Μετά την εξαιρετική περυσινή χρονιά όπου κατέγραψαν διψήφια ανάπτυξη, ο τζίρος των σούπερ μάρκετ οδηγείται σε απότομη προσγείωση το 2021, σημειώνοντας μικρή αύξηση το πρώτο εξάμηνο, καθώς «ξεφουσκώνει» ο φόβος του κορονοϊού και λειτουργεί κανονικά το λιανεμπόριο. Παράλληλα οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ προβληματίζονται για τα ηλεκτρονικά κανάλια πώλησης, που αναπτύχθηκαν σημαντικά στη διάρκεια της πανδημίας, αλλά ως επί το πλείστον φέρνουν ζημιές στις επιχειρήσεις του κλάδου.
Έρευνα της NielsenIQ σε καταστήματα τροφίμων άνω των 100 τ.μ. στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη εξαιρουμένων των νησιών δείχνει ότι η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου σημείωσε αύξηση 1,1% και τα ταχυκίνητα προϊόντα (FMCG) κατέγραψαν άνοδο 1% το πρώτο εξάμηνο του 2021. Οι καταναλωτές στράφηκαν κυρίως στα τρόφιμα, μειώνοντας σημαντικά τις αγορές ειδών προσωπικής υγιεινής και άλλων προϊόντων, με τα καταστήματα του λοιπού λιανεμπορίου να επιστρέφουν σταδιακά στα «κανονικά» μερίδια αγοράς τους, καθώς επανέρχεται στην κανονικότητα η οικονομία. Το 2020, διευρύνοντας τα μερίδιά τους λόγω των ειδικών συνθηκών, τα σούπερ μάρκετ είχαν πετύχει εκτίναξη τζίρου σχεδόν κατά 10%, ποσοστό που αποτελεί ρεκόρ.
Ωστόσο η φετινή χρονιά αναμένεται να είναι χειρότερη, καθώς η οικονομική ανάσφαλεια των καταναλωτών έπειτα από 1,5 χρόνο οικονομικής δυσπραγίας και οι αυξήσεις των τιμών στα προϊόντα θα περιορίσουν το καλάθι των αγορών, μια εξέλιξη που ήταν αναμενόμενη για τον κλάδο. Σύμφωνα με στοιχεία της IRI, η αγορά FMCG σημείωσε άνοδο 1,3% στο πρώτο τετράμηνο του 2021, όμως ο Μάιος ήταν ο χειρότερος μήνας των δύο τελευταίων ετών καθώς οι πωλήσεις ήταν κατά 6% χαμηλότερες σε σχέση με τα περσινά επίπεδα.
Παράλληλα, όπως αναφέρει η IRI ο τζίρος των σούπερ μάρκετ θα εξαρτηθεί από τις αποφάσεις που μπορεί να υπάρξουν για ένα νέο lockdown ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας. Οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ το 2021 αναμένεται να είναι κατά 2% χαμηλότερες σε σχέση με τα περσινά επίπεδα, ενώ αν δεν υπάρξει νέο lockdown και τρέξουν οι εμβολιασμοί τότε η επιστροφή στην κανονικότητα μπορεί να πλήξει από 4% έως 5% τον τζίρο των αλυσίδων.
Ποια προϊόντα αγοράζουν πλέον οι Έλληνες
Όσον αφορά στις επιμέρους κατηγορίες των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, τα τρόφιμα & ποτά είναι η μοναδική μεγάλη κατηγορία, που αναπτύσσεται με +2,3%, ενώ οι κατηγορίες που αφορούν στα προϊόντα προσωπικής περιποίησης, καθώς και τα προϊόντα οικιακής χρήσης, που είχαν μεγάλη ανάπτυξη στη διάρκεια του 2020, παρουσιάζουν μείωση στις πωλήσεις τους σε αξία κατά -3,5% και -2,1% αντίστοιχα.
