τοποθέτηση με την κοινωνική/ταξική εξέγερση: να επενδύσουν μαζικά τις μικρές οικονομίες τους οι νεαροί μικροεπενδυτές σε μια μετοχή που οι μεγάλοι του χρηματιστηρίου θεωρούν καταδικασμένη και συγκεντρώνει τεράστιες θέσεις short, κυρίως από hedge funds, που περιμένουν την κατάρρευσή της για να... πάνε ταμείο. Σύμφωνα με αυτή την ιδέα, που έχει μια ιδεολογική συγγένεια με το κίνημα Occupy Wall Street, αν οι μικροί επενδυτές αγοράσουν μαζικά και συντονισμένα, η μετοχή της Gamestop, που έγινε η πρώτη αλλά όχι τελευταία η οποία βρέθηκε στο επίκεντρο αυτού του πειράματος, θα εκτιναχθεί στα ύψη, οι μεγάλοι που είχαν θέσεις short θα αναγκασθούν να αγοράσουν για να κλείσουν τις θέσεις τους και να σταματήσουν τις απώλειες και οι μικροί θα βγουν κερδισμένοι.
Πράγματι, η ιδέα φαίνεται ως τώρα να λειτουργεί: όπως φαίνεται στο γράφημα, η μετοχή της Gamestop, που «κοιμόταν» στα επίπεδα των 20 δολ. στις αρχές Ιανουαρίου, όχι μόνο «αφυπνίσθηκε» από τους νεαρούς traders των 500 δολ., αλλά εκτινάχθηκε ως τα 467 δολ., με άνοδο κατά 2.235%, «καίγοντας» στην πορεία ορισμένα hedge funds που υποχρεώθηκαν να αγοράσουν για να κλείσουν θέσεις, δίνοντας «καύσιμα» στο ράλι και κέρδη (ορθότερα: υπεραξίες, αφού οι περισσότεροι δεν έχουν πουλήσει τις μετοχές τους για να βάλουν στην τσέπη πραγματικά κέρδη) στους «εξεγερμένους» της πλατφόρμας Reddit.
Η «τρελή» κούρσα της Gamestop
Η πορεία της Gamestop είχε «άγριες» ημερήσιες διακυμάνσεις, που θα έστελναν στον... καρδιολόγο τον μέσο επενδυτή, ενώ αυτή την εβδομάδα το ράλι τέθηκε σε άμεσο κίνδυνο, όταν η Robbinhood και άλλες πλατφόρμες συναλλαγών επέβαλαν περιορισμούς στις αγορές μετοχών της Gamestop, επικαλούμενες τον κίνδυνο να υποστούν ζημιές εάν δεν εκκαθαρίζονταν συναλλαγές, επειδή κάποιοι επενδυτές δεν θα πλήρωναν για τις αγορές τους (οι παλιότεροι της Σοφοκλέους θυμούνται το φαινόμενο αυτό ως συναλλαγές με «αέρα», που είχαν αφήσει πολλές ζημιές στις ελληνικές χρηματιστηριακές εταιρείες την εποχή της «φούσκας» του '99).
Σε μια ακόμη αλλόκοτη τροπή της υπόθεσης αυτής, οι περιορισμοί προκάλεσαν οργή στην πολιτική τάξη της Ουάσιγκτον εναντίον των εταιρειών που τους επέβαλαν. Μέλη του Κογκρέσου που βρίσκονται σε σκληρή αντιπαράθεση με αντίθετες ιδεολογικές θέσεις, όπως η γερουσιαστής Ελίζαμπεθ Γουόρεν και η βουλευτής Αλεξάντρα Αλέσια Κόρτες των Δημοκρατικών, αλλά και ο γερουσιαστής Τεντ Κρουζ των Ρεπουμπλικανών εκφράσθηκαν δημόσια κατά της αδικίας εις βάρος των μικροεπενδυτών, ενώ και η αμερικανική Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς (SEC) ανακοίνωσε ότι θα ερευνήσει το θέμα. Το αποτέλεσμα ήταν να αρθούν οι περισσότεροι περιορισμοί και την Παρασκευή η Gamestop έκλεισε με άνοδο που ξεπέρασε το 67%. Έτσι, με την τιμή κλεισίματος της Παρασκευής, η άνοδος της μετοχής μέσα στον Ιανουάριο φθάνει το 1.525%, ποσοστό μικρότερο από την κορύφωση της 28ης Ιανουαρίου, αλλά και πάλι αρκετό για να πανηγυρίζουν νίκη οι νεαροί μικροεπενδυτές.
Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι μικροεπενδυτές υποχωρούν, μπροστά στη... γλύκα των υπεραξιών, για να επιχειρήσουν να πουλήσουν τις μετοχές τους και να προκαλέσουν κατάρρευση. Στην ομάδα wallstreetbets το κυρίαρχο μήνυμα θα μπορούσε να συνοψισθεί ως: «Δεν πουλάμε»!. Φαίνεται να πρυτανεύει η αντίληψη ότι αυτό που προέχει δεν είναι να αποκομίσει καθένας το κέρδος του, αλλά να «γονατίσουν» όλοι όσοι μεγάλοι της αγοράς εξακολουθούν να διατηρούν -ή και να ανοίγουν νέες- θέσεις short. Μάλιστα, αρκετοί παίρνουν ρίσκα που μπορεί να τους οδηγήσουν σε προσωπικό οικονομικό αδιέξοδο: όπως έγραψε ένα μέλος της ομάδας, «έριξα τις οικονομίες μου στην GME (σ.σ.: κωδικός διαπραγμάτευσης της Gamestop), πλήρωσα το νοίκι αυτό το μήνα με την πιστωτική μου κάρτα και έριξα ακόμη περισσότερα στην GME (κάτι που δεν θα συνιστούσα να κάνουν τα άλλα μέλη του φόρουμ)».
