Ανάκαμψη - ρεκόρ στη μεταποίηση, βελτιώνεται το οικονομικό κλίμα

Νέα και μάλιστα απτά θετικά μηνύματα αποστέλλει η ελληνική οικονομία, καθώς μεταποίηση αλλά και οικονομικό κλίμα συνέχισαν να βελτιώνονται κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα, χωρίς, πάντως, αυτό να σημαίνει ότι έχουν ξεπεραστεί όλα τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει η πανδημία. 

Τόσο τα στοιχεία της IHS Markit όσο και αυτά του ΙΟΒΕ, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν σήμερα έδειξαν ότι η ανάκαμψη συνεχίζεται, αν και υπάρχουν ορισμένοι αστερίσκοι. Στη, μεν, περίπτωση της δραστηριότητας του μεταποιητικού τομέα, εκφράζονται ορισμένες ανησυχίες για τα προβλήματα που υπάρχουν στη διεθνή αλυσίδα εφοδιασμού αλλά και το υψηλό ενεργειακό κόστος. Από την πλευρά του ΙΟΒΕ, το οικονομικό κλίμα συνεχίζει να ανακάμπτει μετά τη «βουτιά» Σεπτεμβρίου και ενώ τον Αύγουστο είχε βρεθεί σε υψηλά αρκετών μηνών, αλλά οι καταναλωτές συνεχίζουν να είναι διστακτικοί, εκφράζοντας αρκετούς φόβους για την πορεία των εισοδημάτων, ενώ σημειώνεται και σημαντικός περιορισμός της διάθεσης και πιθανώς και της δυνατότητας για αύξηση της αποταμίευσης. 

Παρά ταύτα και οι δύο δείκτες ακολουθούν αναπτυξιακή πορεία και μάλιστα σε έναν μήνα κατά τον οποίο υπήρξαν σημαντικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο τόσο από το υψηλό κόστος ενέργειας όσο και από το «μπλοκάρισμα» στην αλυσίδα εφοδιασμού που οδήγησε, αντίστοιχα, σε αυξήσεις τιμών στις πρώτες ύλες αλλά και στο κόστος μεταφοράς τους. 

Μεταποίηση: Όγδοος μήνας ενίσχυσης του ΡΜΙ 

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της IHS Markit ο δείκτης ΡΜΙ διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο στις 58,9 μονάδες από 58,4 που ήταν τον προηγούμενο μήνα, υποδεικνύοντας έντονη βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών του ελληνικού μεταποιητικού τομέα. Η πρόσφατη άνοδος επέκτεινε την περίοδο συνεχών αυξήσεων σε οκτώ μήνες, ενώ η πρόσφατη αύξηση ήταν η τρίτη εντονότερη που έχει καταγραφεί, σε διάστημα μεγαλύτερο των 22 ετών που πραγματοποιείται η συλλογή των συγκεκριμένων στοιχείων. Κεντρικό ρόλο στην άνοδο έπαιξε η σημαντική αύξηση της εισροής νέων παραγγελιών. Η αύξηση των πωλήσεων ήταν σε γενικές γραμμές σε αντιστοιχία με την αύξηση που παρατηρήθηκε τον Σεπτέμβριο, ενώ παρέμεινε μεταξύ των εντονότερων που έχουν καταγραφεί στην ιστορία της έρευνας. 

