Τα εύσημα για τη μείωση του δείκτη «κόκκινων» δανείων στο 12,8% το 2021, έναντι 30% το 2020 και 40% το 2019 δίνει η Κομισιόν στις ελληνικές τράπεζες στο πλαίσιο της 14ης Έκθεσης Ενισχυμένης Εποπτείας που έδωσε τη Δευτέρα στη δημοσιότητα.
Με στόχο την επίτευξη μονοψήφιων ποσοστών το 2022 για το σύνολο του κλάδου, δρομολογούνται τρεις ακόμη τιτλοποιήσεις, οι οποίες ωστόσο θα έχουν μεγαλύτερο κόστος για τις εμπλεκόμενες τράπεζες. Αυτό οφείλεται, σύμφωνα με την Έκθεση, στην αύξηση του τιμήματος χρήσης της κρατικής εγγύησης (guarantee fees) που οφείλεται στον πόλεμο στην Ουκρανία και την άνοδο των spreads για το ελληνικό χρέος.
Παρότι διαπιστώνεται περιορισμένη δημιουργία νέων μη εξυπηρετούμενων δανείων, σε μεγάλο βαθμό χάρη στα προγράμματα στήριξης λόγω της πανδημίας αλλά και στα προγράμματα προστασίας Γέφυρα Ι και Γέφυρα ΙΙ, εκτιμάται ότι υπάρχουν κίνδυνοι που απορρέουν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, οι οποίοι ενδέχεται να επιφέρουν επιδείνωση της ποιότητας ενεργητικού των εγχώριων τραπεζών.
Σε χαμηλότερα επίπεδα από τα τέλη του 2020 υποχώρησαν οι κεφαλαιακοί δείκτες Tier 1 και Tier 2 στα τέλη του 2021, σημειώνει η Κομισιόν, εξαιτίας του κόστους μεταβίβασης των «κόκκινων» δανείων. Η κεφαλαιακή θέση δύο συστημικών τραπεζών, προσθέτει, ενισχύθηκε με δύο αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου και εντός του 2022 αναμένονται περαιτέρω πράξης κεφαλαιακής ενίσχυσης.
Ενισχυτικά προς αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να λειτουργήσει η δημιουργία οργανικών κερδών των τραπεζών φέτος. Στην Έκθεση αναφέρεται, ωστόσο, ότι η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών εξακολουθεί να εμπνέει ανησυχία, καθώς διαμορφώνεται στα χαμηλότερα επίπεδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνολικά, ενώ παραμένει το ζήτημα της αναβαλλόμενης φορολογίας.
Η κερδοφορία των τραπεζών βελτιώθηκε χάρη σε εφάπαξ κινήσεις, ενώ η σημαντική αύξηση προμηθειών και χρεώσεων έχει αντισταθμίσει σε μεγάλο βαθμό την πίεση που δέχονται τα έσοδα σε περιβάλλον μηδενικών επιτοκίων. Αναφορά γίνεται, επίσης, και στην προσπάθεια των τραπεζών να περικόψουν τις λειτουργικές δαπάνες, κυρίως σε ό,τι αφορά στο μισθολογικό κόστος.
Παρότι η προοπτική της πιστωτικής επέκτασης είναι σήμερα πιο αβέβαιη, οι τράπεζες επιμένουν στα φιλόδοξα σχέδιά τους. Ωστόσο, αναφέρει η έκθεση, οι καθαρές πιστώσεις προς επιχειρήσεις υποχώρησαν ελαφρώς το δεύτερο εξάμηνο του 2021, με την τάση αυτή να διατηρείται και στις αρχές του 2022 (3,4% τον Μάρτιο) έναντι του Μαρτίου 2021 (8,7%).
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η Κομισιόν στον ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι εταιρείες είσπραξης απαιτήσεων (servicers) για την εξυγίανση του χρέους νοικοκυριών και επιχειρήσεων ύψους 80 δισ. ευρώ που διαχειρίζονται. Εκτιμά δε ότι το νέο πτωχευτικό πλαίσιο, συμπεριλαμβανομένης της δυνατότητας εξωδικαστικού συμβιβασμού που προβλέπει, θα διευκολύνουν τους servicers ώστε τα κόκκινα δάνεια να θεραπευτούν και δυνητικά να επιστρέψουν στους ισολογισμούς των τραπεζών.
Παρατείνεται η διάρκεια του ΤΧΣ
Έως το 2025 παρατείνεται η διάρκεια λειτουργίας του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας προκειμένου να εκπληρώσει τον στόχο της σταθεροποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος αποεπενδύοντας αποτελεσματικά από τις ελληνικές τράπεζες.
Επισημαίνεται, επίσης, ότι το ΤΧΣ σκοπεύει να συμμετάσχει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, στη δεύτερη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της Attica Bank μαζί με ιδιώτες επενδυτές, καθώς και σε τυχόν άλλες ενέργειες κεφαλαιακής ενίσχυσης που θα απαιτηθούν προκειμένου να υλοποιηθεί το επιχειρησιακό σχέδιο της τράπεζας.
Κινητικότητα στους πλειστηριασμούς
Για τους πλειστηριασμούς, η Κομισιόν διαπιστώνει αρκετά σημαντική βελτίωση, ύστερα από μια μεγάλη περίοδο καθυστερήσεων, εξαιτίας και της πανδημίας. Ειδικότερα, τονίζεται ότι η διεξαγωγή των πλειστηριασμών κερδίζει συνεχώς έδαφος, από τον Σεπτέμβριο 2021 που άρχισαν ξανά μετά την πανδημία. Ο αριθμός τους το πρώτο τρίμηνο του 2022 ήταν μεγαλύτερος από τα αντίστοιχα πρώτα τρίμηνα της τελευταίας τετραετίας. Από την 1η Οκτωβρίου 2021 έως τις 18 Μαρτίου 2022, πάνω από το 70% των 13.695 προγραμματισμένων πλειστηριασμών πραγματοποιήθηκαν και στο 20% των περιπτώσεων το αποτέλεσμα ήταν η μεταβίβαση του ακινήτου. Περισσότερα από τα μισά ακίνητα που μεταβιβάστηκαν αποκτήθηκαν από τρίτους, ενώ στο παρελθόν στους περισσότερους πλειστηριασμούς τα ακίνητα κατέληγαν στις ίδιες τις τράπεζες και τους servicers.
Περαιτέρω βελτίωση θα μπορούσε να υπάρξει στο μέλλον, όταν φανεί η επίδραση νομικών βελτιώσεων που έχουν γίνει, όπως η αυτόματη μείωση της τιμής, που τέθηκε σε ισχύ από την αρχή του 2022. Η Κομισιόν σημειώνει ότι το υπουργείο Δικαιοσύνης έλαβε τον Μάρτιο πόρισμα ομάδας εργασίας με συστάσεις για αλλαγές που θα βελτιώσουν ακόμη περισσότερο την αποτελεσματικότητα των πλειστηριασμών, οι οποίες θα εφαρμοστούν παράλληλα με τα μέτρα που περιγράφονται στο σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδας. Το πρώτο μέτρο που εγκρίθηκε ήταν μια ρύθμιση που επέτρεπε ρητά οι συμβολαιογράφοι Αθηνών να να συμμετέχουν και σε πλειστηριασμούς στον Πειραιά.