Κάποτε οι συλλέκτες έργων τέχνης κυνηγούσαν δημιουργίες του Ροντέν, του Μονέ, του Βαν Γκογκ και μπορεί να πλήρωναν εκατομμύρια. Αλλά η υποκείμενη τεχνολογία του bitcoin, το blockchain, δημιουργεί σήμερα μια νέα φούσκα, αυτή την φορά στο χώρο της τέχνης, με συλλέκτες να πληρώνουν τρελά ποσά για ψηφιακά αρχεία έργων τέχνης, που θεωρούνται «μοναδικά» επειδή έχουν κρυπτογραφηθεί με blockchain.
Τα ψηφιακά αρχεία NFT μπορεί να είναι ένας πίνακας του Banksy ή ακόμη και ένα απλό αρχείο GIF (Graphics Interchange Format) που μπορεί να έγινε viral πριν από μια δεκαετία. Για εμβληματικά έργα τέχνης όπως «Η μικρή χορεύτρια δεκατεσσάρων ετών» του Ντεγκά, ή για ένα βίντεο λίγων δευτερολέπτων που μπορεί να δείχνει το κάψιμο ενός πίνακα του Ντομίνγκο Ζαπάτα, πλέον ξοδεύονται αστρονομικά ποσά και η νέα φούσκα στο χώρο της τέχνης διογκώνεται με ταχύτητα γεωμετρικής προόδου.
«Τέχνη που δεν υπάρχει» αποκαλεί το Time τα NFT, που υποτίθεται ότι μεταμορφώνουν τα ψηφιακά έργα τέχνης και άλλα συλλεκτικά αντικείμενα σε μοναδικά περιουσιακά στοιχεία, μέσω της τεχνολογίας blockchain. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το Time, από τον Φεβρουάριο μέχρι τον Μάρτιο του 2021 ξοδεύτηκαν περισσότερα από 200 εκατ. δολάρια για να αγοραστούν memes, GIF και έργα τέχνης με αυτή την ψηφιακή κωδικοποίηση, ενώ όλο το 2020 το ποσό που είχε δαπανηθεί για αγορά NFT είχε φτάσει συνολικά τα 250 εκατ. δολάρια.
Όπως οι τουλίπες πριν από 400 χρόνια υπήρξαν το πλέον απίθανο κερδοσκοπικό επεισόδιο που έχει καταγράψει η ιστορία, καθώς μια παράλογη μανία είχε εκτοξεύσει την τιμή τους, έτσι και τα ψηφιακά αρχεία τώρα, στην εποχή των κρυπτονομισμάτων, έχουν βρεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων και δημιουργούν ανεδαφικές προσδοκίες για την αξία τους, παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα από τα NFTs μπορεί να τα βρει κάποιος σε μια αναζήτηση στο Google ή το YouTube.
Ωστόσο η καινοτομία του blockchain που συναρπάζει πολλούς λάτρεις της τεχνολογίας έχει ωθήσει σε δυσθεώρητα για την καλλιτεχνική αξία τους ύψη τις τιμές αυτών των ψηφιακών αρχείων εξαιτίας της ψευδαίσθησης κατοχής ενός μοναδικού αρχείου. Το οποίο για να κατασκευαστεί έχει προκαλέσει ένα μικρό περιβαλλοντικό «καρδιακό» στον πλανήτη, καθώς οι λειτουργίες blockchain απαιτούν τεράστιες ποσότητες ενέργειας.
Χαρακτηριστική της «φρενίτιδας» που έχει δημιουργηθεί, είναι η περίπτωση του καλλιτέχνη Mike Winkelmann, γνωστού ως Beeple στο διαδίκτυο. Τα έσοδα του από τα ψηφιακά του έργα δεν ξεπερνούσαν μέχρι τώρα τα 100 δολάρια. Ωστόσο, τον Μάρτιο, ο διάσημος οίκος δημοπρασιών Christie’s πούλησε NFT με έργο του που έφτασε τα 69 εκατ. δολάρια και τον τοποθετεί πλέον στους 3 κορυφαίους εν ζωή καλλιτέχνες βάσει της αξίας των έργων τους.
