Υπέρ της δημιουργίας ενός ταμείου σταθερότητας, μέσω του οποίου τα κράτη – μέλη της ευρωζώνης θα μπορούν να λαμβάνουν δάνεια με ευνοϊκούς όρους, ενώ θα παρεμβαίνει σε περιόδους όπου δημιουργούνται κλυδωνισμοί λόγω και έξωθεν παραγόντων, τάσσονται τρία κορυφαία στελέχη του ESM σε άρθρο τους.
Ουσιαστικά προτείνουν, εν νέου τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ΔΝΤ, τα κεφάλαια αλλά και τη συνολική λειτουργία του οποίου θα διαχειρίζεται ο ESM, ενώ, όπως είναι φυσικό, τα δάνεια θα δίνονται με συγκεκριμένους όρους και αφού πρώτα ESM, ΕΚΤ και Κομισιόν εξετάσουν το αίτημα ενός κράτους μέλους.
Όπως σημειώνεται στο blog των Nicola Giammarioli, ο οποίος στο παρελθόν ήταν αρμόδιος του ESM για το ελληνικό πρόγραμμα, Florian Misch και Martin Rey η ζώνη του ευρώ είναι σήμερα πολύ ισχυρότερη από ό,τι ήταν όταν αντιμετώπισε τη χρηματοπιστωτική κρίση πριν από μια δεκαετία και πλέον. Αυτό οφείλεται εν μέρει στα νέα θεσμικά όργανα που δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ, συμπεριλαμβανομένου του ESM.
Ωστόσο, από την αρχιτεκτονική της ζώνης του ευρώ λείπει μια ικανότητα δημοσιονομικής σταθεροποίησης. Η δημιουργία μιας τέτοιας ικανότητας θα συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση της ανθεκτικότητας, παρέχοντας πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο για μεγάλες εξωτερικές διαταραχές που τόσο η νομισματική πολιτική όσο και η εθνική δημοσιονομική πολιτική δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν επαρκώς.
Η αναθεώρηση της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ αποτελεί μια ευκαιρία για τον σχεδιασμό μιας οικονομικά υγιούς και πολιτικά ρεαλιστικής ικανότητας δημοσιονομικής σταθεροποίησης, ενδεχομένως με τη συμμετοχή του ESM, που θα συμπληρώνει ένα κατάλληλο δημοσιονομικό πλαίσιο.
Η επανεξέταση της οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ προσφέρει πρόσφορο έδαφος για συζητήσεις σχετικά με τη δημιουργία μιας ικανότητας δημοσιονομικής σταθεροποίησης. Ενώ μέχρι στιγμής η συζήτηση έχει επικεντρωθεί κυρίως στον σχεδιασμό των δημοσιονομικών κανόνων, η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής ώστε να συμπεριλάβει τη δημιουργία μιας ικανότητας δημοσιονομικής σταθεροποίησης θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξεύρεση συμβιβασμού στις πολύπλοκες διαπραγματεύσεις για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων.
Οι εκκλήσεις για τη δημιουργία μιας ικανότητας δημοσιονομικής σταθεροποίησης εξακολουθούν να υφίστανται από την αρχή της κυκλοφορίας του ευρώ και είναι εννοιολογικά εδραιωμένες. Μια τέτοια δυνατότητα σταθεροποίησης θα μπορούσε να αποφύγει τον κατακερματισμό στο εσωτερικό της ζώνης του ευρώ. Πρόσφατα εξωτερικά σοκ, όπως η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η κλιματική αλλαγή - σε συνδυασμό με τον περιορισμένο νομισματικό και δημοσιονομικό χώρο - καταδεικνύουν εκ νέου την ανάγκη να αυξηθεί η ανθεκτικότητα της ζώνης του ευρώ και η ικανότητά της να αντισταθμίζει τέτοιου είδους σοκ.
Μια μόνιμη ικανότητα δημοσιονομικής σταθεροποίησης που θα τη διαχειρίζεται ο ESM, όπως προτείνεται από τους Misch και Rey (2022) και αναφέρεται ως «ταμείο σταθερότητας», θα μπορούσε να αποτελέσει μια ρεαλιστική και αποτελεσματική διέξοδο. Το ταμείο σταθερότητας θα παρέχει δάνεια στα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ με ευνοϊκούς όρους και θα ενεργοποιείται σε περίπτωση εξωτερικών κλυδωνισμών. Τα σταθεροποιητικά αποτελέσματα τέτοιων δανείων μπορεί να είναι σημαντικά και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και μεγαλύτερα από εκείνα άλλων τύπων προτεινόμενων δυνατοτήτων δημοσιονομικής σταθεροποίησης.
