Στον απόηχο της ιστορικής απόφασης για την αλλαγή του στόχου για τον πληθωρισμό, που σηματοδότησε τη στροφή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε περαιτέρω και μόνιμη χαλάρωση της πολιτικής της, σήμερα η ΕΚΤ καλείται να εξηγήσει στις αγορές πόσο μακριά θα φθάσει για να ενισχύσει τον επίμονα χαμηλό πληθωρισμό. Με απλά λόγια, πόσο χαλαρή θα είναι, στην πράξη, η πολιτική της.
Οι λίγες πληροφορίες που βγαίνουν από τις έως τώρα διαβουλεύσεις των κεντρικών τραπεζιτών συγκλίνουν στο ότι γίνεται άλλη μια «μάχη», ανάμεσα στα «περιστέρια» και στα «γεράκια» του συμβουλίου της ΕΚΤ, η τελική έκβαση της οποίας θα αποκαλυφθεί σήμερα από τις ανακοινώσεις της κεντρικής τράπεζας και τη συνέντευξη Τύπου που θα παραχωρήσει η Κριστίν Λαγκάρντ.
Οι αγορές, πάντως, προεξοφλούν ότι η ΕΚΤ θα αποδειχθεί συνεπής με τις έως τώρα εξαγγελίες της και θα παρουσιάσει μια καθοδήγηση για τις μελλοντικές κινήσεις της (forward guidance) που θα πείθει ότι είναι αποφασισμένη να αξιοποιήσει τα «όπλα» της για να ανεβάσει τον πληθωρισμό της ευρωζώνης στον νέο στόχο του 2%.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το ευρώ έχει υποχωρήσει κάτω από τα 1,18 δολ. και αρκετά κοντά στο χαμηλό σημείο για το 2021. Παράλληλα, οι αποδόσεις των ομολόγων υποχωρούν. Η απόδοση των γερμανικών 10ετών τίτλων αναφοράς έχει πέσει στο -0,39%, ενώ των ελληνικών 10ετών τίτλων μειώθηκε στο 0,678%, ενώ μόλις την 1η Ιουλίου, πριν ανακοινωθεί η στρατηγική αναθεώρηση της ΕΚΤ, βρισκόταν στο 0,827%.
Η ΕΚΤ αναμένεται σήμερα να αποκαλύψει στις αγορές το νέο πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθεί σε βασικά πεδία της πολιτικής της, όπως είναι τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας, δηλαδή πρωτίστως το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων για την πανδημία (PEPP). Με βάση αυτή την καθοδήγηση που θα δώσει στις αγορές, η ΕΚΤ θα λάβει τις αποφάσεις το φθινόπωρο για το πώς θα εφαρμοσθεί το PEPP ως την ημερομηνία λήξης του, στο τέλος Μαρτίου 2022 και, το σπουδαιότερο, τι θα γίνει αμέσως μετά, δηλαδή με ποιο τρόπο θα εξακολουθήσει η ΕΚΤ να αγοράζει ομόλογα των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μεταδίδει το Reuters, οι αποφάσεις δεν θα είναι εύκολες. Στις αρχές Ιουλίου, όταν είχε συζητηθεί για πρώτη φορά η νέα καθοδήγηση που θα δώσει η ΕΚΤ, οι διαφωνίες των τραπεζιτών ήταν τόσο έντονες, που είχαν αποτρέψει τη λήξη αποφάσεων και συμφωνήθηκε να συζητηθεί αργότερο το θέμα, ώστε να μην υπάρξουν «σκιές» στη στρατηγική αναθεώρηση, που πήρε την ομόφωνη έγκριση του συμβουλίου.
Αυτές οι διαφωνίες αναπόφευκτα, σύμφωνα με το πρακτορείο, θα εμφανισθούν και σε αυτή την φάση των συζητήσεων και τα «γεράκια» του συμβουλίου, με επικεφαλής τον Γερμανό κεντρικό τραπεζίτη Γιενς Βάιντμαν, δεν αναμένεται να κάνουν εύκολα πίσω.
Έτσι, η Κριστίν Λαγκάρντ έχει δύο επιλογές: να επιδιώξει ένα συμβιβασμό που θα ικανοποιεί τους «σκληρούς», αλλά δεν θα οδηγεί σε σημαντική χαλάρωση πολιτικής, ώστε να εξασφαλίσει μια ομόφωνη απόφαση. Εναλλακτικά, θα μπορούσε με τις ψήφους των «περιστεριών», που είναι αρκετές για να ξεπερασθούν οι αντιδράσεις των «γερακιών», να καταλήξει σε μια απόφαση για μεγαλύτερη χαλάρωση, που όμως δεν θα έχει την υποστήριξη της Bundesbank και των άλλων συντηρητικών τραπεζών. Η ίδια η Λαγκάρντ έχει δηλώσει ότι θα είναι δύσκολο να επιτευχθεί και αυτή την φορά η ομοφωνία.
