Σημαντική βελτίωση καταγράφηκε στο οικονομικό κλίμα τον Νοέμβριο, με τον δείκτη που καταρτίζει το ΙΟΒΕ να διαμορφώνεται στις 101,4 μονάδες από 98,4 που ήταν τον Οκτώβριο και να παραμένει σταθερά σε επίπεδα υψηλότερα από τις αντίστοιχα τόσο ευρωζώνης όσο και Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όπως σημειώνει στην ανακοίνωσή του το ΙΟΒΕ η επίδοση είναι αποτέλεσμα της βελτίωσης των προσδοκιών κυρίως στο λιανικό εμπόριο και δευτερευόντως στις υπηρεσίες, αλλά και την ανάκαμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Στη βιομηχανία, αντίθετα, οι προσδοκίες είναι σταθερές, ενώ τα δημόσια έργα παύουν να στηρίζουν τις κατασκευές, όπου οι προσδοκίες υποχωρούν σημαντικά.
Το ενεργειακό ζήτημα εξακολουθεί να προβληματίζει και να δημιουργεί αβεβαιότητες, όπως και το πρόβλημα του επίμονου και υψηλού πληθωρισμού που πλήττει πλέον σχεδόν όλες τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών και όλα τα νοικοκυριά, ενόψει και της εορταστικής περιόδου. Από την άλλη πλευρά, η παρατεταμένη καλοκαιρία καθυστερεί την επίπτωση του αυξημένου κόστους και έχει ευνοήσει τα νοικοκυριά ως προς την θέρμανση, ενώ συνέβαλε και στην παράταση της τουριστικής περιόδου. Το οικονομικό κλίμα παραμένει, γενικά, ευμετάβλητο και θα εξαρτηθεί τους επόμενους μήνες από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, ιδίως στο ενεργειακό ζήτημα, όσο και από τις εγχώριες εξελίξεις στην πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές.
Αναλυτικότερα:
- στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε ελαφρά, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα αποκλιμακώθηκαν και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες ενισχύθηκαν ελαφρά.
- στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή υποχώρησαν, ενώ αντίθετα οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθένησαν αισθητά.
- στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώθηκαν σημαντικά, με το ύψος των αποθεμάτων να αποκλιμακώνεται ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται αισθητά.
- στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων κινήθηκαν έντονα ανοδικά, εκείνες για τη ζήτηση μεταβλήθηκαν ήπια, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης βελτιώθηκαν ελαφρά.
- στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας υποχώρησαν αισθητά, όπως και οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση. Παράλληλα βελτιώθηκαν ήπια οι προβλέψεις για μείζονες αγορές και υποχώρησε ελαφρά η πρόθεση για αποταμίευση.
Οριακή επιδείνωση των προσδοκιών στη βιομηχανία
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε οριακά και τον Νοέμβριο, στις 95,5 μονάδες, από 95,9 μονάδες τον Οκτώβριο, στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 21 μηνών. Από τις μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση διευρύνθηκε, το ύψος των αποθεμάτων αποκλιμακώθηκε οριακά, ενώ το θετικό ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκε ήπια.
Μικρή υποχώρηση των προσδοκιών στις κατασκευές
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές υποχώρησε τον Νοέμβριο, στις 105,7 μονάδες (από 110,4 μον. τον Οκτώβριο), επίπεδο όμως χαμηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (137,7 μονάδες). Αυτή η μεταβολή ήταν αποτέλεσμα της έντονης επιδείνωσης των προσδοκιών στα Δημόσια Έργα, με τις Ιδιωτικές Κατασκευές να κινούνται ήπια ανοδικά. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων υποχώρησαν ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για την απασχόληση διατηρούνται θετικές.
Σημαντική βελτίωση στις προσδοκίες για το λιανικό εμπόριο
Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύθηκε σημαντικά τον Νοέμβριο στις 110,5 μονάδες, από 103,5 μονάδες τον Οκτώβριο. Η βελτίωση αυτή είναι αποτέλεσμα της καλυτέρευσης των προσδοκιών του κλάδου Ειδών Οικιακού Εξοπλισμού και Οχημάτων - Ανταλλακτικών με τους υπόλοιπους κλάδους να κινούνται πτωτικά.
Ήπια βελτίωση στις προσδοκίες για τις υπηρεσίες
Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες ενισχύθηκε τον Νοέμβριο, στις 101,3 μονάδες, από 98,9 τον Οκτώβριο, λόγω βελτίωσης των προσδοκιών σε όλους σχεδόν τους επιμέρους κλάδους, πλην των Ξενοδοχείων - Εστιατορίων - Τουριστικών πρακτορείων και τις Διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπου παρατηρήθηκε οριακή υποχώρηση. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων είναι αισθητά ανοδικές, ενώ εκείνες για την τρέχουσα ζήτηση υποχώρησαν ελαφρά. Αντίθετα, οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης, βελτιώθηκαν ήπια.
Σημαντική άνοδος της καταναλωτικής εμπιστοσύνης
Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βελτιώνεται αισθητά τον Νοέμβριο καθώς διαμορφώνεται στις –51,9 από –57,9 μονάδες τον Οκτώβριο, επίπεδο όμως πολύ χειρότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-38,5 μονάδες)12. Ουσιαστικά φαίνεται να διορθώνεται η πολύ ισχυρή επιδείνωση του προηγούμενου μήνα και ο δείκτης να επανέρχεται στο επίπεδο του Σεπτεμβρίου Η παρατεταμένη καλοκαιρία που καθυστερεί την επίδραση στο ζήτημα της θέρμανσης ενδεχομένως να εξηγούν αυτή τη βελτίωση, όπως και η επίδραση των παρεμβάσεων οικονομικής ενίσχυσης έναντι της ακρίβειας. Σαφώς η τάση αυτή είναι πανευρωπαϊκή, όμως οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν οι περισσότερο απαισιόδοξοι καταναλωτές στην ΕΕ, με αισθητή διαφορά από τους υπόλοιπους.