Το περασμένο έτος αποτέλεσε μία χρονιά σταθμό για το ηλεκτρονικό εμπόριο, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, καθώς η ψηφιακή μετάβαση εκτίναξε τη χρήση του διαδικτύου για αγορές, αλλάζοντας την καταναλωτική κουλτούρα, και φέρνοντας πλέον στο επίκεντρο το πολυκαναλικό μοντέλο για τις επιχειρήσεις.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο καταγράφει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης που ξεπερνούν τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, με τους καταναλωτές να ξοδεύουν περισσότερα χρήματα πλέον και τον συνολικό τζίρο να ξεπερνά τα 20 δισ. ευρώ, καθώς οι Έλληνες έχουν αυξήσει σημαντικά την μέση δαπανών των διαδικτυακών αγορών τους.
Ωστόσο οι καταναλωτές δείχνουν πως επιθυμούν το πολυκαναλικό μοντέλο, συνδυάζοντας φυσικό και ηλεκτρονικό κατάστημα, όπως αναφέρει έρευνα των FocusBari και Plushost, που σημειώνει ότι οι Έλληνες δαπανούν, κατά μέσο όρο, 644 ευρώ σε φυσικά καταστήματα και 510 ευρώ για ηλεκτρονικές αγορές, ενώ στο τελευταίο δίμηνο το 95% των ερωτηθέντων απάντησε ότι έχει πραγματοποιήσει αγορές από φυσικό κατάστημα και το 78% από e-shop.
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το 2023 αναμένεται να είναι η πρώτη χρονιά την τελευταία τριετία που ξεκινά χωρίς κάποιο περιορισμό και τροχοπέδη για την οικονομία, με τις πληθωριστικές πιέσεις ωστόσο να προβληματίζουν επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
Ενισχυμένοι όλοι οι κλάδοι του ηλεκτρονικού εμπορίου
Το 2022 κατέδειξε την αλλαγή κουλτούρας που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, με την πιστότητα των καταναλωτών προς το ηλεκτρονικό εμπόριο να ξεπερνάει το 85%, βάσει των ερευνών της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ηλεκτρονικού Εμπορίου (eCommerce Europe), ενώ ο τζίρος σημείωσε ιστορικό υψηλό.
Ρούχα, παπούτσια, ηλεκτρονικά είδη, καλλυντικά και ηλεκτρικές συσκευές παραμένουν οι πέντε κατηγορίες που συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο αγοραστικό ενδιαφέρον διαδικτυακά, παρά την κάμψη που σημείωσαν στο πρώτο εξάμηνο του 2022, σύμφωνα με την έρευνα των FocusBari και Plushost. Φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής αποτελούν την κορυφαία επιλογή των ηλεκτρονικών καταναλωτών με ποσοστό 86%, ενώ ακολουθούν τα ρούχα με 72%, τα καλλυντικά με 69%, τα εσώρουχα και μαγιό με 61%, η αθλητική ένδυση και υπόδηση με 61%, τα βιβλία με 57%, τα είδη δώρων με 54%.
Επιπλέον οι Έλληνες καταναλωτές, έχουν αυξήσει θεαματικά τις online κρατήσεις. Συγκεκριμένα σε σινεμά και θέατρο παρατηρείται αύξηση 231%, σε ξενοδοχεία 177% και 133% σε αεροπορικά εισιτήρια.
Ο τζίρος του ηλεκτρονικού εμπορίου στη χώρα μας έφτασε τα 20,5 δισ. ευρώ σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αποτελώντας το 6,9% του συνολικού τζίρου 39.460 επιχειρήσεων που απασχολούν 10 άτομα και άνω που είχαν συνολικό κύκλο εργασιών 295,9 δις. ευρώ. Από το σύνολο των επιχειρήσεων, οι 7.472 έλαβαν παραγγελίες μέσω ιστοσελίδας ή ειδικών εφαρμογών ή μέσω μηνυμάτων τύπου EDI (ποσοστό 18,9%) με τον τζίρο να φτάνει τα 20,5 δισ. ευρώ.
Η άνοδος αυτή αντανακλάται στην ισχυροποίηση των μεγεθών σχεδόν όλων των κλάδων του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Χαρακτηριστικά, οι πωλήσεις των online φαρμακείων αυξήθηκαν 13% το 2022 με τον τζίρο να σημειώνει άνοδο και να πλησιάζει τα 271 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της ConvertGroup, καθώς οι καταναλωτές στρέφονται προς το ηλεκτρονικό κανάλι εξαιτίας και των σημαντικών εκπτώσεων που υπάρχουν και φτάνουν κατά μέσο όρο το 41%. Υπενθυμίζεται ότι στις αγορές από τα online φαρμακεία δεν περιλαμβάνονται τα ΜΗΣΥΦΑ (μη συνταγογραφούμενα φάρμακα).
