Το πλαστικό χρήμα διατηρεί -και ενισχύει- την κυριαρχία του στη χώρα μας, με την πανδημική κρίση να δίνει ακόμη μεγαλύτερη ώθηση στις συναλλαγές με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πριν λίγες ημέρες, με κάρτα πραγματοποιήθηκε το 70% των αγορών και πληρωμών στην Ελλάδα το 2021 (σε αριθμό συναλλαγών), καταγράφοντας μάλιστα τη δεύτερη μεγαλύτερη ετήσια αύξηση (+6,2%) σε επίπεδο ευρωζώνης, μετά τη Λιθουανία (+8%).
Η στροφή στο πλαστικό χρήμα και τις ηλεκτρονικές συναλλαγές δεν είναι, πάντως, ελληνικό φαινόμενο. Οι συναλλαγές με άλλα μέσα πληρωμών πλην των μετρητών αυξήθηκαν κατά 12,5% στην ευρωζώνη το περασμένο έτος σε 114,2 δισ. συναλλαγές και κατά 18,6% σε όρους αξίας σε 197 δισ. ευρώ. Η έκδοση καρτών αυξήθηκε κατά 4,6% σε 637,3 εκατ., γεγονός που σημαίνει ότι σε κάθε πολίτη στην ευρωζώνη αντιστοιχούν σχεδόν δύο κάρτες (1,9).
Όσον αφορά στη χρήση των υπόλοιπων μέσων πληρωμής στη χώρα μας, οι μεταφορές πίστωσης (π.χ. διατραπεζικά εμβάσματα) αντιπροσωπεύουν το 22,4% των συναλλαγών συνολικά, οι συναλλαγές με ηλεκτρονικό χρήμα ακολουθούν με μόλις 2,2% και έπονται οι άμεσες πιστώσεις (π.χ. πάγιες εντολές λογαριασμών) που αντιστοιχούν με ποσοστό 1,2%.
Πηγές με γνώση των διαδικασιών εξηγούν στο Business Daily ότι η διευρυμένη χρήση της κάρτας ως μέσου πληρωμής οφείλεται στην ευκολία χρήσης, το μηδενικό κόστος για τον καταναλωτή και τη δυνατότητα πληρωμής σε δόσεις (για τις πιστωτικές κάρτες).
Σημειώνουν δε ότι η πρώτη «έκρηξη» πληρωμών με πλαστικό χρήμα παρατηρήθηκε μετά τον νόμο του 2016 που υποχρέωσε όλους τους εμπόρους και λοιπά σημεία συναλλαγών να αποδέχονται χρεωστική ή πιστωτική κάρτα, πέραν τον μετρητών. Η δεύτερη σημαντική ώθηση δόθηκε στη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 και, ιδίως, στις ανέπαφες συναλλαγές για τις οποίες μάλιστα το όριο αυξήθηκε στα 50 ευρώ από 25 ειδικά για τον λόγο αυτό.
Νέα τάση οι άμεσες πληρωμές
Διαφορετικό από σήμερα διαγράφεται, ωστόσο, το μέλλον των πληρωμών, όχι μόνο στη χώρα μας αλλά συνολικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο λόγος είναι το έδαφος που κερδίζουν με ταχείς ρυθμούς οι άμεσες πληρωμές (instant payments), οι οποίες διασφαλίζουν φθηνότερες, ευκολότερες, ασφαλέστερες και φιλικότερες προς το περιβάλλον συναλλαγές, όχι μόνο για τις αγορές και τις μεταφορές χρημάτων σε τρίτους, αλλά και για την εξόφληση των υποχρεώσεων προς το Δημόσιο.
Όπως έχει δηλώσει πρόσφατα ο κ. Γιώργος Κορφιάτης, υποδιευθυντής της Διεύθυνσης Συστημάτων Πληρωμών και Διακανονισμού της ΤτΕ, «η Τράπεζα της Ελλάδος υποστηρίζει την πλήρη υιοθέτηση των άμεσων πληρωμών και η ίδια πρωτοπορεί σε αυτόν τον τομέα. Μάλιστα, προτίθεται να ενταχθεί και η ίδια στο TIPS ως Τράπεζα δικαιούχου, διευρύνοντας έτσι τη χρήση των άμεσων πληρωμών για φορείς του Ελληνικού Δημοσίου». Σύμφωνα με τον κ. Κορφιάτη, η επιλογή αυτή θα συμβάλλει στη διευκόλυνση της καθημερινότητας των πολιτών εκσυγχρονίζοντας την αλληλεπίδρασή τους με το Δημόσιο.
Ενδεικτική εφαρμογή των άμεσων πληρωμών είναι το IRIS P2P, η μεταφορά χρημάτων από φίλο σε φίλο μέσω κινητού με μοναδικό στοιχείο πληρωμής τον αριθμό του τηλεφώνου. Πρόκειται για μια δυνατότητα που παρέχεται και από τις τέσσερις συστημικές τράπεζες μέσω του mobile banking για ποσά έως 500 ευρώ. Τον τελευταίο χρόνο, οι συναλλαγές μέσω του IRIS P2P έχουν υπερδιπλασιαστεί σε απόλυτο αριθμό (+140,3%), με τους εγγεγραμμένους χρήστες της υπηρεσίας να ξεπερνούν σήμερα το 1 εκατομμύριο.
«Εκτιμώ ότι σε 3-4 χρόνια, οι άμεσες πληρωμές θα έχουν ξεπεράσει τις μεταφορές πίστωσης, κατακτώντας μερίδιο έως και 30-40% στην πίτα των συναλλαγών χωρίς μετρητά στην Ελλάδα», αναφέρει αξιόπιστη πηγή του κλάδου στο BD. Σημειώνεται ότι στα στοιχεία της ΕΚΤ που προαναφέρονται δεν περιλαμβάνονται οι άμεσες πληρωμές, οι οποίες αναμένεται να ενσωματωθούν στη μεθοδολογία του Ευρωσυστήματος από το 2022.