Τη στιγμή που πολλές χώρες κάνουν αγώνα για να αποχαρακτηριστεί ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης - ΠΟΠ η ελληνική φέτα, η ελληνική γαλακτοβιομηχανία μοιάζει να «πυροβολεί τα πόδια της» καθώς τρία διαδοχικά κρούσματα νοθείας φέτας το τελευταίο εξάμηνο έπληξαν την εικόνα του κορυφαίου εξαγόμενου αγροτικού προϊόντος της χώρας.
Το 2020 οι εξαγωγές φέτας αποτέλεσαν το 6,2% των εξαγωγών όλων των αγροτικών προϊόντων και το 1,4% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat οι εξαγωγές φέτας καταγράφουν ανοδική τάση στο α’ πεντάμηνο του 2021 συνεχίζοντας στο θετικό μομέντουμ που έχει δημιουργηθεί την τελευταία πενταετία.
Όπως υπογραμμίζει στο Business Daily, ο Ιωάννης Βιτάλης, αντιπρόεδρος της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη και πρόεδρος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας, «Τα περιστατικά νοθείας υπονομεύουν το εθνικό μας προϊόν και σαφέστατα τέτοιες πρακτικές πρέπει να εκλείψουν αν θέλουμε η ελληνική φέτα ΠΟΠ να έχει την θέση του της αξίζει. Τέτοια φαινόμενα συνήθως συμβαίνουν όταν μία εταιρεία υποκύπτει στο αίτημα διαφόρων ξένων αλυσίδων, κυρίως discount στο εξωτερικό, για την διάθεση φέτας σε πιο ανταγωνιστικές τιμές, γεγονός που οδηγεί στην έκπτωση ή ακόμη και στη χρήση άλλων πρώτων υλών, μετατρέποντας το τελικό προϊόν σε απλό λευκό τυρί».
Σε κίνδυνο η ελληνικότητα της φέτας
Γαλλία και Δανία καταθέτουν αιτήματα στην ΕΕ για να μπορούν να παρασκευάζουν φέτα από αγελαδινό γάλα. Ταυτόχρονα η Ελλάδα μετά την διαμάχη με τον Οργανισμό Εξαγωγών των ΗΠΑ την περασμένη άνοιξη, ετοιμάζεται για να δώσει άλλη μια μάχη στη Χιλή για να προστατευθεί η εμπορική ονομασία της φέτας, καθώς οι παραγωγοί γαλακτοκομικών προϊόντων της χώρας, με την υποστήριξη εταιρειών, φορέων και οργανισμών, επιχειρούν να οικειοποιηθούν την ονομασία της χρήσης φέτας σε τυροκομικά προϊόντα που παράγουν.
«Κρούω τον κώδωνα του κινδύνου ότι τα συνεχόμενα περιστατικά νοθείας βάζουν τη χώρα σε περιπέτειες και ανεπανόρθωτη ζημιά» σημειώνει χαρακτηριστικά ο κ. Βιτάλης και τονίζει πως «οι Βορειοευρωπαίοι επ’ αφορμή των περιστατικών αυτών, ήδη προετοιμάζουν έναν επιθετικό τρόπο αξιολόγησης και ελέγχου της ποιότητας ΠΟΠ. Η ιστορία θυμίζει το Γαλλικό ροκφόρ. Το ροκφόρ κατάφερε και σώθηκε. Θα συμβεί το ίδιο με τη φέτα μας; Είναι διατεθειμένη η Πολιτεία να πράξει αυτό που πρέπει και να διασφαλίσει την επιβίωση και το μέλλον της Φέτας ΠΟΠ πριν έρθουν ακόμα μια φορά τα κακά «μαντάτα» από το εξωτερικό;».
Ο κ. Βιτάλης σημειώνει πως «οι πιέσεις για ανταγωνιστικές τιμές είναι υπαρκτές, ωστόσο δεν θα έπρεπε να γίνονται αποδεκτές υπό κανένα καθεστώς» τονίζοντας ότι «αν ο καθένας από εμάς υπέκυπτε σε πιέσεις για χαμηλότερες τιμές, οι διαθέσιμοι κωδικοί αυθεντικής φέτας ΠΟΠ στην διεθνή αγορά θα ήταν ελάχιστοι».
Υπογραμμίζει πως «είναι ηθική και επαγγελματική μας υποχρέωση ως Έλληνες τυροκόμοι να σεβόμαστε το προϊόν που παράγουμε και να τιμούμε τον ΠΟΠ χαρακτήρα του, να σεβόμαστε τους καταναλωτές και να νοιαζόμαστε για την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα της χώρας μας» και επισημαίνει ότι «το κυνήγι της χαμηλότερης τιμής από τους τυροποιούς- ανταγωνιζόμενος ο ένας τον άλλον - το μόνο αποτέλεσμα που έχει είναι η νοθεία και ο αφανισμός του κλάδου της κτηνοτροφίας, άρα και των «βαφτίσεων», ήτοι της συνέχισης των «ελληνοποιήσεων» γάλακτος εισαγωγής».
Διασφάλιση της ποιότητας για την προστασία της φέτας
Φορείς της αγοράς ζητούν να μπει τέλος στην ασυδοσία που επικρατεί στην παραγωγή των γαλακτοκομικών προϊόντων στην Ελλάδα, τονίζοντας πως μέχρι σήμερα δεν υπήρχε ουσιαστικός έλεγχος, και το αίσθημα ατιμωρησίας που επικρατεί πλήττει σοβαρά τα προϊόντα ΠΟΠ της χώρας. Έχουν υπογραμμίσει πως «είναι πολλά τα χρήματα από την νοθεία και τα πρόστιμα που επιβάλλονται, όταν επιβάλλονται, είναι τόσο χαμηλά που ουσιαστικά δίνουν την άδεια για να συνεχίζεται αυτή η πρακτική».