Παρά το γεγονός ότι αυξήθηκαν τα προϊόντα που περιλαμβάνονται στο μέσο καλάθι φτάνοντας τα 4,8 τεμάχια, η αξία του καλαθιού υποχώρησε στα 43,60 ευρώ. Το μεγαλύτερο ποσοστό της αξίας των πωλήσεων συνεχίζει να προέρχεται από την κατηγορία των προϊόντων ομορφιάς και προσωπικής φροντίδας (46%), όμως οι κατηγορίες των προϊόντων υγείας, συμπληρωμάτων διατροφής και βιταμινών και βρεφικών και παιδικών ειδών γνωρίζουν μεγαλύτερη ανάπτυξη συγκριτικά με το προηγούμενο έτος.
Από την πλευρά τους τα ηλεκτρονικά κανάλια των σούπερ μάρκετ συνέχισαν ανοδικά το 2022, όμως δεν ακολούθησαν τους ρυθμούς των περασμένων ετών, παρά τις εκπτώσεις που προσφέρουν και έφτασαν το 35% κατά μέσο όρο, καθώς έχει «ξεφουσκώσει» ο φόβος της πανδημίας και έχει υπάρξει η επιστροφή στην κανονικότητα.
Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις των σούπερ μάρκετ ενισχύθηκαν κατά 5% με τον συνολικό τζίρο να φτάνει τα 266 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με την ConvertGroup χωρίς όμως να συμπεριλαμβάνονται στο σύνολο οι πωλήσεις των Box, eFood Market, Instashop, Pop Market, Rabbit και Wolt, που κερδίζουν συνεχώς μερίδιο στην ελληνική αγορά.
Ο καταναλωτής αγόρασε κατά μέσο όρο 34,3 προϊόντα ξοδεύοντας 78 ευρώ, με τη μέση τιμή τεμαχίου να έχει αυξηθεί κατά 7% και τους καταναλωτές να πραγματοποιούν πλέον περισσότερες αλλά μικρότερες σε αξία παραγγελίες από το ηλεκτρονικό κανάλι. Άξιο αναφοράς αποτελεί πάντως το γεγονός ότι το 45% της αξίας των παραγγελιών προήλθε από direct επισκέψεις στα online supermarket σημειώνοντας άνοδο 6% από το 2021, αντανακλώντας την προτίμηση των καταναλωτών προς συγκεκριμένες αλυσίδες.
Επίσης, σύμφωνα με το FashionYear in Review, την ετήσια ανασκόπηση της ελληνικής αγοράς μόδας από την πλατφόρμα αναζήτησης μόδας GLAMI.gr, μπορεί ο πληθωρισμός, οι γεωπολιτικές προκλήσεις και η ενεργειακή κρίση το 2022 να επηρέασαν την καταναλωτική συμπεριφορά, η μείωση της αγοραστικής δύναμης ωστόσο δεν κατάφερε να πλήξει τα ηλεκτρονικά καταστήματα ρουχισμού και υπόδησης.
Συγκεκριμένα, το 56% των συνεργαζόμενων ηλεκτρονικών καταστημάτων ανέφερε αύξηση των εσόδων του, ενώ το 43% έκρινε θετικά το 2022 ως προς τα επιχειρηματικά αποτελέσματα.
Οι Έλληνες εκπρόσωποι του κλάδου της ένδυσης και υπόδησης παραμένουν αισιόδοξοι για τη φετινή χρονιά με το 40% να πιθανολογεί ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί ενώ μόλις το 2% πιστεύει ότι θα χειροτερεύσει. Μάλιστα ένα 12% εμφανίζεται βέβαιο ότι θα είναι σίγουρα καλύτερα τα δεδομένα για το 2023.
Την ίδια στιγμή, ευχαριστημένοι από τη συνολική τους εμπειρία στο ηλεκτρονικό εμπόριο εμφανίζεται η συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτών, δεδομένου και ότι φαινόμενα εξαπάτησης δεν εμφανίζονται συχνά στην πράξη, ωστόσο υπάρχουν ακόμα αρκετοί ανασταλτικοί παράγοντες που τους προβληματίζουν, καθώς οι απαιτήσεις μεγαλώνουν μετά την πανδημία.
Οι κίνδυνοι του ηλεκτρονικού εμπορίου
Οι κίνδυνοι ωστόσο παραμένουν αρκετοί για τους καταναλωτές, καθώς σε έλεγχο που πραγματοποίησε η Κομισιόν διαπιστώθηκε πως σχεδόν το 40% των e-shop στην Ευρώπη χρησιμοποιεί πρακτικές χειραγώγησης για την εκμετάλλευση των αδυναμιών των καταναλωτών ή για την παραπλάνησή τους.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού ελέγχου, διαπιστώθηκε πως υπάρχουν συγκεκριμένες πρακτικές που χρησιμοποιούν τα e-shopγια να χειραγωγούν τους καταναλωτές και να κάνουν αντίθετες προς το συμφέρον τους επιλογές. Ειδικότερα η Κομισιόν αναφέρει πως παρατηρούνται ψεύτικα χρονόμετρα αντίστροφης μέτρησης, διαδικτυακές διεπαφές, που έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να οδηγούν τους καταναλωτές σε αγορές, συνδρομές ή άλλες επιλογές και αθέατες πληροφορίες.