Όπως, μάλιστα, τόνισε η κα Σίρα Πατέλ, οικονομολόγος της IHS Markit «τα τελευταία στοιχεία της έρευνας PMI υπέδειξαν ακόμα μία έντονη βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών στις αρχές του τετάρτου τριμήνου, ενώ η ανάπτυξη ήταν μεταξύ των εντονότερων που έχουν καταγραφεί, σε διάστημα μεγαλύτερο των 22 ετών που πραγματοποιείται η συλλογή των συγκεκριμένων στοιχείων. Οι ενοϊκές συνθήκες ζήτησης έπαιξαν κεντρικό ρόλο στην άνοδο, καθώς τα μέτρα περιορισμού λόγω COVID-19 χαλάρωσαν σε βασικές περιοχές και οδήγησαν σε αυξημένη τουριστική δραστηριότητα. Παρότι υπάρχουν πολλά θετικά στοιχεία, οι ελλείψεις στην αλυσίδα εφοδιασμού και οι καθυστερήσεις στις παραδόσεις ήταν και πάλι κοινό θέμα αναφοράς. Η έλλειψη σε υλικά είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αποτελέσει απειλή για την αύξηση της παραγωγής του μεταποιητικού τομέα μέσα στους επόμενους μήνες. Εν τω μεταξύ, οι πληθωριστικές πιέσεις εξακολούθησαν να αυξάνονται ως αποτέλεσμα των προσαυξήσεων από την πλευρά των προμηθευτών και του υψηλότερου κόστους μεταφορών και ενέργειας. Καταγράφηκε νέος ρυθμός - ρεκόρ αύξησης τόσο των τιμών εκροών όσο και των τιμών εισροών, ενώ, τουλάχιστον προς το παρόν, οι πελάτες είναι διατεθειμένοι να καταβάλλουν τις υψηλότερες χρεώσεις».

Στην έρευνα τονίζεται ότι οι εταιρείες κατέγραψαν ισχυρότερη αύξηση της ζήτησης τόσο από το εσωτερικό όσο και από τις διεθνείς αγορές, καθώς η χαλάρωση των μέτρων περιορισμού στον ταξιδιωτικό τομέα οδήγησαν σε αύξηση της τουριστικής δραστηριότητας. Ωστόσο, η αύξηση της παραγωγής περιορίστηκε από τα σοβαρά προβλήματα στην αλυσίδα εφοδιασμού, καθώς οι αναφορές για ελλείψεις σε υλικά και καθυστερήσεις παραδόσεων συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια του τετάρτου τριμήνου. 

Παρόλ’ αυτά, ο ρυθμός αύξησης παρέμεινε έντονος και υψηλότερος από τον μέσο όρο που έχει καταγραφεί μέχρι στιγμής για το 2021. Εν τω μεταξύ, τα επίπεδα απασχόλησης αυξήθηκαν με σημαντικό και επιταχυνόμενο ρυθμό τον Οκτώβριο, επεκτείνοντας την περίοδο συνεχούς δημιουργίας θέσεων εργασίας σε δέκα μήνες. Παρόλ’ αυτά, ο όγκος αδιεκπεραίωτων εργασιών αυξήθηκε με τον ταχύτερο ρυθμό που έχει καταγραφεί στην ιστορία της έρευνας. 

Με εξαίρεση τη σημαντική επιδείνωση τον Απρίλιο του 2020, τα στοιχεία του Οκτωβρίου υπέδειξαν τη μεγαλύτερη επιμήκυνση του χρόνου παράδοσης εισροών στην ιστορία της έρευνας. Οι εταιρείες σε μεγάλο βαθμό απέδωσαν τους μεγαλύτερους χρόνους παράδοσης προμηθειών στη συμφόρηση στις μεταφορές και στις ελλείψεις από την πλευρά των προμηθευτών. 

Κατ’ αναλογία με την υψηλότερη ζήτηση, οι εταιρείες αύξησαν την αγοραστική τους δραστηριότητα στις αρχές του τετάρτου τριμήνου, με σκοπό να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα αποθέματα εισροών ενόψει των ελλείψεων σε υλικά. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν στάθηκε αρκετό να σταθεροποιήσει τα επίπεδα των αποθεμάτων, τα οποία υποχώρησαν με σταθερό –μολονότι βραδύτερο– ρυθμό. 

Η αύξηση του κόστους εισροών επιταχύνθηκε καταγράφοντας νέο υψηλό-ρεκόρ στην ιστορία της έρευνας, καθώς αναφορές υπέδειξαν ότι η έλλειψη σε υλικά οδήγησε σε προσαυξήσεις από την πλευρά των προμηθευτών. Οι ερωτηθέντες στην έρευνα αναφέρθηκαν στο αυξανόμενο κόστος των πρώτων υλών (ιδιαίτερα των πλαστικών, των μετάλλων, του πετρελαίου και της ξυλείας), της ενέργειας και των εξόδων μεταφοράς. 

