Την ετοιμότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να προσφέρει ισχυρή υποστήριξη στις οικονομίες που μπορεί να τεθούν σε δοκιμασία από ένα νέο κατακερματισμό των αγορών ομολόγων, που θα οδηγούσε σε αύξηση του κόστους δανεισμού, επιβεβαίωσε η Κριστίν Λαγκάρντ, μιλώντας στους δημοσιογράφους σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου, καθώς εξακολουθεί να νοσεί από Covid-19.
Απαντώντας σε σχετική ερώτηση και με φόντο τις αποκαλύψεις των τελευταίων ημερών περί σχεδιασμού ενός νέου εργαλείου παρέμβασης από την ΕΚΤ στην αγορά ομολόγων, η πρόεδρος της ΕΚΤ υπογράμμισε: «Θα κινηθούμε με ευελιξία και θα σχεδιάσουμε όποια πρόσθετα εργαλεία μπορεί να χρειάζονται», για να αντιμετωπιστεί ενδεχόμενος κατακερματισμός στις αγορές.
Μάλιστα, έκανε αναφορά στην επιτυχία των παρεμβάσεων που έγιναν πριν δύο χρόνια, με το ξέσπασμα της πανδημίας, για να αντιμετωπισθεί η αύξηση του κόστους δανεισμού στις χώρες της περιφέρειας της ευρωζώνης, δηλαδή στο μεγάλο, έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων, στο οποίο περιλήφθηκε, για πρώτη φορά, και η Ελλάδα. Επιπλέον, επισήμανε με έμφαση τις νέες διατυπώσεις που έχουν περιληφθεί στο ανακοινωθέν της ΕΚΤ, οι οποίες αντανακλούν την αποφασιστικότητα να κινηθεί ευέλικτα η κεντρική τράπεζα για να αντιμετωπίσει ενδεχόμενες διαταραχές στις αγορές ομολόγων.
Στην τελευταία παράγραφο αναφέρεται ότι:
- «Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, επιδεικνύοντας ευελιξία εφόσον χρειαστεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα. Η πανδημία έδειξε ότι, υπό συνθήκες πίεσης, η ευελιξία ως προς τον σχεδιασμό και τη διενέργεια των αγορών στοιχείων ενεργητικού έχει βοηθήσει στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και έχει καταστήσει πιο αποτελεσματικές τις προσπάθειες του Διοικητικού Συμβουλίου για επίτευξη του στόχου του. Εντός των ορίων της εντολής του Διοικητικού Συμβουλίου, υπό συνθήκες πίεσης, η ευελιξία θα συνεχίσει να αποτελεί στοιχείο της νομισματικής πολιτικής όποτε παράγοντες που απειλούν τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής διακυβεύουν την επίτευξη της σταθερότητας των τιμών».
Οι αναφορές αυτές από την πρόεδρο της ΕΚΤ έχουν ιδιαίτερη σημασία για τις πλέον ευάλωτες χώρες, όπως η Ελλάδα και η Ιταλία, που ήδη έχουν δει τους τελευταίους μήνες να αυξάνεται σημαντικά το κόστος δανεισμού τους, λόγω της έξαρσης του πληθωρισμού, της λήξης του έκτακτου προγράμματος της ΕΚΤ για την πανδημία και της αναμενόμενης αύξησης των επιτοκίων του ευρώ.
Για τον χρόνο τερματισμού του μόνιμου προγράμματος αγοράς ομολόγων (APP), η πρόεδρος της ΕΚΤ κράτησε όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά, λέγοντας ότι μπορεί να τερματισθεί στην αρχή ή και στο τέλος του γ’ τριμήνου. Εξηγώντας τη διατύπωση «λίγο καιρό αργότερα», που περιλαμβάνεται στο ανακοινωθέν και αναφέρεται στην αύξηση των επιτοκίων μετά τη λήξη του APP, η Κρ. Λαγκάρντ ανέφερε ότι αυτό μπορεί να σημαίνει από μία εβδομάδα μέχρι κάποιους μήνες.
Σχετικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία και την έξαρση του πληθωρισμού, η Κρ. Λαγκάρντ σημείωσε ότι οι πληθωριστικές πιέσεις έχουν ενταθεί σε πολλούς τομείς της οικονομίας, ενώ η ανάπτυξη παρέμεινε αδύναμη το πρώτο τρίμηνο του έτους και αναμένεται να κινηθεί την επόμενη περίοδο σε χαμηλότερα επίπεδα από τις αρχικές προβλέψεις. Επίσης, τα νέα περιοριστικά μέτρα για την καταπολέμηση του κορονοϊού στην Ασία διογκώνουν τα υφιστάμενα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Τι αποφάσισε το συμβούλιο της ΕΚΤ
Ένα βήμα πιο κοντά στην απόφαση να δώσει τέλος στις αγορές ομολόγων μέσα στο γ' τρίμηνο του έτους, ώστε να ανοίξει τον δρόμο στη συνέχεια για αυξήσεις στα επιτόκια, ήλθε σήμερα το διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όμως, με την απόφαση που ανακοινώθηκε, το συμβούλιο διατηρεί ευελιξία για τις επόμενες κινήσεις στα επιτόκια, σημειώνοντας ότι αυτές θα εξαρτηθούν από τα νεότερα στοιχεία που θα συγκεντρωθούν και από νέα αξιολόγησή τους που θα γίνει από τους κεντρικούς τραπεζίτες.
Το συμβούλιο επαναλαμβάνει ότι οι αγορές ομολόγων μέσω του μόνιμου προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, APP (το έκτακτο έληξε ήδη, τον Μάρτιο) σταδιακά θα μειωθούν ως τα 20 δισ. ευρώ τον Ιούνιο. Για το τρίτο τρίμηνο, το συμβούλιο «δείχνει» προς την κατεύθυνση της ολοκλήρωσης των αγορών τίτλων: «τα εισερχόμενα στοιχεία μετά την τελευταία συνεδρίασή του στηρίζουν την προσδοκία του ότι οι καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα πρέπει να ολοκληρωθούν το γ΄ τρίμηνο», αναφέρει η ανακοίνωση.
Η λήξη των αγορών ομολόγων είναι το απαραίτητο βήμα για να αυξηθούν τα επιτόκια, ωστόσο η αύξηση δεν θα έλθει αυτόματα, αλλά «θα εξαρτηθεί από τα εισερχόμενα στοιχεία και τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο», όπως τονίζεται στην ανακοίνωση της ΕΚΤ.
Αυτή η προσεκτική στάση φαίνεται ότι κρίθηκε αναγκαία, παρά τις πιέσεις συντηρητικών κεντρικών τραπεζιτών για πιο επιθετικές κινήσεις στα επιτόκια, επειδή το μακροοικονομικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από έντονη αβεβαιότητα, καθώς οι οικονομίες επηρεάζονται μεν δυσμενώς από τον πόλεμο στην Ουκρανία, αλλά ταυτόχρονα η οικονομική δραστηριότητα παραμένει αρκετά ισχυρή, χάρη στην επανεκκίνηση των οικονομιών μετά την πανδημία.
Όπως αναφέρει η ΕΚΤ, περιγράφοντας την τρέχουσα συγκυρία:
- Η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία προκαλεί τεράστια δεινά. Επηρεάζει επίσης την οικονομία, στην Ευρώπη και αλλού. Η σύγκρουση και η σχετική αβεβαιότητα επιδρούν πολύ αρνητικά στην εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Οι διαταράξεις στο εμπόριο οδηγούν σε νέες ελλείψεις υλικών και πρώτων υλών. Οι έντονες αυξήσεις των τιμών της ενέργειας και των βασικών εμπορευμάτων μειώνουν τη ζήτηση και επιδρούν ανασταλτικά στην παραγωγή. Το πώς αναπτύσσεται η οικονομία θα εξαρτηθεί καίρια από την εξέλιξη της σύγκρουσης, τον αντίκτυπο των επιβαλλόμενων κυρώσεων και το ενδεχόμενο λήψης περαιτέρω μέτρων. Ταυτόχρονα, η οικονομική δραστηριότητα εξακολουθεί να στηρίζεται από την επανεκκίνηση της οικονομίας μετά την πανδημική κρίση. Ο πληθωρισμός έχει αυξηθεί σημαντικά και θα παραμείνει υψηλός τους επόμενους μήνες, κυρίως λόγω της απότομης ανόδου του κόστους της ενέργειας. Οι πιέσεις στον πληθωρισμό εντάθηκαν σε πολλούς τομείς.
