Το 2022 αποτέλεσε τη χρονιά όπου οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι έδωσαν τέλος στην επενδυτική άπνοια δεκαετιών, μεταφέροντας τον ανταγωνισμό στις υποδομές και την ανάπτυξη δικτύων οπτικής ίνας, ενώ έχουν αρχίσει να μετασχηματίζονται σε εταιρείες τεχνολογίας και τηλεπικοινωνιών θέλοντας να διευρύνουν τις ροές εσόδων τους με την προσθήκη νέων υπηρεσιών.
Η χώρα έχει ήδη αρχίσει να αλλάζει πρόσωπο, καθώς η ταχύτητα των δικτύων σταθερής έχει διπλασιαστεί. Βεβαίως, μόνιμο πρόβλημα αποτελούν οι αρκετά υψηλές χρεώσεις, παρά την πτώση της τελευταίας διετίας και η χαμηλή διείσδυση των ultra fast δικτύων.
Το 2022 είχαμε και το τέλος του ιστορικού σήματος της Wind, καθώς ολοκληρώθηκε η απορρόφησή της από τη Nova και στις αρχές του 2023 το mega deal στις τηλεπικοινωνίες θα φέρει ένα νέο ισχυρό παίκτη στην αγορά. Παράλληλα, το 2023 αναμένεται και η είσοδος της ΔΕΗ στις τηλεπικοινωνίες, ενώ και η είσοδος του καναδικού fund Fiera Infrastructure, στην εταιρεία Inalan αναμένεται να δώσει ώθηση στην εταιρεία «μυστήριο» όπως την αποκαλούν αρκετά στελέχη του κλάδου, η οποία ωστόσο θέλει να φτάσει τα 1,6 εκατ. συνδέσεις.
Η μάχη των 6 δισ. στις υποδομές
Μετά από επενδυτική άπνοια ετών που οδήγησε την Ελλάδα να αποτελεί εκ των ουραγών της Ευρώπης στα δίκτυα οπτικής ίνας, οι πάροχοι έχουν προαναγγείλει συνολικά επενδυτικά πλάνα που ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ και αναμένεται μετά το 2027 να έχουν αλλάξει πλήρως την εικόνα της χώρας.
Μέχρι σήμερα, το δίκτυο του ΟΤΕ δεν έχει ανταγωνιστή, καθώς η ανάπτυξη δικτύου είναι ένα πολύ ακριβό και εν πολλοίς ασύμφορο... σπορ. Μεγάλο μέρος του κόστους ανάπτυξης δικτύου οπτικής ίνας αποτελούν τα έργα πολιτικού μηχανικού. Το σκάψιμο των δρόμων και η αποκατάσταση της οδοποιίας κοστίζει και απαιτείται μεγάλος αριθμός εργαζομένων.
Οι εταιρείες έχουν προαναγγείλει ότι το 2023 θα είναι η χρονιά που θα αναπτυχθούν τα δίκτυα οπτικών ινών, ενώ θα τρέξουν και κουπόνια από το υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης που θα ενισχύσουν τη ζήτηση.
Ο ΟΤΕ έχει προαναγγείλει πως μέχρι το 2027 θα έχει φέρει το FTTH σε 3 εκατ. συνδέσεις, με τη Nova να ανακοινώνει από την πλευρά της πως θα προσφέρει ταχύτητες έως και 10 Gbps έως το 2027 σε 1,6 εκατ. συνδέσεις, και θέλει να ανταγωνιστεί τον ΟΤΕ στην αγορά της χονδρικής καθώς θα βρεθεί σε περιοχές που ήδη καλύπτονται από τον μεγαλύτερο πάροχο της χώρας.
Εξάλλου, ο διευθύνων σύμβουλος της Nova Παναγιώτης Γεωργιόπουλος είχε επισημάνει ότι οι τιμές χονδρικής, καθιστούν αδύνατη την προσπάθεια να υπάρξει φθηνή πρόσβαση σε υπερυψηλές ταχύτητες, καθώς το 1Gb στοιχίζει 23 ευρώ χωρίς το ΦΠΑ. Χαρακτηριστικά είχε αναφέρει πως «ο Έλληνας πληρώνει ακριβά χαμηλές ταχύτητες χωρίς να διαθέτει οπτική ίνα μέχρι το σπίτι», υπογραμμίζοντας επίσης το γεγονός ότι «οι υποδομές οπτικής ίνας για το σπίτι υπολείπονται πάρα πολύ, σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο».