Οι ευνοϊκές συνθήκες ζήτησης επέτρεψαν στις εταιρείες να μετακυλίσουν μέρος του υψηλότερου κόστους, γεγονός το οποίο κατάφεραν να πραγματοποιήσουν με ρυθμό-ρεκόρ στην ιστορία της έρευνας. Τον Οκτώβριο, οι εταιρείες παρέμειναν, σε γενικές γραμμές, αισιόδοξες ως προς τις προσδοκίες σχετικά με τα επίπεδα παραγωγής μέσα στο επόμενο έτος. 

Η εμπιστοσύνη συνδέθηκε με τις ελπίδες για αυξημένη τουριστική δραστηριότητα. Ωστόσο, τα επίπεδα αισιοδοξίας μετριάστηκαν καταγράφοντας χαμηλό επτά μηνών, λόγω της ανησυχίας σχετικά με τον ανεπαρκή εφοδιασμό σε παγκόσμιο επίπεδο και τις συνδεόμενες με αυτόν υψηλές τιμές.

ΙΟΒΕ: Ανακάμπτει, μετά τη «βουτιά» Σεπτεμβρίου το οικονομικό κλίμα 

Μετά τη μικρή διόρθωση του Σεπτέμβριου, ο δείκτης οικονομικού κλίματος επέστρεψε τον Οκτώβριο στην ανοδική του πορεία και διαμορφώθηκε στις 112,4 μονάδες, όπως άλλωστε συνέβη στην ευρωζώνη και γενικότερα την ΕΕ. Η ενίσχυση προήλθε από σημαντική βελτίωση των επιχειρηματικών προσδοκιών στη Βιομηχανία και στο Λιανικό εμπόριο, η οποία αντιστάθμισε τη νέα εξασθένιση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, σε συνέχεια της αρνητικής τάσης της από τον Ιούνιο, αλλά και την ήπια υποχώρηση στον κλάδο των Κατασκευών.

Η αυξημένη κίνηση στο λιανικό εμπόριο και η παρατεταμένη ισχυρή άνοδος του τουρισμού, είναι βασικές αιτίες αυτών των τάσεων. Εξάλλου, η παγκόσμια οικονομία και το διεθνές εμπόριο συνεχίζουν να μεγεθύνονται με υψηλούς ρυθμούς, στηρίζοντας τη βιομηχανική παραγωγή. Σημειώθηκε όμως νέα επιδείνωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, τάση που συνεχίζεται για πέμπτο μήνα. Αυτή η εξέλιξη που έχει πλέον συστηματικά χαρακτηριστικά αντανακλά την ανησυχία των νοικοκυριών για το πώς θα εξελιχθεί η κατάστασή τους μετά την πανδημία και καθώς τα περιθώρια για άμεσα μέτρα στήριξης αντικειμενικά εξαντλούνται.

Πλέον ενσωματώνεται και προβληματισμός για την άνοδο των τιμών στην ενέργεια και άλλα αγαθά, καθώς και για την εξέλιξη της πανδημίας, με νέα επιδείνωση των επιδημιολογικών δεδομένων, ενώ το ποσοστό εμβολιασμού παραμένει χαμηλό. Εφόσον συνεχιστούν αυτές οι τάσεις, είναι πιθανή μια σημαντική κλιμάκωση προσεχώς των επιπτώσεών τους, στα νοικοκυριά όπως και τις επιχειρήσεις. Ήδη παρουσιάζονται δυσχέρειες διεθνώς στη λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων, πλήττοντας κυρίως τη βιομηχανία και χώρες με υψηλή εξάρτηση από τις εισαγωγές.

