ΔΝΤ: «Φουσκώνει» και πάλι επικίνδυνα το παγκόσμιο χρέος

Ζαλίζουν οι νέοι αριθμοί για το παγκόσμιο χρέος κρατών και ιδιωτών, που δημοσίευσε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, παρά το γεγονός ότι το 2018 σημειώθηκε η μικρότερη αύξηση χρέους από το 2004. Οι οικονομολόγοι του Ταμείου υπογραμμίζουν ότι η μικρή αυτή αύξηση συγκαλύπτει επιμέρους αδυναμίες αρκετών χωρών σοβαρές ανισορροπίες, που δημιουργούν κινδύνους για το μέλλον.

Ειδικότερα, το χρέος κρατών και ιδιωτών σε όλο τον κόσμο αυξήθηκε κατά 3 τρισ. δολ. και ανήλθε σε 188 τρισ. δολ. το 2018. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε ποσοστό 226% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Ως ποσοστό του ΑΕΠ, το χρέος αυξήθηκε κατά 1,5%.

Η μικρή αύξηση του χρέους δεν δικαιολογεί εφησυχασμό, καθώς το Ταμείο διαπιστώνει ότι:

• Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, υπήρξε μεν μια μείωση του χρέους προς το ΑΕΠ, αλλά δεν φαίνεται να βρίσκεται σε εξέλιξη κάποια σοβαρή προσπάθεια για να περιορισθεί σημαντικά το χρέος. Στις περισσότερες χώρες σημειώθηκε μείωση του δημόσιου και του ιδιωτικού χρέους, ενώ η μεγαλύτερη μείωση ήλθε από το δημόσιο τομέα, καθώς οι μισές χώρες πέτυχαν δημοσιονομικά πλεονάσματα. Συνολικά, πάντως, η μείωση κατά 0,9% θεωρείται πολύ μικρή.
• Στις αναδυόμενες οικονομίες και στις αναπτυσσόμενες χώρες χαμηλού εισοδήματος το χρέος αυξήθηκε. Ιδιαίτερα στην Κίνα, ο λόγος χρέους/ΑΕΠ έφθασε το 258% και είναι ίσος με το αντίστοιχο ποσοστό των ΗΠΑ, ενώ απέχει λίγο από το μέσο όρο χρέους των ανεπτυγμένων οικονομιών (265%). Στις χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, η αύξηση χρέους έφθασε τις 2,5 μονάδες του ΑΕΠ.
• Συνολικά, το παγκόσμιο χρέος δεν μπαίνει σε κανάλι μείωσης. Το 2017 είχε σημειωθεί, για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια, μια μείωση του χρέους, αλλά αυτό δεν σηματοδότησε μια τάση με διάρκεια, αφού το 2018 σημειώθηκε και νέα αύξηση, με αποτέλεσμα να επανέλθει το χρέος σε ποσοστό λίγο υψηλότερο από το 2016.

Αναλύοντας περαιτέρω τα στοιχεία, οι αναλυτές του Ταμείου σημειώνουν ότι:

• Στις περισσότερες χώρες έχουμε ιστορικά υψηλά ποσοστά δημόσιου χρέους. Με ορισμένες σημαντικές εξαιρέσεις, όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία, οι προηγμένες οικονομίες έχουν αρχίσει να μειώνουν κάποιο από το χρέους που συσσωρεύθηκε μετά την παγκόσμια κρίση, αλλά παρόλα αυτά τα ποσοστά είναι υψηλότερα από το 2008 στο 90% των προηγμένων οικονομιών. Στο ένα τρίτο αυτών, το δημόσιο χρέος είναι 30% υψηλότερο από τα προ της κρίσης επίπεδα. Στις αναδυόμενες αγορές, το μέσο χρέος έχει φθάσει σε επίπεδα που συγκρίνονται με τις περιόδους κρίσης των μέσων της δεκαετίας του '80 και της δεκαετίας του '90.
•  Σε ό,τι αφορά το ιδιωτικό χρέος και κυρίως το χρέος των επιχειρήσεων, οι εξελίξεις είναι πολύ διαφορετικές από χώρα σε χώρα. Η αύξηση χρέους έχει γίνει με ανισόρροπο τρόπο την τελευταία δεκαετία. Στις ανεπτυγμένες οικονομίες, το εταιρικό χρέος αυξάνεται συνεχώς από το 2010 και βρίσκεται πλέον στο ίδιο επίπεδο με το 2008, όταν είχε σημειωθεί η αμέσως προηγούμενη κορύφωση. Στην Ισπανία και στη Βρετανία, είχαμε εντυπωσιακή μείωση εταιρικού χρέους, αλλά στις ΗΠΑ υπήρξε συνεχής αύξηση από το 2011 και το 2018 το εταιρικό χρέος έφθασε σε ιστορικό υψηλό. Το Ταμείο επισημαίνει, μάλιστα, ότι σε αρκετές οικονομίες το εταιρικό χρέος χρησιμοποιείται για την ανάληψη οικονομικών κινδύνων, όπως η χρηματοδότηση μερισμάτων, προγραμμάτων επαναγοράς μετοχών, εξαγορές και συγχωνεύσεις. Υψηλό είναι, επίσης, το ποσοστό χρέους χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης/υψηλού κινδύνου που εκδίδουν οι επιχειρήσεις. Το Ταμείο εκφράζει τον φόβο ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν σοβαρά σοκ, αν επιχειρήσεις χρεοκοπούσαν ή αποφάσιζαν να μειώσουν το χρέος με μείωση επενδύσεων ή απόλυση προσωπικού.