Μέσα σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί για τα οικοσυστήματα νεοφυών επιχειρήσεων παγκοσμίως λόγω των υψηλών επιτοκίων, η Ελλάδα αφήνει μια… γλυκόπικρη γεύση, καθώς υποχωρεί στην παγκόσμια κατάταξη, αλλά την ίδια στιγμή δύο ελληνικές πόλεις απέκτησαν παρουσία στον παγκόσμιο χάρτη. Η Ελλάδα παρά την πτώση της μπορεί να ελπίζει ότι η εικόνα αυτή θα αντιστραφεί στο μέλλον, καθώς προχωρούν μεταρρυθμίσεις και πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του ελληνικού οικοσυστήματος startups.
Η χρηματοδοτική στενότητα που… χαμήλωσε αισθητά το ύψος των deals, οι αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις και ο κατακερματισμός του οικοσυστήματος, έχουν επηρεάσει τη θέση της Ελλάδας στην παγκόσμια κατάταξη της StartupBlink, με τη χώρα μας να υποχωρεί στην 49η θέση χάνοντας τρεις θέσεις από την προηγούμενη χρονιά και πλέον κινδυνεύει να μείνει εκτός των 50 κορυφαίων.
Από τους μεγάλους νικητές της παγκόσμιας κατάταξης της StartupBlink για το 2024 είναι η Κύπρος που το 2024 πραγματοποίησε άλμα εννέα θέσεων και βρέθηκε στη 45η θέση προσπερνώντας Ουκρανία, Λετονία, Κροατία και Ελλάδα. Η Κύπρος προσπέρασε κατ’ επέκταση την Ελλάδα και στην κατάταξη στη Δυτ. Ευρώπη, με τη χώρα μας να υποχωρεί στη 19η θέση. Εκτός από τη Βουλγαρία, όλες οι άλλες βαλκανικές χώρες που βρίσκονται στην κορυφαία 50αδα, συμπεριλαμβανομένης της Ρουμανίας, της Κροατίας και της Ελλάδας, παρουσίασαν πτώση στην κατάταξή τους.
Την κορυφαία 10αδα παγκοσμίως για τα οικοσυστήματα startup απαρτίζουν οι ΗΠΑ που βρίσκονται στην κορυφή με πολύ μεγάλη απόσταση από τους υπόλοιπους και ακολουθούν Βρετανία, Ισραήλ, Καναδάς, Σιγκαπούρη, Σουηδία, Γερμανία Γαλλία, Ολλανδία και Ελβετία. Είναι χαρακτηριστικό πως η Ελλάδα απέχει 19.566 βαθμούς από την είσοδο της στην 10αδα, καθώς συγκεντρώνει 4.515 βαθμούς έναντι των 24.081 της Ελβετίας, με τη βαθμολογία να διαμορφώνεται βάσει του αριθμού των νεοφυών επιχειρήσεων που υπάρχουν στο οικοσύστημα, την ποιότητά τους και την επιρροή τους εκτός συνόρων και τις υποδομές που διαθέτει η χώρα. Η Ελλάδα κατατάσσεται επίσης στην 23η θέση παγκοσμίως όσον αφορά τον αντίκτυπο των παγκόσμιων εκδηλώσεων νεοφυών επιχειρήσεων στο οικοσύστημα.
Σε επίπεδο πόλεων, η Ελλάδα έχει πλέον τρεις που κατατάσσονται στις πρώτες 1.000, με το Ηράκλειο να προστίθεται στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ αποκτάει παρουσία και η Πάτρα που βρέθηκε στη θέση 1.181, με νέα data center και ερευνητικά hub να δημιουργούνται καθώς οι εταιρείες στρέφονται σε πόλεις με σπουδαστές ΤΠΕ.
Η Αθήνα αποτελεί την κορυφαία πόλη της χώρας παρότι υποχώρησε κατά τέσσερις θέσεις, στην 120η θέση, ενώ η Θεσσαλονίκη υποχώρησε κατά πέντε θέσεις στην 470η, και το νεοεισελθέν Ηράκλειο βρέθηκε στη θέση 759. Η μελέτη επισημαίνει ότι η υπερτριπλάσια βαθμολογία της Αθήνας από τη Θεσσαλονίκη υποδηλώνει ήπιο συγκεντρωτισμό. Η Αθήνα πάντως είδε τη Σόφια να την προσπερνά στα Βαλκάνια και να υποχωρεί στην τρίτη θέση της περιοχής, ενώ η Θεσσαλονίκη μπήκε στην πρώτη δεκάδα.
Η εικόνα της Ελλάδας- Αναγκαίες οι μεταρρυθμίσεις
Όπως αναφέρει η μελέτη, η Ελλάδα βρίσκεται σε πορεία ανάκαμψης μετά από μια εξαιρετικά επιζήμια οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008, ενώ η χώρα τιμήθηκε με το βραβείο «Χώρα της Χρονιάς» του Economist για τις οικονομικές μεταρρυθμίσεις και την πολιτική της σταθερότητα. Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια πιο φιλοεπιχειρηματική στάση, προωθώντας ενεργά την ανάπτυξη των τοπικών οικοσυστημάτων νεοφυών επιχειρήσεων.
