«Για μας το καλάθι που νομοθετήθηκε δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα φυλλάδιο με προσφορές, με τη διαφορά ότι είναι καθορισμένες οι κατηγορίες των προϊόντων που πρέπει να περιλαμβάνονται», έλεγαν πηγές του λιανεμπορίου μιλώντας προς το BD. Και εξηγούσαν ότι η εφαρμογή του από την προσεχή Τετάρτη 2 Νοεμβρίου είναι προφανώς ένα πολύ ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα, δεδομένου ότι απομένουν μόνο δύο ημέρες για να προετοιμαστεί.
Ως εκ τούτου, έλεγαν, η πρώτη λίστα των προϊόντων που θα διαμορφωθεί:
Πρώτον, δεν θα περιέχει - κατά πάσα πιθανότητα - μεγάλες προσφορές και τούτο διότι δεν υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος για να γίνουν οι σχετικές συνεννοήσεις και συμφωνίες με τους προμηθευτές. Θα έχει βεβαίως προσφορές, που όμως δεν θα είναι τόσο ισχυρές, διότι θα γίνουν κυρίως με την ευθύνη των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.
Δεύτερον, όταν οι προμηθευτικές επιχειρήσεις συνομολογούν προσφορές με τις αλυσίδες, φροντίζουν ώστε να παρέχονται και αυξημένες ποσότητες προϊόντων, διότι αυξάνεται η ζήτηση τους. Σ΄αυτή την περίπτωση και δεδομένου ότι δεν έχει προβλεφθεί το απαιτούμενο «στοκάρισμα», ίσως και να παρατηρηθούν ελλείψεις, δηλαδή τα προϊόντα να εξαντληθούν πριν ολοκληρωθεί η προσφορά –σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, η λίστα θα έχει χρονική διάρκεια μιας εβδομάδας.
Τρίτον, είναι πιθανόν ένας αριθμός προϊόντων να είναι ιδιωτικής ετικέτας. Σε κατηγορίες προϊόντων που η ιδιωτική ετικέτα έχει τουλάχιστον ικανοποιητικό μερίδιο αγοράς, ίσως να τοποθετηθούν στη λίστα -«έχει κάποιο νόημα», έλεγαν χαρακτηριστικά πηγές του κλάδου. Σε άλλες κατηγορίες, όπου το μερίδιο της ιδιωτικής ετικέτας κινείται σε χαμηλά έως αμελητέα επίπεδα, τότε δεν έχει κανένα νόημα η τοποθέτηση αυτών των προϊόντων στη λίστα.
Βέβαια, την επόμενη εβδομάδα –τη δεύτερη εβδομάδα εφαρμογής μετά από τις 9 Νοεμβρίου– τα πράγματα θα είναι προφανώς διαφορετικά. Όπως αναφέρουν πηγές του κλάδου, μιλώντας προς το BD «θα υπάρξει το χρονικό περιθώριο να γίνουν οι απαραίτητες συζητήσεις με τις προμηθευτικές επιχειρήσεις, να διαμορφωθούν τα πλαίσια και να καθοριστούν οι προσφορές και το ύψος τους». Αναμένεται δηλαδή το «καλάθι» της δεύτερης εβδομάδας να είναι σαφώς πιο ισχυρό από την άποψη του μεγέθους των προσφορών των επωνύμων προϊόντων.
Οι μικρότερες αλυσίδες και η Επιτροπή Ανταγωνισμού
Εν τω μεταξύ, το μεγάλο ερωτηματικό είναι η στάση που πρόκειται να κρατήσουν οι αλυσίδες ή οι συνεταιρισμοί που εμφανίζουν ετήσιες πωλήσεις χαμηλότερες των 90 εκατ. ευρώ ετησίως. Πηγές του λιανεμπορίου με τις οποίες συνομίλησε το BD έλεγαν πως σε πρώτη φάση θα τηρήσουν στάση αναμονής, παρατηρώντας την «συμπεριφορά» των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ και συνακολούθως των προμηθευτικών επιχειρήσεων.
Είναι βέβαιο, πρόσθεταν, ότι «κατ΄αρχήν θα ζητήσουμε τα ίδια και για μας, διότι σε διαφορετική περίπτωση θα υπάρξει διακριτική μεταχείριση από τους προμηθευτές και θα αναγκαστούμε να αμυνθούμε για να διατηρήσουμε τις επιχειρήσεις μας». Ωστόσο στην πιο δύσκολη θέση, εν προκειμένω, βρίσκονται οι προμηθευτικές επιχειρήσεις και κυρίως τα προϊόντα τους που έχουν ισχυρό μερίδιο αγοράς. Ο κίνδυνος να βρίσκονται τα βασικά τους προϊόντα σε διαρκή προσφορά -με ό,τι σημαίνει αυτό για την εμπορική τους πολιτική σε μία εξαιρετικά δύσκολη περίοδο– είναι προφανής.
Αξίζει πάντως να σημειωθούν οι «αστερίσκοι» οι οποίοι αναγράφονται στη γνωμοδότηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που παραδόθηκε χθες το πρωί στις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ. Επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι «η Επιτροπή Ανταγωνισμού θα παρακολουθεί συστηματικά τη συμπεριφορά των επιχειρήσεων στην εφαρμογή του καλαθιού της νοικοκυράς και θα επεμβαίνει άμεσα σε περίπτωση ανίχνευσης πρακτικών που δύναται να αντίκεινται στον ελεύθερο ανταγωνισμό, όπως ενδεικτικά συμπράξεων μεταξύ ανταγωνιστών ή κάθετων συμπράξεων μεταξύ προμηθευτών και λιανοπωλητών για την επιβολή τιμών μεταπώλησης». Ενώ έμφαση δίνεται στη συμμετοχή των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στη λίστα και η Επιτροπή προειδοποιεί μάλιστα τις αλυσίδες ότι σκοπεύει με την πάροδο ενός μήνα να αξιολογήσει τον ρόλο που θα έχουν παίξει τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας στην λίστα.