Σχεδόν κατά 50% έχει «φουσκώσει» φέτος ο... εθνικός λογαριασμός για το ρεύμα, επιβαρύνοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά με μια πρόσθετη δαπάνη της τάξεως των 1,4 δισ. ευρώ. Η τιμή χονδρικής στην Ελλάδα εκτινάσσεται για σήμερα στο επίπεδο ρεκόρ και είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, δημιουργώντας σοβαρές υπόνοιες για στρεβλώσεις στην αγορά, ενώ όλα δείχνουν ότι ακολουθούν μεγαλύτερες δυσκολίες, αφού χθες η ευρωπαϊκή τιμή του φυσικού αερίου εκτινάχθηκε κατά 18%, ενώ η τιμή των δικαιωμάτων Co2 στην Ευρώπη έχει αυξηθεί σχεδόν 16% τον Νοέμβριο και βρίσκεται σε επίπεδο ρεκόρ.
Επιχειρήσεις και νοικοκυριά στην Ελλάδα πληρώνουν βαρύτατο τίμημα για την φετινή ενεργειακή κρίση. Όπως φαίνεται από επεξεργασία των στοιχείων του ΑΔΜΗΕ για τις τιμές χονδρικής και την κατανάλωση ρεύματος στη χώρα, η οικονομία υφίσταται ένα σοβαρό ενεργειακό σοκ, καθώς:
- Στο 10μηνο του 2021 η μέση τιμή στη χονδρική έχει εκτιναχθεί από τα 72,3 ευρώ ανά μεγαβατώρα της αντίστοιχης περιόδου του 2019 στα 106,8 ευρώ, δηλαδή 47,7% υψηλότερα (η σύγκριση με το 2019 γίνεται επειδή ήταν το τελευταίο «κανονικό» έτος στην ενέργεια πριν τη διαταραχή που προκάλεσε η πανδημία).
- Έτσι, παρότι η κατανάλωση ρεύματος ήταν φέτος ελαφρώς μειωμένη σε σχέση με το 2019 (στα 42,48 εκατ. μεγαβατώρες, από 42,9 το 2019), το κόστος του ρεύματος εκτινάχθηκε από τα 3,1 στα 4,53 δισ. ευρώ, μια αύξηση κατά 1,43 δισ. ευρώ ή κατά 46,1%. Σημειώνεται ότι αυτή η αύξηση πέρασε σχεδόν στο σύνολό της στους λογαριασμούς χαμηλής και μέσης τάσης, δηλαδή στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις με χαμηλή κατανάλωση ενέργειας, αφού ενεργοποιήθηκαν οι ρήτρες αναπροσαρμογής από τους προμηθευτές, μέσω των οποίων η αυξήσεις στην τιμή χονδρικής μεταφέρθηκαν στους καταναλωτές.
- Δεν συνέβη, βεβαίως, το ίδιο το 2020, όταν οι ιδιαίτερες συνθήκες που διαμόρφωσε η πανδημία συμπίεσαν τη μέση τιμή χονδρικής στα 58 ευρώ/μεγαβατώρα. Οι καταναλωτές δεν είδαν σοβαρές μειώσεις λογαριασμών, αντίθετα οι προμηθευτές αξιοποίησαν τη μειωμένη τιμή χονδρικής για να διευρύνουν τα περιθώρια κέρδους τους στη λιανική. Ιδιαίτερα για τη ΔΕΗ αυτό είχε ευεργετική επίδραση στα οικονομικά αποτελέσματα και κατάφερε να περάσει από μεγάλες ζημιές σε μικρά κέρδη προ φόρων (67 εκατ. ευρώ) το 2020. Με βάση τις τιμές χονδρικής και την κατανάλωση ρεύματος του 2020, ο «εθνικός λογαριασμός» για το ρεύμα έπεσε το 2020 στα 2,84 δισ. ευρώ από τα 3,66 δισ. του 2019.