Από την πλευρά της η Vodafone θα αυξήσει το επενδυτικό της πρόγραμμα για να φέρει δίκτυα Fiber to the Home σε 850.000 συνδέσεις, και σε αυτό το πλαίσιο σχεδιάζει να ιδρύσει μια νέα αυτόνομη εταιρεία υποδομών οπτικών ινών στο επόμενο διάστημα, η οποία θα επιταχύνει την ανάπτυξη των δικτύων και θα αξιοποιήσει ευκαιρίες που τυχόν υπάρχουν στον τομέα που υπάρχουν στους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης (RRF).
«Έχουμε αρχίσει τη διαδικασία ώστε να έχουμε μια εταιρεία οπτικών ινών που θα αναλάβει το δίκτυο οπτικών ινών της Vodafone τόσο το υπάρχον, όσο και την επέκταση του σύμφωνα με το επενδυτικό πλάνο. Θα μπορεί να το κάνει πιο γρήγορα και θα μπορεί δυνητικά να αξιοποιήσει ευκαιρίες που δίνονται μέσα από τους πόρους του RRF», τόνισε πρόσφατα ο CEO της Vodafone, Χ. Μπρουμίδης, σημειώνοντας ότι η εταιρεία που αναμένεται να ξεκινήσει το 2023 θα προσφέρει περισσότερη ευελιξία και δυνατότητα να διευρύνει το επενδυτικό πλάνο της εταιρείας.
Παράλληλα, η αγορά αναμένει και την πολυαναμενόμενη είσοδο της ΔΕΗ στην αγορά χονδρικής, καθώς έχει ανακοινώσει ότι θα αναπτύξει πανελλαδικά το δίκτυο της μέχρι το 2027, στοχεύοντας να φτάσει τις 3 εκατ. συνδέσεις. Για να πετύχει τον στόχο αυτό, η εταιρεία σκοπεύει να επενδύσει πάνω από 800 εκατ. ευρώ μέχρι το 2027, εκ των οποίων τα 2/3 θα προέλθουν από δανεισμό και το 1/3 από ίδια κεφάλαια της επιχείρησης. Προς το παρόν η εταιρεία έχει μείνει αρκετά πίσω, έχοντας μόλις καλύψει 15.000 συνδέσεις στο Περιστέρι, ενώ πρόσφατα ολοκλήρωσε τον διαγωνισμό για τις εταιρείες που θα αναλάβουν το έργο ανάπτυξης οπτικών ινών ώστε να πιάσει τις 440.000 συνδέσεις μέχρι τα μέσα του δευτέρου εξαμήνου του 2023.
Υπενθυμίζουμε πως η ΕΕΤΤ έχοντας θέσει στόχο να αναπτυχθεί η διείσδυση των οπτικών ινών στη χώρα έχει προτείνει να «παγώσουν» οι περιορισμοί από τους κανόνες για τον ανταγωνισμό. Συγκεκριμένα, είχε προτείνει την άρση της κοστοστρέφειας για τα προϊόντα / υπηρεσίες οπτικών ινών μέχρι τον τελικό συνδρομητή και άρση της υποχρέωσης ελέγχου συμπίεσης περιθωρίου για τα προϊόντα/ υπηρεσίες οπτικών ινών μέχρι τον τελικό συνδρομητή.
Μια απόφαση που σήκωσε πολύ σκόνη και αντίδραση από τους υπόλοιπους παρόχους, ωστόσο η ΕΕΤΤ προχώρησε στη μερική απορρύθμιση του ΟΤΕ για τις οπτικές ίνες, έπειτα από το «πράσινο φως» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πλέον δεν θα έχει την υποχρέωση να ζητά την έγκριση της ΕΕΤΤ για τα πακέτα λιανικής.
