Ισχυρή τονωτική ένεση στην οικονομία με ενίσχυση της επενδυτικής δραστηριότητας εκτιμά το ΙΟΒΕ οτι θα φέρει μια δέσμη κινήτρων για την χρηματοδότηση εγχώριων επενδύσεων μέσα από πρωτοβουλίες για την ενδυνάμωση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς με κεντρικούς άξονες την καθιέρωση φοροαπαλλαγών για επενδύσεις σε επιλεγμένου τύπου αμοιβαία κεφάλαια (Μετοχικά, μεικτά και εταιρικά ομολογιακά Α/Κ εσωτερικού) αλλά και την δημιουργία ενός πλήρως κεφαλαιοποιητικού πυλώνα επικουρικής ασφάλισης.
Το Χρηματιστήριο Αθηνών, η Ένωση Θεσμικών Επενδυτών και το ΙΟΒΕ πραγματοποίησαν σήμερα Τρίτη εκδήλωσε όπου παρουσιάστηκε η μελέτη του ΙΟΒΕ «Ενίσχυση της αποταμίευσης και ανάπτυξη με μοχλό την κεφαλαιαγορά».
Σκοπός της μελέτης είναι η ανάδειξη των προοπτικών που δημιουργούνται για χρηματοδότηση εγχώριων επενδύσεων μέσα από πρωτοβουλίες για την ενδυνάμωση της εγχώριας κεφαλαιαγοράς. Ειδικότερα, εξετάζεται η ευρωπαϊκή εμπειρία για την παροχή φορολογικών κινήτρων για εγχώριες επενδύσεις ιδιωτών, αναπτύσσεται πρόταση για την παροχή κατάλληλων κινήτρων στην Ελλάδα και εκτιμώνται τα οφέλη για την ελληνική οικονομία από την εφαρμογή της.
Όπως σημειώνει η μελέτη, η οριστική έξοδος από την κρίση και η ανάκαμψη του βιοτικού επιπέδου στην Ελλάδα απαιτούν σημαντικές νέες επενδύσεις, καθώς τα ελληνικά νοικοκυριά καταγράφουν αρνητική αποταμίευση επί σειρά ετών. Χαρακτηριστικά, το «κενό» παραγωγικών επενδύσεων στην Ελλάδα την περίοδο 2000-2018 κυμάνθηκε κατά μ.ό. σε 2,6% του ετήσιου ΑΕΠ, σωρευτικά περί τα 94 δισ. ευρώ και για την κάλυψη του επενδυτικού κενού, είναι αναγαία η πληρέστερη επιστράτευση των εγχώριων αποταμιευτικών πόρων.
Με τον επενδυτικό διαθέσιμο χώρο να είναι περιορισμένος, είναι κρίσιμο να αναπτυχθεί η αγορά κεφαλαίων και να αξιοποιηθούν περαιτέρω τα εργαλεία της. Η εγχώρια αποταμίευση δημιουργεί απαραίτητο χώρο για επενδύσεις και βιώσιμο εξωτερικό ισοζύγιο. Συνδετικοί κρίκοι μεταξύ αποταμίευσης, επενδύσεων και ανάπτυξης είναι οι αγορές κεφαλαίου και οι τράπεζες.
Αν και η χρηματοδότηση της οικονομίας ήταν παραδοσιακά τραπεζικοκεντρική, το υψηλο ποσοστό κόκκινων δανείων θέτει περιορισμούς σε νέες δανειοδοτήσεις. Ταυτόχρονα, υπάρχουν σημαντικά περιθώρια αύξησης της χρηματοδότησης από τις αγορές κεφαλαίου, καθώς σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, αλλά και ακόμα περισσότερο, με άλλες χώρες του ΟΟΣΑ, οι αγορές κεφαλαίου δεν αξιοποιούνται επαρκώς στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα, η αξία της κεφαλαιαγοράς προς την αξία τραπεζικού δανεισμού στον ιδιωτικό τομέα το 2016 ήταν μόλις 17,8% στην Ελλάδα, έναντι 72,1% κατά μέσο όρο στην Ευρωζώνη, 135% στον ΟΟΣΑ και 279% στις ΗΠΑ. Τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων που είναι επενδεδυμένα στην κεφαλαιαγορά αντιστοιχούν σε μόλις 8% του ΑΕΠ, το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό στην ΕΕ.