Για τους Έλληνες καταναλωτές η κατάσταση φαίνεται ότι χειροτερεύει σοβαρά, καθώς όχι μόνο δεν εμφανίζονται σημάδια αποκλιμάκωσης των τιμών χονδρικής, αλλά αυτές ανεβαίνουν διαρκώς. Είναι χαρακτηριστικό ότι διαμορφώθηκε σε ιστορικό υψηλό και στο υψηλότερο επίπεδο της Ευρώπης η χονδρική τιμή του ρεύματος στη χώρα μας για τη σημερινή ημέρα, φθάνοντας στα 254,33 ευρώ ανά μεγαβατώρα, με ημερήσια αύξηση που έφθασε το 6,8%. Το αμέσως προηγούμενο ρεκόρ ήταν στα 233,53 ευρώ στις 18 Οκτωβρίου.
Όπως φαίνεται στο γράφημα, όλη η Ευρώπη συνεχίζει να επιβαρύνεται με ιδιαίτερα υψηλές τιμές, με τη Ρουμανία και την Βουλγαρία να καταγράφουν τις μεγαλύτερες αυξήσεις σε ημερήσια βάση. Σε ορισμένες αγορές σημειώθηκε πτώση, από 7,5% έως και κατά 25,9% (σε Τσεχία και Σλοβακία).
Ο χάρτης των τιμών χονδρικής στην Ευρώπη
Η ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά βρίσκεται σε συνθήκες τέλειας καταιγίδας από χθες, καθώς εκδηλώθηκε σύγκρουση της γερμανικής ρυθμιστικής αρχής με τη ρωσική Gazprom, την ώρα που οι μετεωρολογικές προβλέψεις κάνουν λόγο για σημαντική πτώση των θερμοκρασιών την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου και καταγράφεται αυξημένη ζήτηση για αέριο.
Έτσι, μέσα σε μια ημέρα η τιμή του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας (συμβόλαια παράδοσης Δεκεμβρίου) ακολούθησε πορεία ξέφρενης ανόδου, αρχίζοντας την ημέρα περίπου στα 83 ευρώ/μεγαβατώρα, για να κλείσει το βράδυ στα 94,6 ευρώ, με μια άνοδο κατά 18,3%, όπως φαίνεται στο γράφημα.
Η τιμή του φυσικού αερίου στην αγορά της Ολλανδίας
Η τιμή του φυσικού αερίου είχε αποκλιμακωθεί, μετά το ρεκόρ των 116 ευρώ, τον Οκτώβριο, καθώς ο Ρώσος πρόεδρος, Βλ. Πούτιν, δεσμεύθηκε ότι από τις 8 Νοεμβρίου η Gazprom θα άρχιζε να αυξάνει την τροφοδοσία στην Ευρώπη για να αναπληρωθούν τα ασυνήθιστα χαμηλά αποθέματα. Από χθες, όμως, η αγορά ανησυχεί ότι αυτή η δέσμευση δεν θα εκπληρωθεί, καθώς η γερμανική ρυθμιστική αρχή ενέργειας μπλόκαρε τη διαδικασία αδειοδότησης του ρωσικού αγωγού Nord Stream 2 μέχρι να μεταφέρει η Gazprom, όπως οφείλει, την ιδιοκτησία του αγωγού σε εταιρεία που θα εδρεύει στο γερμανικό έδαφος και θα υπόκειται στη γερμανική και ευρωπαϊκή έννομη τάξη (σήμερα η ιδιοκτησία βρίσκεται σε εταιρεία της Gazprom στην Ελβετία).
Σε επίπεδο ρεκόρ, όμως, έχει ανέλθει και η τιμή των ευρωπαϊκών δικαιωμάτων Co2, που «φουσκώνει» τις τιμές του ρεύματος ακόμη και όταν η παραγωγή γίνεται με φυσικό αέριο, που έχει χαμηλότερες εκπομπές από τον άνθρακα. Στον απόηχο της συνόδου για την κλιματική αλλαγή, η τιμή των δικαιωμάτων στα προθεσμιακά συμβόλαια Δεκεμβρίου έχει εκτιναχθεί στα 66 ευρώ ανά τόνο, μια άνοδος σχεδόν 16% μόνο μέσα στον Νοέμβριο, που έρχεται να προστεθεί σε μια ξέφρενη ανοδική πορεία τους προηγούμενους μήνες.
