Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πρωτοπόρο χώρα στον τομέα της ασφάλειας των δημοσιογράφων και της ελευθερίας του Τύπου, υλοποιώντας μια σειρά από θεσμικές πρωτοβουλίες και δράσεις με διεθνή απήχηση.
Σε μια περίοδο όπου οι δημοσιογράφοι έρχονται αντιμέτωποι με αυξανόμενες απειλές, από ψηφιακές επιθέσεις και SLAPP μέχρι φυσική βία, η ελληνική Πολιτεία θέτει τις βάσεις για να καταστεί περιφερειακός κόμβος προστασίας του Τύπου στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Όπως έχει επισημάνει ο υφυπουργός στον πρωθυπουργό και κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, η προστασία της δημοσιογραφίας αποτελεί στρατηγική επιλογή και επένδυση στη δημοκρατία.
Οι σχετικές θεσμικές αλλαγές συντονίζονται από τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, σηματοδοτώντας τη βούληση της χώρας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του ευρωπαϊκού πλαισίου για την προστασία των δημοσιογράφων.
Το Διεθνές Κέντρο για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων (ICSJ), υπό την επιστημονική καθοδήγηση του καθηγητή Νίκου Παναγιώτου (ΑΠΘ), σε συνεργασία με την ανασυγκροτημένη Task Force για την ασφάλεια των δημοσιογράφων (Νοέμβριος 2025), υλοποιεί ένα φιλόδοξο τρίπτυχο δράσεων.
Η πρώτη δράση αφορά διήμερη εντατική εκπαίδευση στην Αθήνα, ειδικά σχεδιασμένη για Έλληνες δημοσιογράφους, με έμφαση στη διαχείριση κρίσεων και φυσικών καταστροφών.
Η εκπαίδευση αυτή ανταποκρίνεται στις αυξημένες ανάγκες που προκύπτουν λόγω των συχνών ακραίων καιρικών φαινομένων στη χώρα, προσφέροντας για πρώτη φορά εξειδικευμένες δεξιότητες διαχείρισης κρίσεων προσαρμοσμένες στην ελληνική πραγματικότητα.
Δεύτερη δράση αποτελεί το Διεθνές Σχολείο Εκπαίδευσης (International Training School) της Θεσσαλονίκης, που προετοιμάζει δημοσιογράφους για ανταπόκριση σε εμπόλεμες ζώνες και επικίνδυνα περιβάλλοντα.
Η Θεσσαλονίκη είναι πλέον ένα από τα ελάχιστα σημεία στην Ευρώπη όπου προσφέρεται πιστοποίηση HEAT, γεγονός που ενισχύει τη γεωστρατηγική σημασία της Ελλάδας ως εκπαιδευτικού κόμβου για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η εκπαίδευση καλύπτει τέσσερις βασικούς άξονες: ασφάλεια πεδίου, ψηφιακή προστασία δεδομένων και επικοινωνιών, διαχείριση και επαλήθευση πληροφοριών σε συνθήκες σύγκρουσης, καθώς και ψυχολογική ανθεκτικότητα και διαχείριση τραύματος.
Τρίτη δράση είναι το Διεθνές Συνέδριο με θέμα την «Δημοσιογραφία του Τραύματος», που θα πραγματοποιηθεί για τρίτη φορά, ανταποκρινόμενο στην ανάγκη στήριξης των δημοσιογράφων που εκτίθενται σε τραυματικές εμπειρίες κατά την κάλυψη πολέμων, φυσικών καταστροφών ή σοβαρών εγκλημάτων. Έρευνες έχουν δείξει ότι ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των επαγγελματιών εμφανίζει συμπτώματα μετατραυματικού στρες ή κατάθλιψης.
Ο συνδυασμός των τριών αυτών δράσεων δημιουργεί ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα στήριξης, καλύπτοντας τόσο τις άμεσες ανάγκες των Ελλήνων δημοσιογράφων όσο και τη διεθνή δικτύωση και επιστημονική τεκμηρίωση.
Οι παραπάνω πρωτοβουλίες εντάσσονται σε ένα ευρύ θεσμικό οικοδόμημα. Η Task Force για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων, που ανασυγκροτήθηκε τον Νοέμβριο του 2025, περιλαμβάνει έξι υπουργεία, όλες τις δημοσιογραφικές ενώσεις και πανεπιστημιακά τμήματα.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ασφάλεια των Δημοσιογράφων θεσμοθετήθηκε στο πλαίσιο του νόμου για την ΕΡΤ και του Ευρωπαϊκού Κανονισμού για την Ελευθερία των Μέσων.
Ο νόμος προβλέπει τη δημιουργία του ανεξάρτητου Ελληνικού Συμβουλίου ΜΜΕ, τη χρηματοδότηση του Παρατηρητηρίου κατά των SLAPP και την εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την Παιδεία στα Μέσα.
Οι ελληνικές πρωτοβουλίες έχουν ήδη αποσπάσει διεθνή αναγνώριση. Ο Jan Braathu, εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για την Ελευθερία των Μέσων, χαρακτήρισε τις δράσεις «αξιοσημείωτες», επισημαίνοντας πως το κέντρο στη Θεσσαλονίκη αποτελεί σύμβολο δέσμευσης για την προστασία των δημοσιογράφων.
Παράλληλα, υλοποιούνται πρακτικές δράσεις όπως η συνεκπαίδευση δημοσιογράφων και αστυνομικών σε συνεργασία με την UNESCO, καθώς και η ενσωμάτωση ενότητας για την ασφάλεια των δημοσιογράφων στο πρόγραμμα σπουδών της Αστυνομικής Ακαδημίας.
Η Ελλάδα, με κέντρα σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, στέλνει σαφές μήνυμα ότι η ασφάλεια της δημοσιογραφίας και η ελευθερία του Τύπου αποτελούν επένδυση στο μέλλον της ενημέρωσης και της δημοκρατίας.
Όπως δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, στόχος της κυβέρνησης είναι να στηρίζει έμπρακτα τους δημοσιογράφους και τη δημοσιογραφία, διασφαλίζοντας την ορθή ενημέρωση των πολιτών.