Οι δυνατότητες της αποταμίευσης
Η αποταμίευση των νοικοκυριών σημείωσε κατακόρυφη πτώση κατά τη διάρκεια της κρίσης, από €16 δισεκ. ή 9,0% του διαθέσιμου εισοδήματος το 2009, σε αρνητική αποταμίευση -€4 δισεκ. ή -3,1% του διαθέσιμου εισοδήματος το 2017. Αντίθετα, στην ΕΕ η αποταμίευση νοικοκυριών, η οποία είχε αυξηθεί με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση το 2009 σε 11,1% του διαθέσιμου εισοδήματος, έχει σταθεροποιηθεί σε περίπου 9,0% από το 2011 και μετά. Η αποταμίευση των νοικοκυριών θα ανακάμψει μέσα από μια ασφαλιστική μεταρρύθμιση μαζί και στοχευμένα φορολογικά κίνητρα στη βάση καλών πρακτικών της ΕΕ.
Για να επιτευχθεί αυτό, σύμφωνα με την μελέτη του ΙΟΒΕ θα πρέπει να υπάρξουν φορολογικά κίνητρα για στοχευμένες μακροχρόνιες επενδύσεις ιδιωτών μέσω κεφαλαιαγοράς. Τα ελληνικά νοικοκυριά παραδοσιακά επένδυαν μεγάλο μέρος των αποταμιεύσεών τους στην αγορά ακινήτων και πολύ μικρό μέρος σε προϊόντα της κεφαλαιαγοράς. Πλέον θα μπορούσαν να δοθούν κίνητρα για να επενδύσουν τα ελληνικά νοικοκυριά σε μετοχικά, μεικτά και εταιρικά ομολογιακά αμοιβαία κεφαάλαια του εσωτερικού.
Το συνολικό ενεργητικό των διαχειριστών αμοιβαίων κεφαλαίων περιορίζεται σε μόλις 4,2% του ΑΕΠ στην Ελλάδα και η χώρα καταλαμβάνει την προτελευταία θέση στην κατάταξη, υψηλότερα μόνο σε σχέση με τη Βουλγαρία. Γι αυτό και πρέπει να δοθεί η δυνατότητα πριμοδότησης Α/Κ με τομείς προτεραιότητας όπως σε εγχώριες μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εταιρείες με προσανατολισμό σε καινοτομία, οχήματα Venture Capital, «πράσινες» επενδύσεις και υποδομές,, ενώ όπως σημειώνεται η ελάχιστη διακράτηση πρέπει να είναι τουλάχιστον 3 έτη ώστε να υπάρχουν ισχυρά κίνητρα επιλεξιμότητας.
Πώς θα ενισχυθούν οι κεφαλαιοποιητικοί πυλώνες ασφάλισης
Νέα πλήρως κεφαλαιοποιητική επικουρική ασφάλιση
Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών μεσοσταθμικά κατά 3 π.μ.
Κίνητρα για προαιρετική κεφαλαιοποιητική ασφάλιση
Η αποτελεσματικότητα των φορολογικών κινήτρων εξαρτάται από την ανταπόκριση των νοικοκυριών. Επομένως, είναι σημαντικό να εξεταστούν οι προσδιοριστικοί παράγοντες της απόφασης ενός νοικοκυριού εάν και πόσο θα συμμετέχει σε επενδύσεις της κεφαλαιαγοράς
Τα προτεινόμενα μέτρα ενέχουν διαχειρίσιμο δημοσιονομικό κόστος
Μέσο ετήσιο δημοσιονομικό κόστος έως 1,8% του ΑΕΠ κατά την πρώτη πενταετία, μειούμενο στο χρόνο
Το ετήσιο κόστος των κινήτρων Α/Κ είναι μικρότερο από 0,05% του ΑΕΠ
Η ενίσχυση της αποταμίευσης και των επενδύσεων μέσω της κεφαλαιαγοράς δημιουργεί σημαντικά οικονομικά οφέλη
Νέα αποθεματικά προς επένδυση έως και €99 δισεκ. μέσα σε 40 χρόνια
Αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά μ.ο. 6,9 δισεκ. κατ’ έτος για τα επόμενα 40 χρόνια
Περισσότεροι ισοδύναμα πλήρως απασχολούμενοι κατά μ.ο. 81 χιλιάδες άτομα κάθε έτος και μεγαλύτερη συμμετοχή στην αγορά εργασίας κατά 1,5 π.μ.