Αυτό το ευνοϊκό περιβάλλον έχει ήδη αποφέρει θετικά αποτελέσματα, και ανάμεσα στα σημαντικότερα επιτεύγματα, περιλαμβάνονται τόσο η Viva Wallet όσο και η PeopleCert που ξεπέρασαν τα 1 δισ. δολ. σε αποτίμηση το 2022. Ιστορίες επιτυχίας όπως αυτές εμπνέουν τους επιχειρηματίες και ενισχύουν τα κίνητρα σε όλα τα οικοσυστήματα. Παράλληλα, η χώρα έχει το πλεονέκτημα ενός υψηλής εξειδίκευσης αγγλόφωνου εργατικού δυναμικού και ενός πολλά υποσχόμενου τομέα πληροφορικής, καθώς επίσης και η γεωστρατηγική της θέση, καθώς βρίσκεται κοντά στις ευρωπαϊκές αγορές, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, γεγονός που την τοποθετεί ως δυνητικό περιφερειακό τεχνολογικό κόμβο.
Ωστόσο, παρά τις επιτυχίες και τα πλεονεκτήματά της, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει ακόμα σημαντικές προκλήσεις που καλείται να ξεπεράσει. Η διατήρηση των ταλέντων στη χώρα που γίνεται όλο και πιο δύσκολη καθώς εντείνεται ο διεθνής ανταγωνισμός, και η βαριά γραφειοκρατία που υπάρχει είναι μεταξύ αυτών των προκλήσεων σύμφωνα με την έρευνα. Τα εκκολαπτόμενα οικοσυστήματα startup έχουν να αντιμετωπίσουν ακόμα μεταξύ άλλων το πώς θα υπάρξει προώθηση της επιχειρηματικότητας μέσω της εκπαίδευσης και της κατάρτισης αλλά και το κατακερματισμένο δίκτυο φορέων του οικοσυστήματος.
Αναγνωρίζοντας αυτές τις προκλήσεις, ο δημόσιος τομέας μέσω μεταρρυθμίσεων και δράσεων στοχεύει στον εξορθολογισμό και την ενίσχυση του περιβάλλοντος των νεοφυών επιχειρήσεων, ιδίως στην ανάπτυξη ενός δικτύου για την προώθηση και την καθοδήγηση δυνητικών επιχειρηματιών και την κατεύθυνση του ενδιαφέροντος των επενδυτών για νεοφυείς επιχειρήσεις αρχικών σταδίων.
Ένα παράδειγμα είναι το EquiFund, το οποίο αντιμετωπίζει την έλλειψη επιχειρηματικών κεφαλαίων και ιδιωτικών συμμετοχών. Επιπλέον, το Elevate Greece και το Startup Greece είναι δύο κυβερνητικές πρωτοβουλίες που φέρνουν σε επαφή νεοφυείς επιχειρήσεις και επενδυτές για να παρέχουν μια πιο ολοκληρωμένη ματιά στο οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων
Ωστόσο, απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για τον εξορθολογισμό του περιβάλλοντος των νεοφυών επιχειρήσεων και την προσέλκυση επενδύσεων. Για την περαιτέρω ενίσχυση του οικοσυστήματος των νεοφυών επιχειρήσεων, η κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει τις φιλικές προς τις επιχειρήσεις πολιτικές της και να εφαρμόσει έξυπνες μεταρρυθμίσεις για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Κάτι που είναι εξαιρετικά σημαντικό για την Ελλάδα, καθώς το επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας χαρακτηρίζεται από γραφειοκρατία και υψηλό κόστος κοινωνικής ασφάλισης, σύμφωνα με την μελέτη της Startup Blink.
Επισημαίνει πάντως πρωτοβουλίες όπως η ψηφιακή βίζα για νομάδες και τα φορολογικά κίνητρα για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν πατέντες, εκπτώσεις στις δαπάνες που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία και την ψηφιοποίηση, αποτελούν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση δημιουργώντας πραγματικό αντίκτυπο στην παγκόσμια αφήγηση των τοπικών οικοσυστημάτων νεοφυών επιχειρήσεων
Παράλληλα, ο συνεχιζόμενος ψηφιακός μετασχηματισμός της Ελλάδας στέλνει ενθαρρυντικά μηνύματα για το μέλλον. Αυτή η ψηφιακή στροφή ανοίγει το δρόμο για σημαντικές βελτιώσεις στα οικοσυστήματα νεοφυών επιχειρήσεων, καθώς αυτά έχουν τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης στην Ελλάδα, ενώ με τις σωστές δημόσιες πρωτοβουλίες, η χώρα θα μπορούσε να γίνει ένας κυρίαρχος περιφερειακός κόμβος νεοφυών επιχειρήσεων.