Σε ό,τι αφορά την πανδημία, η επόμενη δυναμική της σε συνδυασμό με τα δεδομένα από τον εμβολιασμό, είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για το αν θα είναι αναγκαία μέτρα που θα αποτρέψουν μια νέα έξαρση. Μαζί με την άμβλυνση των τρεχόντων προβλημάτων, οι αποφάσεις πολιτικής και οι μεταρρυθμιστικές τομές προσεχώς μπορούν να διευκολύνουν τη μετάβαση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών στις συνθήκες της νέας κανονικότητας και να προετοιμάσουν τη οικονομία για την επόμενη περίοδο.

Βάσει των επιμέρους στοιχείων που ανακοίνωσε το ΙΟΒΕ, ανά τομέα ισχύουν τα ακόλουθα: 

• Βιομηχανία: Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία ενισχύθηκε σημαντικά τον Οκτώβριο, στις 112,9 (από 106,9 τον Σεπτέμβριο) μονάδες, επίπεδο πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (95,4 μον.) και το δεύτερο μεγαλύτερο από τον Απρίλιο του 2007. Από τις μεταβλητές του δείκτη, το ήπια αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση στράφηκε εκ νέου σε θετικό, το ύψος των αποθεμάτων αποκλιμακώθηκε ήπια, ενώ το ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες ενισχύθηκε ελαφρά.
• Κατασκευές: Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές υποχώρησε ήπια τον Οκτώβριο, στις 148,5 μονάδες (από 153,5 μον. τον Σεπτέμβριο), επίπεδο πολύ υψηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (64,6 μονάδες) και το τέταρτο μεγαλύτερο διαχρονικά, μετά από εκείνα του Μαρτίου - Απριλίου του 2000 και του προηγούμενου μήνα. Στους επιμέρους κλάδους, σημειώθηκε υποχώρηση στα Δημόσια Έργα, ενώ οι προσδοκίες στις Ιδιωτικές Κατασκευές εξασθένησαν ελαφρώς. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα  εργασιών των επιχειρήσεων ενισχύθηκαν αισθητά και οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθένησαν ηπιότερα. 
• Λιανικό Εμπόριο: Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύεται αισθητά τον Οκτώβριο στις 114,7 (από 103,6) μονάδες. Η σημαντική βελτίωση είναι αποτέλεσμα κυρίως της αισθητής ανόδου του δείκτη στα Είδη οικιακού εξοπλισμού, τα Πολυκαταστήματα και τον κλάδο Τροφίμων - Ποτών. 
• Υπηρεσίες: Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες είναι σχεδόν αμετάβλητος τον Οκτώβριο και διαμορφώνεται στις 125,9 μονάδες, από 125,8 τον Σεπτέμβριο. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση παραμένουν στα ίδια επίπεδα, εκείνες για τη ζήτηση υποχωρούν οριακά, ενώ οι αισιόδοξες προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξή ενισχύονται. 
• Καταναλωτές: Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης υποχώρησε αισθητά τον Οκτώβριο και διαμορφώθηκε στις –44,7 (από –38,3) μονάδες, επίπεδο ελαφρώς υψηλότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-45,5 μονάδες). Οι τρέχουσες εξελίξεις σχετικά με τις τιμές της ενέργειας και άλλων εμπορευμάτων φαίνεται πως αποτελούν τον κυριότερο παράγοντα που οδήγησε στη νέα επιδείνωση των προσδοκιών των νοικοκυριών. Αποτυπώθηκαν στην έντονη μεταβολή του ισοζυγίου για τις τιμές και θεωρείται πως συνδέονται στενά με τη σημαντική επιδείνωση των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάστασή τους εντός 12 μηνών. Η χειροτέρευση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης προέρχεται και από τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με την πανδημία, με τα επιδημιολογικά δεδομένα να επιδεινώνονται σημαντικά τον Οκτώβριο και το ρυθμό της εμβολιαστικής διαδικασίας να παραμένει χαμηλός. Η εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων για τους μη εμβολιασμένους επίσης θεωρείται πως είχε αρνητικό αντίκτυπο στις προσδοκίες ενός τμήματος των νοικοκυριών. Οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν στην πρώτη θέση στην κατάταξη ως προς τους περισσότερο απαισιόδοξους καταναλωτές στην ΕΕ, με διαφορά από τους υπόλοιπους.