Αναγκαία η εύρεση νέων ροών εσόδων
Με τα έσοδα από υπηρεσίες να μένουν στάσιμα την τελευταία τριετία, οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι αναζητούν πλέον εναγωνίως νέες πηγές εσόδων, καθώς ο αυξανόμενος ανταγωνισμός πρόκειται να περιορίσει περαιτέρω την αύξηση των κερδών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΕΤΤ τα έσοδα των παρόχων το 2021 διαμορφώθηκαν στα 1,6 δισ. ευρώ, με τα έσοδα από τα δεδομένα κινητής να δίνουν «ανάσα» στα αποτελέσματα καθώς αυξήθηκαν κατά 11,7%. Ωστόσο αυτό δείχνει και να είναι το «ταβάνι» για τα έσοδα τους καθώς από το 2015 μέχρι και σήμερα, τα έσοδα των παρόχων από τις υπηρεσίες λιανικής δεν έχουν ξεπεράσει τα 1,6 δισ. ευρώ με εξαίρεση μόνο μία χρονιά, το 2019 όταν και διαμορφώθηκαν στα 1,7 δισ. ευρώ.
Οι πάροχοι έχουν στραμμένο το ενδιαφέρον τους στην πίτα των 6 δισ. ευρώ για τα έργα ψηφιοποίησης που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν και νέες υπηρεσίες που «χτυπάνε» νέους κλάδους, όπως η υπηρεσία payzy της Cosmote.
Ο ΟΤΕ έχει αποκτήσει πρωταγωνιστικό ρόλο στα έργα ICT την τελευταία δεκαετία, με τα έσοδα του ομίλου από τα έργα Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) να καταγράφουν εντυπωσιακή άνοδο και το 2022. Πηγές της εταιρείας αναφέρουν πως ο ΟΤΕ φιλοδοξεί να αποτελέσει σημαντικό συνεργάτη στην προσπάθεια της χώρας προς την ψηφιακή μετάβαση και πρόθεση του ομίλου είναι να συμμετέχει στα περισσότερα έργα που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο αυτό.
Από την πλευρά της η Vodafone έχει όλο και εντονότερη παρουσία στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας και σκοπεύει να δώσει περαιτέρω έμφαση στα έργα Πληροφορικής. Προς το παρόν τα έργα ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών) αποτελούν το 5% του τζίρου της εταιρείας, με τον Χ. Μπρουμίδη να αναφέρει πρόσφατα ότι η εταιρεία έχει αναλάβει μέχρι σήμερα έργα αξίας 100 εκατ. ευρώ, με τον στόχο να είναι την επόμενη χρονιά αυτό το ποσό να έχει διπλασιαστεί.
Επίσης ο τομέας των υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις ο οποίος αποφέρει το 30% των εσόδων της αποτελεί βασικό πυλώνα για τη Vodafone, με τον κ. Μπρουμίδη να σημειώνει ότι «το Vodafone Business είναι μια ατμομηχανή ανάπτυξης, και πρόκειται να είναι και για τα επόμενα χρόνια».
Η Nova-Wind έχει δημιουργήσει εξειδικευμένο τμήμα που αποτελείται από 15 έμπειρα στελέχη στον τομέα των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών (ICT), με υπεύθυνο τον Αλέξανδρο Μπρέγιαννη, Διευθυντή Έργων Δημόσιου Τομέα και έχει ήδη συμμετάσχει σε περισσότερους από δέκα διαγωνισμούς, είτε αυτόνομα είτε σε κοινοπραξία.
Κίνδυνος για άνοδο τιμών μετά από δυο χρόνια πτώσης
Μπορεί την τελευταία διετία οι τιμές των τηλεπικοινωνιών να έχουν μειωθεί κατά 5% και να αποτελούν τη μοναδική κατηγορία προϊόντων και υπηρεσιών όπου η ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει μείωση, εν μέσω υψηλού πληθωρισμού, όμως το 2023 φαίνεται ότι το σκηνικό αλλάζει, καθώς οι πάροχοι αρχίζουν να εξετάζουν αυξήσεις στις χρεώσεις, επειδή δεν μπορούν να απορροφήσουν άλλο τις αυξήσεις των συντελεστών κόστους.