Πλήττουν, όμως, στα αλήθεια τους μεγάλους της Wall Street οι νεαροί εξεγερμένοι που παίρνουν θέσεις εναντίον μετοχών, στις οποίες υπάρχουν μεγάλες θέσεις short, όπως της Gamestop αλλά και ορισμένων ακόμη εταιρειών; Όπως επισημαίνει ο Economist, αυτοί που κυρίως θίγονται είναι οι "σορτάκηδες", τους οποίους οι πραγματικά μεγάλοι της Wall Street δεν εκτιμούν ιδιαίτερα. Όπως έλεγε ο διευθύνων σύμβουλος της Lehman Brothers, Ντικ Φουλντ, «όταν βλέπω έναν "σορτάκια" θέλω να του ξεριζώσω την καρδιά και να την φάω μπροστά του, όσο ακόμη είναι ζωντανός».
Οι αγαπημένες μετοχές των μικροεπενδυτών που συντονίζονται μέσω της Reddit, με πρώτη την Gamestop, υπολογίζεται ότι έχουν ανοικτές θέσεις short αξίας της τάξεως των 40 δισ. δολ., ποσό πολύ μικρό για τα δεδομένα της αμερικανικής αγοράς, ενώ το μεγαλύτερο μέρος αυτών των θέσεων έχουν ανοίξει από λίγα hedge funds. Μέχρι στιγμής, στην Gamestop έχουν κλείσει θέσεις short ύψους 5 δισ. δολ. Από συστημική άποψη, συνεπώς, ο κίνδυνος φαίνεται μικρός. Όπως αναφέρει η Barclays, «παρότι περιμένουμε ότι θα υπάρξει κάποια περαιτέρω απομόχλευση, τελικά η έκταση του προβλήματος φαίνεται αρκετά περιορισμένη».
Οι αμερικανικές αρχές, από την SEC ως το υπουργείο Οικονομικών και τον Λευκό Οίκο δεν παύουν να παρακολουθούν με ανησυχία το κερδοσκοπικό φαινόμενο. Όμως, όπως επισημαίνουν νομικοί που γνωρίζουν καλά τη χρηματιστηριακή νομοθεσία, η SEC δεν μπορεί να κάνει πολλά για να σταματήσει αυτή την κερδοσκοπία. Θα μπορούσε, ίσως, να επέμβει εάν υπήρχαν ενδείξεις παραπλάνησης των επενδυτών, αλλά τέτοιο θέμα δεν φαίνεται να υπάρχει. Τα δυσμενή οικονομικά στοιχεία της Gamestop είναι σε όλους γνωστά και η εταιρεία δεν έχει υποσχεθεί κάποιο θαύμα, ενώ και οι συνομιλίες που γίνονται στην ομάδα wallstreetbets δείχνουν ότι οι μικροεπενδυτές ξέρουν πολύ καλά ότι η πραγματική αξία της μετοχής δεν ξεπερνά τα 10 με 15 δολ., όπως εκτιμούν οι αναλυτές, αλλά επιμένουν να την αγοράζουν σε αδιανόητα υψηλές τιμές επειδή ο πρώτος στόχος τους είναι να «τσακίσουν» τους επαγγελματίες επενδυτές με θέσεις short.
Ποια θα είναι η κατάληξη αυτής της παράξενης χρηματιστηριακής ιστορίας; Η λογική λέει ότι μια μετοχή που πρέπει να πέσει, τελικά θα πέσει. Για πολλούς, η φρενίτιδα με την Gamestop θυμίζει έντονα την κερδοσκοπία με τις τουλίπες. Όπως υπενθυμίζει το Reuters, στις 3 Φεβρουαρίου του 1636, εν μέσω του ξεσπάσματος της επιδημίας βουβωνικής πανώλης στην Ευρώπη, «έσπασε η φούσκα» της τουλίπας, αποδεικνύοντας ότι οι αξίες στις αγορές μπορεί να γκρεμίζονται αστραπιαία, εξίσου γρήγορα με το ρυθμό της αύξησής τους. Σήμερα, 385 χρόνια αργότερα και εν μέσω μιας άλλης πανδημίας, η Wall Street περιμένει να δει πόσο θα πάρει μέχρι να επαναληφθεί η ιστορία.
Αν επιβεβαιωθούν όσοι προεξοφλούν την κατάρρευση της Gamestop και των άλλων μετοχών που έχουν «φουσκώσει» οι νεαροί μικροεπενδυτές, η ιδιότυπη εξέγερσή τους θα έχει τελειώσει με οδύνη για τους ίδιους, αφού οι περισσότεροι είναι μαθηματικά αδύνατο να προλάβουν να πουλήσουν με κέρδος και πολλές οικονομίες θα χαθούν.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