Ποια ερωτήματα πρέπει να απαντηθούν
Από τη σημερινή συνάντηση των τραπεζιτών δεν αναμένονται αλλαγές στα επιτόκια ή στα δύο προγράμματα αγοράς ομολόγων, έκτακτο και μόνιμο. Όμως, το βασικό ερώτημα που περιμένουν οι αγορές να απαντηθεί είναι πώς σκοπεύει η ΕΚΤ να προσαρμόσει την πολιτική της το αμέσως επόμενο διάστημα, με βάση την πιο χαλαρή κατεύθυνση που δίνουν οι αποφάσεις της στρατηγικής αναθεώρησης και ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας και των επιδράσεών της στην οικονομία της ευρωζώνης.
Ειδικότερα:
- Για τα επιτόκια, με βάση το γεγονός ότι η ΕΚΤ θεωρεί προσωρινή την έξαρση του πληθωρισμού στα πρώτα βήματα επανεκκίνησης των οικονομιών μετά την πανδημία, η αγορά περιμένει ότι η πρώτη κίνηση για αύξηση θα γίνει στα τέλη του 2023. Η ΕΚΤ θα πρέπει να επιβεβαιώσει ότι δεν θα υπάρξει κάποια δυσάρεστη έκπληξη πρόωρης αύξησης επιτοκίων, όπως είχε συμβεί το 2011 με μεγάλο κόστος για την ευρωπαϊκή οικονομία. Η Γερμανίδα, μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου, Ίσαμπελ Σνάμπελ, που είχε προαναγγείλει με μεγάλη ακρίβεια και τις αποφάσεις για τη στρατηγική αναθεώρηση, έχει περιγράψει μια συμβιβαστική λύση που θα μπορούσε να επιτρέψει στην ΕΚΤ να αποφύγει αύξηση επιτοκίων, ακόμη και αν παρατηρηθεί έξαρση του πληθωρισμού. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της, η ΕΚΤ θα μπορούσε να ξεκαθαρίσει ότι οι εκτιμήσεις για τη μεσοπρόθεσμη πορεία του πληθωρισμού θα βασίζονται στην παρακολούθηση της πραγματικής δυναμικής του πυρήνα του πληωθρισμού. Με άλλα λόγια, η ΕΚΤ να μην λάβει αποφάσεις για αύξηση επιτοκίων επειδή θα προβλέψει ότι ο πληθωρισμός θα αυξηθεί, αλλά να περιμένει μέχρι να υπάρξει πραγματική αύξηση των τιμών που θα παρατηρηθεί στα βασικά αγαθά και υπηρεσίες, χωρίς να υπολογίζονται ευμετάβλητες παράμετροι, όπως το κόστος της ενέργειας. Αν υιοθετηθεί μια διατύπωση όπως αυτή που προτείνει η Σνάμπελ, οι αγορές θα μπορούν να έχουν ασφάλεια ότι για μια περίοδο έως και 24 μηνών υπάρχει μια «εγγύηση» πως δεν θα αυξηθούν τα επιτόκια.
- Για τα προγράμματα αγοράς ομολόγων, η καθοδήγηση που θα δώσει η ΕΚΤ έχει μεγάλη σημασία για να καταλάβουν οι αγορές πώς θα γίνει η μετάβαση από το προσωρινό και ευέλικτο πρόγραμμα της πανδημίας (PEPP) στο μόνιμο και πιο δύσκαμπτο μόνιμο πρόγραμμα (APP) από το οποίο η Ελλάδα είχε αποκλεισθεί λόγω χαμηλής αξιολόγησης των ομολόγων. Σημειώνεται ότι με το PEPP η ΕΚΤ αγοράζει ομόλογα με ρυθμό 80 δισ. τον μήνα, ενώ με το APP ο ρυθμός είναι 20 δισ. τον μήνα. Αναλυτές εκτιμούν ότι η ΕΚΤ θα μπορούσε να ενισχύσει το APP και να μεταφέρει σε αυτό το πρόγραμμα στοιχεία ευελιξίας που έχει το PEPP. Ή να ξεκαθαρίσει ότι θα συνεχίσει τις αυξημένες αγορές ομολόγων ακόμη και μετά την αύξηση των επιτοκίων, κάτι που θα συμβίβαζε την απαίτηση των βόρειων για υψηλότερα επιτόκια με την απαίτηση των νότιων για συνέχιση των αγορών ομολόγων, ώστε να διατηρηθεί η υποστήριξη των οικονομικών με μεγάλο χρέος. Επίσης, θα ήταν σημαντική μια δέσμευση της ΕΚΤ ότι τα «πυρομαχικά» του PEPP, ύψους 1,85 τρισ., θα εξαντληθούν ως τη λήξη του προγράμματος, τον Μάρτιο 2022 -σύμφωνα με την ισχύουσα καθοδήγηση αυτό δεν είναι απαραίτητο. Σε κάθε περίπτωση, μια διάψευση προσδοκιών για τις αγορές ομολόγων από την ΕΚΤ θα μπορούσε να έχει πολύ δυσμενή επίδραση στα κόστη δανεισμού των οικονομιών με υψηλό χρέος, με πρώτη την ελληνική.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