Παράλληλα αυξάνονται οι αξίες των δημοπρασιών τέτοιων έργων από σπουδαίους οίκους με όλο και περισσότερους συλλέκτες και επενδυτές να στρέφονται στην απόκτηση ψηφιακών έργων, είτε με σκοπό να βγουν κερδισμένοι από την περαιτέρω εκμετάλλευση τους ή για να αποκτήσουν ένα μοναδικό αντικείμενο στις συλλογές τους. Η αγορά δείχνει πως διευρύνεται ραγδαία, θυμίζοντας την τιμή του Bitcoin, με τις αξίες των έργων τέχνης να εκτοξεύονται σε λίγους μόλις μήνες. Για παράδειγμα, ακόμα ένα έργο του Beeple από 66.666 δολάρια που είχε πουληθεί τον Οκτώβριο εκτοξεύτηκε τον Φεβρουάριο στα 6,6 εκατ. δολάρια.
Τι είναι τα NFTs
Τα NFT (Non Fungible Tokens) είναι μοναδικά ψηφιακά αρχεία που μπορεί να είναι από μια κάρτα baseball (που θα μετατραπεί σε αρχείο), ή ένα ψηφιακό ακίνητο, μέχρι άυλα έργα τέχνης, με τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες να είναι ατελείωτες.
Τα ψηφιακά αρχεία που κωδικοποιούνται με blockchain είναι μοναδικά, ενώ εξαλείφεται σχεδόν η περίπτωση απάτης ή να αποκτήσει κάποιος ένα «μαϊμού» αρχείο. Σε αντίθεση με τα κλασικά κρυπτονομίσματα, με τα NFT δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν απευθείας ανταλλαγές και συναλλαγές. Ωστόσο έχουν ξεσηκώσει συζήτηση για το κατά πόσο αποτελεί τέχνη η καταστροφή «χειροπιαστών» έργων τέχνης, όπως για παράδειγμα τα NFT που δημιουργήθηκαν με πίνακες του Banksy και του Ντομίνγκο Ζαπάτα που παραδόθηκαν στις φλόγες. Τα ψηφιακά αρχεία που κατέγραψαν την καταστροφή τους πουλήθηκαν αργότερα σε πολλαπλάσια αξία από την αρχική τιμή αγοράς τους.
Ουσιαστικά οποιαδήποτε ψηφιακή εικόνα μπορεί να γίνει αντικείμενο συναλλαγής ως NFT. Όμως εκτός της επιλογής του έργου που θα επιλέξει κάποιος να αγοράσει, θα πρέπει να συνυπολογίσει επίσης ποιο τύπο ψηφιακού πορτοφολιού θα επιλέξει να το αποθηκεύσει και ποιο κρυπτονόμισμα θα χρειαστεί για να ολοκληρωθεί η αγοραπωλησία.
Υπάρχει ωστόσο και ένα ψηφιακό άρωμα το οποίο, αν και δεν μπορείς να το μυρίσεις, όμως καταγράφει σημαντική επιτυχία. Το ψηφιακό άρωμα των Look Labs στο Βερολίνο που προβάλλεται ως «μία ψηφιακή αποτύπωση ενός φυσικού αρώματος» αποδεικνύει πως σχεδόν οτιδήποτε μπορεί να πουληθεί ως NFT, αρκεί να το επιτρέπει η φαντασία του δημιουργού και η... τρέλα των επενδυτών.
Η τέχνη που αλλάζει μέσω των NFT
Σε λίγες μέρες, ο οίκος Sotheby’s θα προχωρήσει στη δεύτερη δημοπρασία NFT με το έργο του Κεβιν Μακ Κόι, Quantum που αποτελεί το πρώτο έργο NFT που δημιουργήθηκε ποτέ. Το έργο που αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά έργα NFT θα βγει προς πώληση μαζί με το Alien Cryptopunk της Larva Labs και τον Shell Record της Anna Ridler ως μέρος της εκδήλωσης Natively Digital: A Curated NFT Sale που θα διαρκέσει από τις 3 έως τις 10 Ιουνίου.