Σχετικά με την Ελλάδα, η ΕΚΤ επαναλαμβάνει ότι μπορεί να υποστηριχθεί στο μέλλον με αγορές ομολόγων. Όπως αναφέρει η ανακοίνωση, «στην περίπτωση νέου κατακερματισμού στις αγορές που σχετίζεται με την πανδημία, οι επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μπορούν ανά πάσα στιγμή να προσαρμοστούν με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Η ευελιξία αυτή θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει την αγορά ομολόγων που εκδίδει η Ελληνική Δημοκρατία επιπλέον της αξίας των ομολόγων που επανεπενδύεται στη λήξη τους, προκειμένου να αποφευχθεί η διακοπή των αγορών στη συγκεκριμένη χώρα, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής προς την ελληνική οικονομία, ενώ αυτή εξακολουθεί να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας».
Οι αποφάσεις: Τι λέει το ανακοινωθέν
Στη σημερινή συνεδρίαση το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι τα εισερχόμενα στοιχεία μετά την τελευταία συνεδρίασή του στηρίζουν την προσδοκία του ότι οι καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς στοιχείων ενεργητικού (asset purchase programme - APP) θα πρέπει να ολοκληρωθούν το γ΄ τρίμηνο.
Σε ό,τι αφορά τις μελλοντικές εξελίξεις, η νομισματική πολιτική της ΕΚΤ θα εξαρτηθεί από τα εισερχόμενα στοιχεία και τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο. Στις τρέχουσες συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, το Διοικητικό Συμβούλιο θα διατηρήσει την ευχέρεια επιλογής, τη σταδιακή αλλαγή και την ευελιξία κατά την άσκηση της νομισματικής πολιτικής. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα λάβει όποια μέτρα είναι απαραίτητα προκειμένου να εκπληρώσει την εντολή που έχει ανατεθεί στην ΕΚΤ για διατήρηση της σταθερότητας των τιμών και να συμβάλει στη διαφύλαξη της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας.
Πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού (APP)
Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα διαμορφωθούν μηνιαίως σε 40 δισεκ. ευρώ τον Απρίλιο, 30 δισεκ. ευρώ τον Μάιο και 20 δισεκ. ευρώ τον Ιούνιο. Στη σημερινή συνεδρίαση το Διοικητικό Συμβούλιο έκρινε ότι τα εισερχόμενα στοιχεία μετά την τελευταία συνεδρίασή του ενισχύουν την προσδοκία του ότι οι καθαρές αγορές στοιχείων ενεργητικού στο πλαίσιο του προγράμματος APP θα πρέπει να ολοκληρωθούν το γ΄ τρίμηνο. Η διαμόρφωση των καθαρών αγορών για το γ΄ τρίμηνο θα εξαρτηθεί από τα στοιχεία και θα αντανακλά τη συνεχιζόμενη αξιολόγηση των προοπτικών από το Διοικητικό Συμβούλιο.
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει επίσης να συνεχίσει να επανεπενδύει, πλήρως, τα ποσά από την εξόφληση τίτλων αποκτηθέντων στο πλαίσιο του προγράμματος APP κατά τη λήξη τους για παρατεταμένη χρονική περίοδο μετά την ημερομηνία κατά την οποία θα αρχίσει να αυξάνει τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ και πάντως για όσο χρονικό διάστημα κρίνεται αναγκαίο για τη διατήρηση ευνοϊκών συνθηκών ρευστότητας και ενός διευκολυντικού, σε μεγάλο βαθμό, χαρακτήρα της νομισματικής πολιτικής.
Βασικά επιτόκια της ΕΚΤ
Το επιτόκιο των πράξεων κύριας αναχρηματοδότησης καθώς και τα επιτόκια της διευκόλυνσης οριακής χρηματοδότησης και της διευκόλυνσης αποδοχής καταθέσεων θα παραμείνουν αμετάβλητα σε 0,00%, 0,25% και -0,50% αντιστοίχως.
Τυχόν προσαρμογές των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ θα πραγματοποιηθούν κάποια χρονική στιγμή μετά τη λήξη των καθαρών αγορών του Διοικητικού Συμβουλίου στο πλαίσιο του προγράμματος APP και θα είναι σταδιακές. Η πορεία των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ θα συνεχίσει να καθορίζεται με βάση την παροχή ενδείξεων του Διοικητικού Συμβουλίου για τη μελλοντική κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής και τη στρατηγική δέσμευσή του για σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα. Συνεπώς, το Διοικητικό Συμβούλιο αναμένει ότι τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ θα παραμείνουν στα σημερινά τους επίπεδα έως ότου διαπιστώσει ότι ο πληθωρισμός φθάνει το 2% πολύ πριν από το τέλος του υπό εξέταση χρονικού ορίζοντα προβολής και με διάρκεια κατά το υπόλοιπο του χρονικού ορίζοντα προβολής, και κρίνει ότι η πορεία του υποκείμενου πληθωρισμού έχει σημειώσει επαρκή πρόοδο ούτως ώστε να είναι συμβατή με σταθεροποίηση του πληθωρισμού στο 2% μεσοπρόθεσμα.