Αύξηση της ρευστότητας στην αγορά κεφαλαίου, η οποία την καθιστά περισσότερο ελκυστική στη ξένη αποταμίευση
Τα νοικοκυριά γίνονται «συμμέτοχοι» στο εγχείρημα ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι κρίνεται σκόπιμο να δοθεί άμεση προτεραιότητα για αξιοποίηση του «δημοσιονομικού χώρου» σε μέτρα πολιτικής τόνωσης της εγχώριας αποταμίευσης.
Στο χαιρετισμό του o Πρόεδρος του Χρηματιστηρίου Αθηνών και της Τράπεζας Πειραιώς κ. Γιώργος Χαντζηνικολάου τόνισε ότι «Μετά από αρκετά χρόνια δυσκολιών της ελληνικής οικονομίας, είναι πλέον η κατάλληλη στιγμή να ξαναξεκινήσει η ανάπτυξη της κεφαλαιαγοράς. Η έλλειψη επενδύσεων την τελευταία δεκαετία προκάλεσε μεγάλη ανάγκη χρηματοδότησης και η κεφαλαιαγορά μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των αναγκών αυτών. Οι αποταμιεύσεις ωστόσο αποτελούν προϋπόθεση αναγκαία αλλά όχι ικανή. Θα πρέπει παράλληλα να υπάρξουν εταιρείες υγιής με ενδιαφέρον για εισαγωγή στο Χρηματιστήριο ή χρήση κάποιου από τα πολλά επενδυτικά εργαλεία που ήδη διαθέτει το Χρηματιστήριο».
Από τη πλευρά του ο Πρόεδρος της Ένωσης Θεσμικών Επενδυτών κ. Κίμων Βολίκας σημείωσε: «Η κεφαλαιαγορά αποτελεί ένα ζωτικό κομμάτι στο οποίο θα πρέπει να δώσει έμφαση η Πολιτεία. Όλοι οι συμμετέχοντες στην κεφαλαιαγορά είναι ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο: το Χρηματιστήριο με τα προϊόντα και τις άρτιες υπηρεσίες του, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς με το ισχυρό θεσμικό πλαίσιο και οι Έλληνες επαγγελματίες διαχειριστές με την τεχνογνωσία τους. Αυτό που λείπει είναι η ροή εγχώριων κεφαλαίων η οποία σε όλες τις αναπτυγμένες οικονομίες έρχεται κυρίως μέσα από το θεσμό pension funds».
Τέλος ο Διευθύνων Σύμβουλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών, Σωκράτης Λαζαρίδης, υπογράμμισε: «Χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες στήριξης της επενδυτικής δραστηριότητας. Πρόκειται για ένα μοντέλο που εντάσσεται στην ευρύτερη προσέγγιση για ενίσχυση των ΜμΕ. Κυρίαρχη στόχευση της μελέτης είναι να προσδιορίσει το περιβάλλον που διευκολύνει την αναζωογόνηση και δημιουργία ενός νέου παραγωγικού ιστού στις χώρες που επλήγησαν στα χρόνια της κρίσης».
Την παρουσίαση της μελέτης του ΙΟΒΕ έκαναν ο Γενικός Διευθυντής του Ιδρύματος και Καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών κ. Νίκος Βέττας και ο Επικεφαλής Χρηματοοικονομικών Ερευνών του ΙΟΒΕ, κ. Γιώργος Γατόπουλος.