Το ενεργειακό κόστος, οι ευρύτερες πιέσεις από τον πληθωρισμό και η αναμενόμενη αύξηση του μισθολογικού κόστους, σε συνδυασμό με τη στασιμότητα των εσόδων εδώ και αρκετά χρόνια, οδηγούν τις εταιρείες σε αυξήσεις τιμολογίων. Επιπλέον, με τις φορολογικές επιβαρύνσεις που υφίστανται οι τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες «είναι αδύνατο οι τιμές να πάνε χαμηλότερα», όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς.
Υπενθυμίζουμε πως στα μέσα της χρονιάς οι πάροχοι είχαν συγκρουστεί και πάλι στο πεδίο των τιμών, μετά την απόφαση του ΟΤΕ να διπλασιάσει τις ταχύτητες των συνδρομητών του όπου ήταν τεχνικά εφικτό, με την Vodafone να αντιδρά καθώς παρέμενε ακόμα παγωμένο το νέο price squeeze model για τον καθορισμό των τιμών του παρόχου με δεσπόζουσα θέση στην αγορά.
Η Vodafone είχε ζητήσει από την ΕΕΤΤ από τα τέλη του περασμένου χρόνου να μην εγκριθούν τα νέα πακέτα πριν τεθεί άμεσα σε εφαρμογή το νέο πλαίσιο για το Μοντέλο Ελέγχου Συμπίεσης Περιθωρίων (PSM – Price Squeeze Model) με στελέχη του κλάδου να σημειώνουν πως τα νέα πακέτα του ΟΤΕ «στραγγαλίζουν» τον ανταγωνισμό, επισημαίνοντας πως δεν γίνεται να εγκριθούν πακέτα σύμφωνα με το πλαίσιο του 2011, καθώς από τότε έχουν αλλάξει πολλά στις τηλεπικοινωνίες και την αγορά να έχει αλλάξει άρδην από τότε.
Ο ΟΤΕ άρχισε από τις 15 Σεπτεμβρίου την εμπορική διάθεση των νέων πακέτων με ταχύτητες έως 1 Gbps για οικιακούς πελάτες και επιχειρήσεις. Οι ταχύτητες των νέων πακέτων ξεκινούν από τα 300 Mbps, με τις τιμές να διατίθενται σε πολύ καλά επίπεδα για τα δεδομένα της χώρας, έχοντας και τα πλεονεκτήματα της χρήσης των κουπονιών του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και να υποχωρούν πλέον στο επίπεδο όπου βρίσκονταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια οι απλές συνδέσεις των 50mbps.
Από την πλευρά της η Nova είχε προαναγγείλει ότι έχοντας το πλεονέκτημα του ιδιόκτητου δικτύου της θα ανακοινώσει τα νέα της εμπορικά πακέτα το Νοέμβριο με ταχύτητες έως και 1 Gbps σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές. Μια ανακοίνωση που πήρε τελικά παράταση για το νέο έτος, καθώς στις 11 Ιανουαρίου θα έχει ολοκληρωθεί και η συγχώνευση με τη Wind, με τη νέα εταιρεία να ετοιμάζεται να χτυπήσει την αγορά με μια επιθετική εμπορική πολιτική.
Ο Χ. Μπρουμίδης σημείωσε πρόσφατα πως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισε ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών τη φετινή χρονιά και πρόκειται να αντιμετωπίσει και το 2023 ακόμα πιο έντονα είναι το κόστος λειτουργίας, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο να αυξηθούν οι τιμές, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «πιστεύω πως πρέπει να υπάρξουν αυξήσεις. Ωστόσο αν θα γίνουν τελικά δεν το γνωρίζω», σημειώνοντας ότι αναζητούνται λύσεις από την εταιρεία ώστε να αντιμετωπιστεί το αυξανόμενο κόστος χωρίς να το μετακυλήσει στους καταναλωτές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