Η συγκεκριμένη συλλογή θα προσφέρει μια σειρά από έργα τέχνης της πρώιμης εποχής των NFT σε συνδυασμό με τις τελευταίες εξελίξεις στο διάστημα, ενώ όπως ανακοίνωσε ο ιστορικός οίκος δημοπρασιών θα προσθέσει και άλλους σημαντικούς καλλιτέχνες NFT και έργα τέχνης προς πώληση.
Ο οίκος δημοπρασιών είδε το πρώτο έργο NFT που είχε βγάλει προς πώληση να φέρνει σχεδόν 17 εκατ. δολάρια σε μια δημοπρασία που συγκέντρωσε περισσότερους από 3.000 ενδιαφερόμενους. Επίσης ανακοίνωσε πως θα δεχθεί κρυπτονομίσματα μέσω της Coinbase σαν μορφή πληρωμής για το έργο του Banksy «Love is in the Air», με τους ενδιαφερόμενους να μπορούν να πληρώσουν με Bitcoin ή Ether για όλα τα έργα που περιλαμβάνονται στο Natively Digital.
Ακόμη ένα έργο του Banksy έχει βρεθεί στο επίκεντρο επειδή μετατράπηκε σε NFT. Το έργο του Morons που γράφει «δεν μπορώ να πιστέψω πως εσείς οι ανόητοι αγοράζετε αυτό το πράγμα» το αγόρασαν για 95.000 δολάρια. Αργότερα το έκαψαν καταγράφοντας την ενέργεια τους σε βίντεο το οποίο πουλήθηκε ως NFTγια 382.336 δολάρια!
Επίσης και η τραγουδίστρια και καλλιτέχνιδα Grimes, σύζυγος του ιδρυτή της Tesla Έλον Μασκ, δημιούργησε 10 έργα σε μια σειρά War Nymph Collection Vol. One που κατάφεραν να συγκεντρώσουν χιλιάδες δολάρια. Ένα GIF κατάφερε να συγκεντρώσει 600.000 δολάρια. Το Nyan Cat που είχε γίνει viral το 2011 έγινε το πρώτο GIF που πουλήθηκε ως NFT, ανοίγοντας την όρεξη πολλών.
Φούσκα και στη μουσική
Εκτός από την ζωγραφική, ο κλάδος της μουσικής δείχνει να επηρεάζεται σημαντικά από την φρενίτιδα των NFTs. Την αρχή έκανε ο διάσημος DJ 3lau που αρχικά επανακυκλοφόρησε τον δίσκο του Ultraviolet που είχε βγει για πρώτη φορά το 2018, σε NFT κερδίζοντας σχεδόν 12 εκατ. δολάρια, ενώ στις 25 Φεβρουαρίου είχε δώσει 72 ώρες προθεσμία για την πλειοδότηση 33 NFT έργων του, που περιείχαν ειδικές εκδόσεις δίσκων βινυλίου, ακυκλοφόρητη μουσική και τραγούδια. Με την σειρά του, ο dj Don Diablo πραγματοποίησε μια φουτουριστική συναυλία που χρειάστηκε 12 μήνες για να γυριστεί και πουλήθηκε αντί 1,2 εκατ. δολαρίων που πληρώθηκαν σε κρυπτονομίσματα Ethereum.
Οι Kings of Leon έγιναν το πρώτο συγκρότημα που κυκλοφόρησαν νέο άλμπουμ ως NFT, με το περιοδικό Rolling Stone να αναφέρει πως μέσα σε μια εβδομάδα μέτρησαν 2 εκατ. πωλήσεις. Αντιθέτως, η προσπάθεια των Gorillaz να πουλήσουν ως NFT τον νέο τους δίσκο "Plastic Beach" που κάνει λόγο για την καταστροφή του πλανήτη, έφερε αντιδράσεις από τους φαν καθώς η τεχνολογία blockchain αποτελεί μια από τις πλέον ρυπογόνες ανθρώπινες δραστηριότητες που απειλεί και το μέλλον των κρυπτονομισμάτων.
