Με πανωπροίκι τουλάχιστον 180 εκατομμυρίων ευρώ για τον παραχωρησιούχο, προκειμένου να γίνει bypass στην αναβλητική αίρεση της πιστοποίησης των σηράγγων της Εγνατίας Οδού, έφτασε στη Βουλή η σύμβαση παραχώρησης.
Πρόκειται μάλιστα για ένα νομοθετικό «πακέτο», αφού τη σύμβαση παραχώρησης της Εγνατίας στο σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ υπό τον Γιώργο Περιστέρη με την Egis Projects, συνοδεύει η τροποποιητική που ανοίγει τον δρόμο για την έναρξη της παραχώρησης, καθώς είναι σε αναμονή σχεδόν 20 μήνες, αλλά και τροποιητικές για την Αττική Οδό και το αεροδρόμιο Καστελίου.
Προκειμένου να ξεπεράσει τον σκόπελο της πιστοποίησης των σηράγγων, ώστε να γυρίσει επιτέλους την κλεψύδρα της 35ετούς παραχώρησης, το δημόσιο αναθέτει στον παραχωρησιούχο τη μελέτη και τις απαραίτητες εργασίες, που αποτελούσαν δική του υποχρέωση.
Όπως επισημαίνεται στην τροποποιητική συμφωνία, δεν έχουν ολοκληρωθεί ως σήμερα από την «Εγνατία Οδός ΑΕ» οι ενέργειες που απαιτούνται για την αδειοδότηση των σηράγγων από την Διοικητική Αρχή Σηράγγων (ΔΑΣ) τουλάχιστον ως κατηγορίας Ε, ενώ αυτό δεν αναμένεται ούτε κατά το προσεχές διάστημα.
«Δοθέντος ότι έχουν παρέλθει ήδη δεκαεννέα και πλέον μήνες από την υπογραφή της Σύμβασης Παραχώρησης, χωρίς να έχει καταστεί εφικτή η επίτευξη της ημερομηνίας έναρξης παραχώρησης λόγω της μη εισέτι ικανοποίησης της ανωτέρω προϋπόθεσης που βαρύνει το δημόσιο, ενώ ο χρονικός ορίζοντας ικανοποίησης αυτής είναι αβέβαιος», με την τροποποιητική συμφωνία της 4ης Δεκεμβρίου, η οποία και πέρασε με σπριντ από το Ελεγκτικό Συνέδριο, οι δυο πλευρές ξεπερνούν αυτή την αναβλητική αίρεση.
Οι σήραγγες και η χρηματοδοτική συμβολή του δημοσίου
Όπως υπογράμμισε, πρόσφατα, στον κοινοβουλευτικό έλεγχο, ο υφυπουργός Υποδομών, Νίκος Ταχιάος, η παραχώρηση πρέπει να προχωρήσει, διότι η Εγνατία Οδός χρήζει άμεσων παρεμβάσεων αναβάθμισης, καθώς έχει «ουσιώδεις ποιοτικές διαφορές» από τους υπόλοιπους αυτοκινητοδρόμους της χώρας, που λειτουργούν μέσω συμβάσεων παραχώρησης. Προσδιόρισε μάλιστα σε πάνω από 60 τις σήραγγες, άνω των 500 μέτρων, που θα πρέπει να πιστοποιηθούν βάσει των ευρωπαϊκών προτύπων.
Θυμίζεται ότι το δημόσιο έπρεπε να παραδώσει τις σήραγγες του αυτοκινητόδρομου πιστοποιημένες τουλάχιστον στην κατηγορία Ε, χωρίς να απαιτείται προς αυτό καμία περαιτέρω εργασία, ώστε ο παραχωρησιούχος εν συνεχεία να προχωρήσει στην αδειοδότηση ως κατηγορίας Α (δηλαδή χωρίς περιορισμό στη μεταφορά επικίνδυνων φορτίων) εντός τριετίας.
Μάλιστα, αυτή η δέσμευση του παραχωρησιούχου συνδεόταν με την καταβολή της εισφοράς του δημοσίου ύψους 60 εκατ. ευρώ, υπο τη μορφή επιδότησης κεφαλαίου.