Πράγματι τα πρόστιμα που έχουν επιβληθεί από την Επιτροπή Εξέτασης Παρατυπιών & Παραβάσεων του Αγροτικής Ανάπτυξης είναι μέχρι στιγμής «χάδια». Χαρακτηριστικά στην περίπτωση θεσσαλικής γαλακτοβιομηχανίας που εξήγαγε στη Γερμανία λευκό τυρί ως φέτα τιμωρήθηκε με 260.000 ευρώ, ενώ σε τυροκομική επιχείρηση της Βορείου Ελλάδος επιβλήθηκε πρόστιμο 165.000 ευρώ για μη τήρηση της νομοθεσίας στην παραγωγή και διακίνηση φέτας ΠΟΠ.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας, «για να προστατεύσουμε το εθνικό μας προϊόν και για να σταματήσουμε να απαριθμούμε παρόμοιες υποθέσεις, θα πρέπει να εφαρμόζονται οι διοικητικές και ποινικές κυρώσεις όπως αυτές που ορίζει ο νόμος Βορίδη, οι οποίες είναι παρά πολύ αυστηρές και μπορούν να συμβάλλουν στην αποφυγή μελλοντικών πρακτικών νοθείας και παραπλάνησης του καταναλωτικού κοινού».
Σημείωσε επίσης πως «η αρχή που έγινε σε πρόσφατο περιστατικό, με την επιβολή όχι υψηλού προστίμου από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, δεν μοιάζει ως ενθαρρυντικός παράγοντας για την αποτροπή νοθειών, ούτε αποδεικνύει τη βούληση του υπουργού αλλά και την αντίληψη τού τι τελικά είναι επωφελές για το μέλλον της χώρας μας και ενός προϊόντος διαχρονικά θησαυρού».
Ο ρόλος της Διεπαγγελματικής Οργάνωσης Φέτας
Η Διεπαγγελματική Οργάνωση Φέτας, που αναγνωρίστηκε από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης στα μέσα Αυγούστου, καλείται να συνδράμει ώστε να υπάρξουν λύσεις στα χρόνια προβλήματα που ταλανίζουν τον κλάδο με την ελπίδα πως θα βοηθήσει στη προσπάθεια για να διαφυλαχθεί η ελληνικότητα της φέτας.
Όπως αναφέρει ο κ. Βιτάλης, «πρωταρχικός στόχος της ΕΔΟΦ είναι η προστασία και η καταξίωση της φέτας ΠΟΠ στη συνείδηση των καταναλωτών στην Ελλάδα και το εξωτερικό ως το κατεξοχήν αγνό, υγιεινό και παραδοσιακό προϊόν ανώτερης ποιότητας σε σχέση με λευκά τυριά από αγελαδινό γάλα». Ταυτόχρονα η ΕΔΟΦ στοχεύει να συμβάλλει στην ενίσχυση των πωλήσεων της φέτας διεθνώς και την διευρυμένη προβολή της σε διάφορες χώρες του εξωτερικού.
Σημειώνει πως είναι σημαντικό να συμφωνήσουν όλοι μαζί οι Έλληνες τυροκόμοι ένα συγκεκριμένο, κοινό πλαίσιο παραγωγής και παρασκευής της φέτας ΠΟΠ, ώστε να μπορέσει να λάβει την αναγνώριση που της αξίζει και να διατίθεται στην τιμή που ανταποκρίνεται στην υψηλή ποιότητά της. «Πρώτος και σπουδαιότερος στόχος της ΕΔΟΦ μετά την πρόσφατη νομιμοποίησης της από το ΥπΑΑΤ είναι η δημιουργία του Κώδικα Αξιών που θα πρέπει να ψηφιστεί από όλα τα μέλη μας για να καταφέρουμε να παράγουμε όλοι το ίδιο προϊόν» ανέφερε χαρακτηριστικά.
Παράλληλα επισημαίνει πως «για να διατηρήσει ένα προϊόν την ηγετική του θέση στην αγορά και τον ΠΟΠ χαρακτήρα του, απαιτείται εκπαίδευση όλων των ενδιαφερόμενων κοινών – παραγωγών, καταναλωτών και λιανέμπορων -, διαρκής επαγρύπνηση για περιστατικά νοθείας στα οποία θα πρέπει να επιβάλλονται αυστηρότατες κυρώσεις και η ύπαρξη μίας ενιαίας παραγωγικής διαδικασίας» και τονίζει ότι «οφείλουμε τόσο εμείς ως ΕΔΟΦ όσο και οι κατεξοχήν αρμόδιοι φορείς, όπως το ΥπΑΑΤ, να είμαστε σε διαρκή επαγρύπνηση και να διεκδικούμε σταθερά την αναγνώριση των ΠΟΠ προϊόντων μας, όπως κάνουν και οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε.».
Ο κ. Βιτάλης αναφέρει πως οι «έλεγχοι από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ πρέπει να είναι συνεχείς και τα αποτελέσματα αυτών, μαζί με τα ονόματα των εταιρειών που παρανομούν, πρέπει να ανακοινώνονται άμεσα από νέα επιτροπή του, με συμμετοχή και μέλος την ΕΔΟΦ, ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις στις επιβολές ποινών». Καταλήγοντας, υπογράμμισε πως «μόνοι μας πρέπει να προλάβουμε τα νέα από το εξωτερικό και να δείξουμε ότι μπορούμε να πάρουμε μέτρα».