Τουλάχιστον 148 από τα 399 e-shop που βρέθηκαν στο «μικροσκόπιο» της Κομισιόν περιείχαν τουλάχιστον ένα από τα τρία αυτά παραπλανητικά μοτίβα. Επίσης 70 e-shop έκρυβαν σημαντικές πληροφορίες σχετικά με το κόστος παράδοσης, τη σύνθεση των προϊόντων ή τη διαθεσιμότητα φθηνότερης επιλογής ή τις καθιστούσαν λιγότερο ορατές για τους καταναλωτές, ενώ 23 e-shops έκρυβαν πληροφορίες με στόχο να χειραγωγήσουν τους καταναλωτές και να υπογράψουν συνδρομή.
Ο έλεγχος της Επιτροπής συμπεριέλαβε, επίσης, τις εφαρμογές από τα ηλεκτρονικά καταστήματα, που υποβλήθηκαν σε έλεγχο. Σύμφωνα με τα ευρήματα, 27 από τις εφαρμογές χρησιμοποιούσαν τουλάχιστον μία από τις τρεις κατηγορίες παραπλανητικών μοτίβων.
Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί πως το διαδίκτυο αποτελεί βασική οδό για τη διακίνηση προϊόντων «μαϊμού» καθώς σύμφωνα με έρευνα του EUIPO και του ΟΟΣΑ, τα μισά από τα παραποιημένα προϊόντα, που κατασχέθηκαν στα σύνορα της ΕΕ και παραβίαζαν δικαιώματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, είχαν αγοραστεί ηλεκτρονικά.
Απαραίτητο το πολυκαναλικό μοντέλο για τις επιχειρήσεις
Το πολυκαναλικό μοντέλο πρόκειται να αποτελέσει τη βάση λειτουργίας των επιχειρήσεων πλέον καθώς όπως είχε επισημάνει προσφάτως ο αντιπρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Αθήνας, αντιπρόεδρος GRECA και εκπρόσωπος για την Ελλάδα και μέλος ΔΣ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ηλεκτρονικού Εμπορίου Μάκης Σαββίδης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το ηλεκτρονικό εμπόριο θα συνεχίσει να αναπτύσσεται στην χώρα μας με μεγάλους ρυθμούς, «κυρίως λόγω της διακλαδικότητας της εμπορικής συμπεριφοράς του Έλληνα καταναλωτή. Συμπεριφορά κατά την οποία ο καταναλωτής κάνει έναν κύκλο μεταξύ αναλογικής και ηλεκτρονικής αγοράς για να ενημερωθεί και να καταλήξει στην τελική αγορά και αντίστροφα, γεγονός που υποδεικνύει ότι σιγά - σιγά γίνονται μη διακριτά τα όρια μεταξύ των δυο τρόπων αγοράς και σταδιακά ενοποιούνται».
Όπως είχε αναφέρει και η Επιτροπή Ανταγωνισμού στην έκθεση της για το ηλεκτρονικό εμπόριο, η πολυκαναλική συμπεριφορά των Ελλήνων καταναλωτών είχε ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται με αυξητικές τάσεις ακόμα και πριν την πανδημία, με τους καταναλωτές να συνδυάζουν την επίσκεψη στο φυσικό κατάστημα με διαδικτυακές αναζητήσεις για τα προϊόντα.
Σύμφωνα με την έκθεση εμφανίζονται ισχυρότατες τάσεις πολυκαναλικής συμπεριφοράς από τους καταναλωτές με τους μισούς (52%) να πραγματοποιούν πρώτα διαδικτυακή έρευνα πριν προχωρήσουν σε αγορά από φυσικό κατάστημα. Υπάρχει ωστόσο και ένα ποσοστό 24% των καταναλωτών που πραγματοποιεί την έρευνα του σε φυσικά καταστήματα πριν προχωρήσει σε ηλεκτρονική αγορά με την τάση αυτή να είναι ιδιαίτερα ισχυρή πλέον.
Αυτό ενδεχομένως δικαιολογεί τις, σχεδιαζόμενες ήδη προ της πανδημίας, στρατηγικές των μεγάλων αλυσίδων φυσικών καταστημάτων, οι οποίες είχαν ξεκινήσει να διαθέτουν κεφάλαια και άλλους πόρους στο omni-channel εμπόριο, με την ψηφιακή αναβάθμιση της εμπειρίας των καταναλωτών εντός των φυσικών καταστημάτων, λαμβάνοντας υπόψη και το γεγονός ότι το 42% των διαδικτυακών καταναλωτών αναζητούσαν πληροφορία στο διαδίκτυο για προϊόντα ενώ βρίσκονταν εντός καταστήματος, ενώ το 38% των καταναλωτών προέβαινε σε ηλεκτρονική αγορά προϊόντων αφού είχε προηγηθεί επίσκεψη σε κάποιο φυσικό κατάστημα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