Έκτακτο πρόγραμμα αγοράς στοιχείων ενεργητικού λόγω πανδημίας (PEPP)
Το Διοικητικό Συμβούλιο σκοπεύει να επανεπενδύει τα ποσά κεφαλαίου από την εξόφληση τίτλων που αποκτήθηκαν στο πλαίσιο του PEPP κατά τη λήξη τους τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2024. Σε κάθε περίπτωση, η μελλοντική σταδιακή μείωση (roll-off) του χαρτοφυλακίου PEPP θα ρυθμιστεί κατά τρόπο ώστε να αποφευχθούν παρεμβολές στην ενδεδειγμένη κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής.
Στην περίπτωση νέου κατακερματισμού στις αγορές που σχετίζεται με την πανδημία, οι επανεπενδύσεις στο πλαίσιο του προγράμματος PEPP μπορούν ανά πάσα στιγμή να προσαρμοστούν με ευελιξία ως προς τον χρόνο, τις κατηγορίες στοιχείων ενεργητικού και τις χώρες. Η ευελιξία αυτή θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει την αγορά ομολόγων που εκδίδει η Ελληνική Δημοκρατία επιπλέον της αξίας των ομολόγων που επανεπενδύεται στη λήξη τους, προκειμένου να αποφευχθεί η διακοπή των αγορών στη συγκεκριμένη χώρα, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει αρνητικά τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής προς την ελληνική οικονομία, ενώ αυτή εξακολουθεί να ανακάμπτει από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Οι καθαρές αγορές στο πλαίσιο του PEPP θα μπορούσαν να ξεκινήσουν εκ νέου, εφόσον κριθεί αναγκαίο, για την αντιμετώπιση αρνητικών διαταραχών που σχετίζονται με την πανδημία.
Πράξεις αναχρηματοδότησης
Το Διοικητικό Συμβούλιο θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί τις συνθήκες χρηματοδότησης των τραπεζών και να διασφαλίζει ότι η λήξη των πράξεων στο πλαίσιο της τρίτης σειράς στοχευμένων πράξεων πιο μακροπρόθεσμης αναχρηματοδότησης (ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ) δεν επηρεάζει την ομαλή μετάδοση της νομισματικής πολιτικής του. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογεί επίσης τακτικά το πώς οι στοχευμένες πράξεις χρηματοδότησης συνεισφέρουν στην κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής μας. Όπως έχει ανακοινωθεί, αναμένει ότι οι ειδικές συνθήκες που εφαρμόζονται στο πλαίσιο των ΣΠΠΜΑ ΙΙΙ θα λήξουν τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους. Το Διοικητικό Συμβούλιο θα αξιολογήσει επίσης την κατάλληλη βαθμονόμηση του συστήματος δύο βαθμίδων που εφαρμόζει για τον εκτοκισμό των αποθεματικών ούτως ώστε η πολιτική αρνητικών επιτοκίων να μην περιορίζει τη διαμεσολαβητική ικανότητα των τραπεζών σε ένα περιβάλλον άφθονης πλεονάζουσας ρευστότητας.
Το Διοικητικό Συμβούλιο είναι έτοιμο να προσαρμόσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή του εντός των ορίων της εντολής που του έχει ανατεθεί, επιδεικνύοντας ευελιξία εφόσον χρειαστεί, προκειμένου να διασφαλίσει ότι ο πληθωρισμός θα σταθεροποιηθεί στον στόχο του 2% μεσοπρόθεσμα.
Η πανδημία έδειξε ότι, υπό συνθήκες πίεσης, η ευελιξία ως προς τον σχεδιασμό και τη διενέργεια των αγορών στοιχείων ενεργητικού έχει βοηθήσει στην αντιμετώπιση των δυσλειτουργιών του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής και έχει καταστήσει πιο αποτελεσματικές τις προσπάθειες του Διοικητικού Συμβουλίου για επίτευξη του στόχου του. Εντός των ορίων της εντολής του Διοικητικού Συμβουλίου, υπό συνθήκες πίεσης, η ευελιξία θα συνεχίσει να αποτελεί στοιχείο της νομισματικής πολιτικής όποτε παράγοντες που απειλούν τη μετάδοση της νομισματικής πολιτικής διακυβεύουν την επίτευξη της σταθερότητας των τιμών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