Οι πωλήσεις τυριών αυξήθηκαν κατά 7,2% το πρώτο εξάμηνο και των αναψυκτικών που ενισχύονται μόλις ανοίγει ο καιρός κατά 4,7%. Αντιθέτως υποχώρησαν κατά 4,1% οι πωλήσεις σε γάλα, με το γιαούρτι να χάνει 1,4% και οι σοκολάτες κατά 0,7%. Μεγάλοι χαμένοι του πρώτου εξαμήνου, ήταν επίσης οι κατηγορίες τροφίμων που οι καταναλωτές είχαν επιλέξει να στοκάρουν κατά την περίοδο του ξεσπάσματος της πανδημίας. Χαρακτηριστικά τα όσπρια κατέγραψαν πτώση 12,3% και το αλεύρι έκανε «βουτιά» κατά 21,8%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για το σύνολο του εξαμήνου εξακολουθούν οι κατηγορίες των αλκοολούχων ποτών να παρουσιάζουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης (ενδεικτικά αναφέρονται το ουίσκι με 32,5%, το ρούμι με 27,5%, καθώς και τα κρασιά με 24,3%).
Κατηγορίες όπως τα καθαριστικά σπιτιού έκαναν «βουτιά» στις πωλήσεις τους, σε αξία, κατά -15%, όπως επίσης και οι χλωρίνες με -18,4%, ενώ και τα «περίφημα» ρολά υγείας κατέγραψαν πτώση των πωλήσεων κατά 8,3% και τα απορρυπαντικά είχαν πτώση 6,3% καθώς υπήρξε εξορθολογισμός της χρήσης τους, σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2020. Παρόμοια πορεία ακολούθησαν και ορισμένες κατηγορίες προσωπικής υγιεινής και περιποίησης, των οποίων είχε εκτοξευθεί η ζήτηση στις αρχές του 2020, όπως τα σαπούνια για τα χέρια (-22,7%), τα αντισηπτικά (-43,2%), αλλά και τα μωρομάντηλα που σημείωσαν 4,2% λιγότερες πωλήσεις.
Ακόμη ένα ενδιαφέρον στοιχείο που καταγράφουν τα στοιχεία της Nielsen είναι ότι οι πωλήσεις παραδοσιακών και τοπικών προϊόντων έχουν αυξηθεί κατά 6%, ενώ σημαντικές απώλειες έχουν καταγράψει τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που στο πρώτο εξάμηνο ήταν κατά 15,4% χαμηλότερα οι πωλήσεις τους σε σχέση με τα περσινά επίπεδα.
Ο προβληματισμός για τα ηλεκτρονικά κανάλια
Οι ηλεκτρονικές πωλήσεις σύμφωνα με την Convert Group σημείωσαν έκρηξη 260% το 2020, με τις αυξητικές τάσεις να συνεχίζονται στο πρώτο τρίμηνο του 2021, όμως οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ βλέπουν αυτόν τον αυξημένο τζίρο να φέρνει ζημιές, καθώς τα κόστη της διανομής υπερκαλύπτουν τα κέρδη από τις πωλήσεις.
Το πρώτο τρίμηνο του 2021 το κανάλι των ηλεκτρονικών αγορών σούπερ μάρκετ διατηρεί ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης. Σύμφωνα με στοιχεία της Convert Group στο πρώτο δίμηνο καταγράφεται αύξηση 504% σε σχέση με το 2020, ενώ σύμφωνα με στοιχεία της Nielsen στο πρώτο τρίμηνο, (όπου φαίνονται οι πρώτες επιπτώσεις της πανδημίας) η αύξηση έχει φτάσει το 339%. Ωστόσο η τεράστια άνοδος πωλήσεων που σημειώνουν τα ηλεκτρονικά κανάλια, δεν αντικατοπτρίζεται στα κέρδη των επιχειρήσεων καθώς το κόστος των παραδόσεων φτάνει μέχρι και το 21%, όπως αναφέρει έρευνα της McKinsey.
Τα στελέχη του κλάδου των σούπερ μάρκετ εκφράζουν την ανησυχία τους για την κερδοφορία, καθώς το ηλεκτρονικό εμπόριο θα συνεχίσει να μεγαλώνει τα επόμενα χρόνια, προκαλώντας πλήγμα στα φυσικά καταστήματα, ενώ μεγαλώνει η ανάγκη για νέες επενδύσεις. Οι αλυσίδες βλέπουν πως παρά την τεράστια άνοδο που κατέγραψαν οι πωλήσεις των ηλεκτρονικών καναλιών, θα αποτελέσει πρόκληση η επίτευξη κερδών από αυτό το κανάλι πωλήσεων.