Η Lindsay Lohan, βρήκε επίσης την ευκαιρία μέσω των NFTs να βρεθεί στην επικαιρότητα καθώς κυκλοφόρησε το νέο της τραγούδι Lullaby μαζί με αποκλειστικές φωτογραφίες και βίντεο της ως ψηφιακό αρχείο. Πάντως παρά την επιτυχία που γνώρισαν οι περισσότεροι καλλιτέχνες μέσω των NFT, η μεταλ σκηνή δείχνει πως ακόμα παραμένει μακριά, καθώς η προσπάθεια των Megadeath να πουλήσουν την μασκότ τους, Vic Rattlehead, με την μορφή NFT δεν είχε μεγάλη επιτυχία.
Είναι πράγματι επενδυτική ευκαιρία
Με την τεχνολογία blockchain να αναπτύσσεται συνεχώς, καλλιτέχνες και επενδυτές έχουν μια μεγάλη ευκαιρία να μεγαλώσουν την περιουσία τους μέσα από τις αγοραπωλησίες NFTs. Χαρακτηριστικά το τελευταίο διάστημα, το πρώτο tweet του Τζακ Ντόρσει (ιδρυτή του Twitter) έφτασε τα 2,9 εκατ. δολάρια, ενώ ένα κάρφωμα του Λεμπρον Τζειμς πουλήθηκε για 200.000 δολάρια.
Με τη ζήτηση για NFTs να αυξάνεται ραγδαία το τελευταίο διάστημα, πολλοί βλέπουν τα ψηφιακά έργα ως επενδύσεις που στο μέλλον θα αποτελούν και τους συνηθέστερους τρόπους συναλλαγών, καθώς θα διευρύνεται και η τεχνολογία blockchain. Για τους συλλέκτες που ήδη βλέπουν πως θα εξελιχθούν οι υψηλές τιμές του σήμερα δεν είναι τίποτα μπροστά στα χρήματα που θα αξίζουν σε μερικά χρόνια τα ψηφιακά έργα, όταν θα συνειδητοποιήσει την αξία τους σε λίγα χρόνια και ο υπόλοιπος κόσμος.
Προς το παρόν κάποιος που αγοράζει ένα έργο NFT δεν έχει να κερδίσει πολλά. Αποκτά ένα ψηφιακό αρχείο, μαζί με κάποια «θολά» δικαιώματα χρησιμοποίησης της εικόνας. Ο Mike Winkelmann από την πλευρά του θέλει να συνεργαστεί με έναν αγοραστή που θα μπορέσει να βρει πολλούς τρόπους για να προβάλλει τα ψηφιακά του έργα και εκτός διαδικτύου, ακόμα και στην τηλεόραση.
«Το να αποκτήσει κάποιος έργο του Beeple είναι μια μοναδική ευκαιρία να αποκτήσει μια αποκλειστική είσοδο στο blockchain που δημιουργήθηκε από τον κορυφαίο ψηφιακό καλλιτέχνη του κόσμου», αναφέρει ο Νοα Ντέιβις (Noah Davis), ειδικός στη σύγχρονη Τέχνη.
Η Σουζάννα Στρίτερ (Susannah Streeter), επικεφαλής αναλύτρια επενδύσεων και αγορών στην Hargreaves Lansdown, αναφέρει πως όσοι θέλουν να επενδύσουν σε έργα τέχνης NFT θα πρέπει να συνυπολογίσουν αν θα υπάρξουν μακροπρόθεσμα κέρδη. «Αν θες να αγοράσεις ένα περιουσιακό στοιχείο σαν επένδυση, ιδανικά θα πρέπει να έχεις το μελετήσει και να πιστεύεις πως μακροπρόθεσμα θα ανέβει η αξία της επένδυσης σου. Όταν περάσει η τρέλα είναι πιο πιθανό να περάσουμε στο επόμενο big thing και το περιουσιακό στοιχείο μπορεί να καταλήξει να μην αξίζει τίποτα».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