Δεδομένης όμως της τροποποιήσης τα όρια αυτά τώρα θολώνουν. Πάντως, προβλέπεται ήδη από την αρχική σύμβαση παραχώρησης ότι σε περίπτωση που το δημόσια δεν έχει τα διαθέσιμα για να καλύψει τη συμβολή των 60 εκατ., τότε μπορεί να απομειώσει το αρχικό τίμημα του παραχωρησιούχου, όπως αυτό θα διαμορφωθεί κατά την αναπροσαρμογή χρηματοοικονομικού κλεισίματος.
Σε κουμπαρά του δημοσίου τα 180 εκατ.
Όπως επισημαίνεται, πάντως, αυτό το «κατοστάρι» στα τέλη του έτους γίνεται προκειμένου «να καταστεί εφικτή η επίτευξη της ημερομηνίας έναρξης παραχώρησης και η καταβολή από τον παραχωρησιούχο της αμοιβής παραχώρησης το συντομότερο δυνατόν».
Εξάλλου, η είσπραξη του τιμήματος που, κατά τον χρόνο της προσφοράς, ήταν 1,496 δισ. ευρώ, προσαρμόστηκε σε 1,35 δισ. ευρώ, λόγω των επιτοκίων και μένει να δούμε που θα κλείσει, έχει ήδη προϋπολογισθεί στον φετινό κρατικό προϋπολογισμό.
Σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, η εφάπαξ αύξηση εσόδων του Υπερταμείου θα είναι 1,512 δισ. ευρώ ως αμοιβή παραχώρησης.
Από αυτό το ποσό, κατά παρέκκλιση της κείμενης νομοθεσίας, θα μπει σε διακριτό λογαριασμό του δημοσίου, το ποσό των 180 εκατ. που ήδη προβλέπεται για την πιστοποίηση των σηράγγων. Άρα από τη μία τσέπη του παραχωρησιούχου θα βγει, για να μπει στην άλλη λόγω της ανεπάρκειας του δημοσίου.
Ενώ σε περίπτωση που απαιτηθούν επιπλέον χρήματα για την. κάλυψη του πρόσθετου κόστους υλοποίησης εργασιών για τις σήραγγες κατηγορίας Ε΄ (τεχνικές μελέτες, εξειδικευμένες εργασίες, αποζημιωτικές ρήτρες), αυτά θα βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό. Είναι ενδεικτικό ότι φορείς της αγοράς θεωρούν ότι το κόστος θα ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ. Αυτό θα κλειδώσει όταν θα ολοκληρωθούν οι απαραίτητες μελέτες από τον παραχωρησιούχο.
Σύμφωνα με τη σύμβαση, το δημόσιο και η ΔΑΣ δικαιούνται, ανά τουλάχιστον τρία έτη, να διεξάγουν τακτικές επιθεωρήσεις προκειμένου να εξασφαλίζουν ότι οι σήραγγες του Έργου Παραχώρησης είναι σύμφωνες με τις απαιτήσεις της Σύμβασης και της Νομοθεσίας, ενώ ο παραχωρησιούχος είναι υποχρεωμένος να εκτελεί ανά τακτά χρονικά διαστήματα ασκήσεις ετοιμότητας στις σήραγγες.
Δεσμευτικές επενδύσεις
Ο παραχωρησιούχος αναλαμβάνει να αναβαθμίσει και τους τρεις κάθετους άξονες, που θα εξυπηρετούν τις συνδέσεις με Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία και Βουλγαρία.
Αυτοί περιλαμβάνονται στις υποχρεωτικές επενδύσεις της πρώτης πενταετίας, συνολικού ύψους 420 εκατ. ευρώ, ενώ προβλέπεται ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της παραχώρησης θα εκτελεστούν εργασίες, συνολικού κόστους 1,8 δισ. ευρώ.
Όπως ορίζεται, ακόμα, στο άρθρο 16 της σύμβασης παραχώρησης, οι αρχικοί μέτοχοι οφείλουν να καταβάλλουν, στον παραχωρησιούχο συνολικά 395.631.082,29 ευρώ. Από αυτά, ποσό 79.126.216,46 αντιστοιχεί σε μετοχικό κεφάλαιο του παραχωρησιούχου.