Επιπλέον, αντιμετωπίζει τον ηθικό κίνδυνο από το σχεδιασμό του, δεδομένου ότι τα δάνεια πρέπει να αποπληρωθούν και ότι τα κριτήρια επιλεξιμότητας περιλαμβάνουν τη συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες και τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους.
Ο ESM και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, θα αξιολογούν κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του ταμείου σταθερότητας μόλις ένα κράτος μέλος ζητήσει χρηματοδότηση. Η δημιουργία του ταμείου σταθερότητας στο πλαίσιο του ESM δεν απαιτεί πρόσθετα χρήματα των φορολογουμένων, καταβεβλημένο κεφάλαιο ή εγγυήσεις κεφαλαίου. Είναι επίσης σχετικά εύκολο να συσταθεί διοικητικά, όχι μόνο επειδή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η υπάρχουσα υποδομή του ESM, δεν θα απαιτούνταν αλλαγή της Συνθήκης και λόγω του απλού σχεδιασμού του. Μόλις συσταθεί, το ταμείο σταθερότητας θα είναι άμεσα λειτουργικό, διότι δεν χρειάζεται πρώτα να συσσωρευτούν εισφορές με την πάροδο του χρόνου για να γίνουν ουσιαστικές εκταμιεύσεις, σε αντίθεση με άλλα συστήματα που έχουν προταθεί.
Οι επιτυχημένοι δημοσιονομικοί κανόνες περιορίζουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και προωθούν τη δημοσιονομική σύνεση σε καλές εποχές, ενώ παράλληλα επιτρέπουν επεκτατική δημοσιονομική πολιτική σε περιόδους κρίσεων τόσο μέσω αυτόματων σταθεροποιητών όσο και μέσω διακριτικών δημοσιονομικών μέτρων.
Το ταμείο σταθερότητας υποστηρίζει την αντικυκλική δημοσιονομική πολιτική με δύο τρόπους:
- Πρώτον, δίνοντας κίνητρα για τη συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες, υποστηρίζει έμμεσα τη δημοσιονομική σύνεση σε καλές εποχές, η οποία συμβάλλει στη χρηματοδότηση της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής κατά τη διάρκεια κρίσεων.
- Δεύτερον, το ταμείο σταθερότητας θα παρέχει δημοσιονομικό χώρο σε χώρες που δυσκολεύονται να διατηρήσουν τη μακροοικονομική σταθερότητα κατά τη διάρκεια κρίσεων, παρά την προηγούμενη συμμόρφωση με τους δημοσιονομικούς κανόνες και τη δημοσιονομική σύνεση. Με άλλα λόγια, ενώ οι δημοσιονομικοί κανόνες επιτρέπουν την επεκτατική δημοσιονομική πολιτική σε κρίσεις, το ταμείο σταθερότητας θα βοηθήσει ώστε αυτοί να καταστούν περισσότερο αποτελεσματικοί.
Η τρέχουσα αναθεώρηση της δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ παρέχει επίσης την ευκαιρία να συνδεθεί το ταμείο σταθερότητας με τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ για ένα πιο συνεκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο. Η ευθυγράμμιση των όρων ενεργοποίησης της ρήτρας διαφυγής και του ταμείου σταθερότητας θα απέτρεπε καταστάσεις που ενεργοποιούν ρήτρες διαφυγής για χώρες που δεν διαθέτουν δημοσιονομικό χώρο για μακροοικονομική σταθεροποίηση ή στις οποίες το ταμείο σταθερότητας παρέχει χρηματοδότηση, αλλά οι δημοσιονομικοί κανόνες περιορίζουν τις χώρες να χρησιμοποιούν αυτά τα κεφάλαια.
Η ώρα για να συζητηθεί μια κεντρική λειτουργία δημοσιονομικής σταθεροποίησης είναι τώρα, καταλήγουν οι τρεις οικονομολόγοι. Από οικονομική άποψη, δεν ήταν ποτέ πιο επείγον. Εν όψει της αυξημένης πιθανότητας σημαντικών εξωτερικών κλυδωνισμών μπορεί να αποτρέψει τις μικρές κρίσεις από το να γίνουν μεγάλες. Από πολιτική άποψη, θα μπορούσε να στηρίξει τις πιθανές δύσκολες διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της δημοσιονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ. Από την άποψη της δημοσιονομικής πολιτικής, το ταμείο σταθερότητας θα βοηθούσε στην αντιμετώπιση ορισμένων από τους βασικούς τομείς για τη μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της ΕΕ.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