Το ράλι στα ευρωπαϊκά δικαιώματα Co2
Η «παιδική ασθένεια» έγινε... ανίατη;
Η κατάσταση στην εγχώρια αγορά χονδρικής για το ρεύμα εμπνέει έντονη ανησυχία, καθώς όλα δείχνουν ότι η -κατά Κ. Χατζηδάκη- «παιδική ασθένεια» στην εφαρμογή του ευρωπαϊκού Target Model εξελίσσεται σε... ανίατη ασθένεια, με στρεβλώσεις και πιθανές καταχρηστικές πρακτικές των «παικτών» της αγοράς, τις οποίες δεν δείχνουν ιδιαίτερη ετοιμότητα να αντιμετωπίσουν το υπουργείο Ενέργειας και η ΡΑΕ, παρότι η ρυθμιστική αρχή τις έχει επισημάνει στο παρελθόν και έχει κάνει ορισμένες προσπάθειες να τις θεραπεύσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα επιχειρήματα που είχε χρησιμοποιήσει το υπουργείο Ενέργειας τον περασμένο Ιούνιο, σε σχετική ανακοίνωση, για να δικαιολογήσει την εκτίναξη της τιμής χονδρικής σε επίπεδα που ήταν από τα υψηλότερα στην Ευρώπη δεν φαίνεται να έχουν εφαρμογή στη σημερινή συγκυρία. Σήμερα η Ελλάδα έχει με αρκετά καθαρή διαφορά την υψηλότερη τιμή στην Ευρώπη (κατά τον χρόνο έκδοσης της ανακοίνωσης του υπουργείου υπήρχαν ορισμένες χώρες με υψηλότερες τιμές), χωρίς μάλιστα να υπάρχει ο έκτακτος παράγοντας της αύξησης της ζήτησης λόγω υψηλών θερμοκρασιών.
Επιπλέον, το ενεργειακό μείγμα δεν φαίνεται να δικαιολογεί την εξαιρετικά υψηλή τιμή. Το ακριβό φυσικό αέριο έχει μεν κυρίαρχη θέση στην παραγωγή, υποκαθιστώντας και τον λιγνίτη, όμως η συμμετοχή των ανανεώσιμων πηγών, που είναι πολύ φθηνότερες, ήταν αρκετά υψηλή τα τελευταία 24ωρα. Σημειώνεται ότι σε προηγούμενες ανόδους της χονδρικής τιμής αυτό είχε αποδοθεί και στις καιρικές συνθήκες που μείωναν κατά πολύ την παραγωγή από ΑΠΕ.
Το πρόβλημα, όπως έχει επισημανθεί από πολλούς παράγοντες της αγοράς, φαίνεται ότι ανάγεται στις σοβαρές στρεβλώσεις που δημιουργούνται από τα τέλη του περασμένου χρόνου στη διαμόρφωση των τιμών, με την έναρξη της εφαρμογής του Target Model και, ιδιαίτερα, σε ό,τι αφορά την αγορά εξισορρόπησης, όπου κυρίαρχη θέση έχει η ΔΕΗ. Η ΡΑΕ έχει παρέμβει μέχρι τώρα με ρυθμίσεις αγορανομικού τύπου και έχει προχωρήσει σε διαβουλεύσεις με τους προμηθευτές, χωρίς να φαίνεται όμως ότι έχει επιτευχθεί η αποκατάσταση της υγιούς ανταγωνιστικής λειτουργίας της αγοράς, ενώ το υπουργείο Ενέργειας έχει αποφύγει παρεμβάσεις, περιμένοντας ότι η «παιδική ασθένεια» θα περάσει χωρίς... φάρμακα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