Σημειώνεται ότι λίγες ημέρες μετά τη σύσταση της «Νέα Εγνατία Οδός ΑΕ» (5/3/2024) καταβλήθηκε το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο, συνολικού ύψους 2,5 εκατ. ευρώ, ενώ τον Αύγουστο του 2025, έγινε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, ύψους 10 εκατ.
Άρα, κατά την ημερομηνία έναρξης παραχώρησης, οι αρχικοί μέτοχοι θα πρέπει να ενισχύσουν το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας με 76.626.216,46 ευρώ, καθώς και να καταβάλουν 316.504.865,83 ευρώ ως δευτερογενές χρέος. Αυτή η δεύτερη φάση της δεσμευτικής επένδυσης, θα προσαρμοστεί κατά την αναπροσαρμογή χρηματοοικονομικού κλεισίματος.
Υβριδικά διόδια
Υποχρέωση του παραχωρησιούχου αποτελεί και η εγκατάσταση ενός σύγχρονου ηλεκτρονικού συστήματος είσπραξης και διαχείρισης διοδίων. Ειδικότερα, εντός δύο ετών από την έναρξη της παραχώρησης, θα πρέπει να εγκαταστήσει και να λειτουργήσει ένα υβριδικό σύστημα διοδίων. Στα τμήματα όπου θα λειτουργεί αυτό, η χρέωση θα είναι αναλογική, βάσει απόστασης, για όσους χρήστες διαθέτουν πομποδέκτη.
Πρόκειται για τα εξής πέντε τμήματα:Α/Κ Καλοχωρiου έως AJK Ευκαρπίας (Θεσσαλονίκη), Α/Κ Αγ. Ανδρέα έως Α/Κ Άσπρα Χώματα (Καβάλα), Α/Κ Δωδώνης έως Α/Κ Παμβώτιδας (Ιωάννινα), Α/Κ Μάκρης έως Μεθοριακό σταθμό Κήπων (Αλεξανδρούπολη) και Α/Κ Ταξιάρχη έως ΝΚ Καλαμιάς (Σιάτιστα).
Επί της ουσίας, το σύστημα χρέωσης στο σύνολο του αυτοκινητόδρομου θα είναι μεικτό, αφού στα υπόλοιπα παραχωρημένα τμήματα θα λειτουγργεί ανοικτό σύστημα διοδίων με μετωπικούς και πλευρικούς σταθμούς. Σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω συστήματα είναι δυνατόν να λειτουργούν με τη χρήση barriers, όπου επιλέξει ο παραχωρησιούχος, ο οποίος θα έχει τον πλήρη και αποκλειστικό έλεγχο είσπραξης διοδίων τελών.
Εάν ο παραχωρησιούχος επιλέξει να εγκαταστήσει πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα διαχείρισης διελεύσεων και είσπραξης διοδίων, το λεγόμενο Free Flow, υποχρεούται να προβλέψει και την εγκατάσταση των αναγκαίων διαδρόμων χειροκίνητης είσπραξης διοδίων, ούτως ώστε να δύναται να εξυπηρετούνται και χρήστες που δεν έχουν προμηθευτεί κατάλληλο ηλεκτρονικό εξοπλισμό.
Ακόμη, θα πρέπει να φροντίσει ώστε η κυκλοφορία στον αυτοκινητόδρομο να είναι αδιάληπτη, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα σχηματίζονται ουρές αναμονής πέραν των 25 οχημάτων ανά πύλη για περισσότερες από 3 ώρες ανά ημέρα, και για περισσότερες από 14 ημέρες ανά μήνα.
Προβλέπεται, επίσης, πως ο παραχωρησιούχος δικαιούται, κατά την κρίση του, να εγκαταστήσει νέους σταθμούς διοδίων με την προϋπόθεση ότι οι χρήστες θα χρεώνονται αναλογικά για τα προαναφερθέντα τμήματα. Ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια της 35ετούς παραχώρησης, μπορεί να προτείνει στη βάση σχετικής μελέτης τυχόν επιπλέον θέσεις ανάπτυξης σταθμών, που θα εξασφαλίζουν βελτιστοποίηση της αρχής της χρέωσης αναλογικά προς τη διανυόμενη απόσταση.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
