Τουλάχιστον 3% ανάπτυξη για να «σβήσουν» τα NPL

Nα υποχωρήσουν τα NPΕ’s σε επίπεδα κάτω των 30 δις. ευρώ το 2021 είναι ένας από τους βασικούς στόχους των ελληνικών τραπεζών και ο στόχος αυτός είναι εφικτός εάν η ελληνική οικονομία αποκτήσει ισχυρή ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα.

Αυτό ήταν το συμπέρασμα κατά τη χθεσινή ημερίδα που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Πειραιώς στην Τράπεζα της Ελλάδος και είχε ως επιμέρους ενότητα την αντιμετώπιση των NPL’s στην Ελλάδα.

Όπως τόνισε ο αναπληρωτής διευθύνων της Eurobank, Θεόδωρος Καλαντώνης είναι εξαιρετικά δύσκολο να απαντήσει κανείς στην ερώτηση αν για την οριστική αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) θα απαιτηθούν 2, η ή 10 χρόνια.

Όπως τόνισε το πόσο γρήγορα θα μειωθούν τα NPL’s θα εξαρτηθεί από τρεις βασικούς παράγοντες:

1. Το μακροοικονομικό περιβάλλον που πρέπει να βελτιωθεί θεαματικά. Με ρυθμό ανάπτυξης 1% - 2% δεν αρκεί, χρειαζόμαστε κατ’ ελάχιστο 3%. Η κυβέρνηση θα πρέπει να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη.
2. Οι τράπεζες θα πρέπει να καθαρίσουν πολύ γρήγορα τα βιβλία τους για να κάνουν focus στο δανεισμό.
3. Οι νέοι φορείς διαχείρισης θα πρέπει να προχωρήσουν γρήγορα στη νέα φάση, σε οριστικές λύσεις για την κάθε περίπτωση. Για παράδειγμα έχουμε εταιρείες ζόμπι. Εάν είναι βιώσιμες θα πρέπει να τις βοηθήσουμε να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν εάν δεν είναι θα πρέπει να φύγουν ακόμη και με τη χρήση επιθετικών μέτρων. Νέες ευκαιρίες θα προκύψουν, Ωστόσο το θέμα των NPLS θα είναι κοντά μας για πολλά χρόνια ακόμη.

Μεγάλες διαφορές με Ισπανία, Ιρλανδία

Οι ομιλητές τόνισαν ότι υπάρχουν σημαντικές διαφορές και στο είδος των NPL’s και στον τρόπο αντιμετώπισής τους ανάμεσα στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Ισπανία και την Ιρλανδία. Οι διαφορετικότητες αυτές ουσιαστικά δείχνουν γιατί τα υπόλοιπα κράτη που εισήλθαν μαζί με την Ελλάδα στην κρίση κατάφεραν να μειώσουν δραστικά τα NPL’s και τα NPE’s, ενώ στην Ελλάδα έχουμε καθυστερήσει.

Τα συγκριτικά αριθμητικά δεδομένα σε Ισπανία, Ιταλία, Ιρλανδία, Ελλάδα δείχνουν και το ύψος και το εύρος του προβλήματος των NPL στην Ελλάδα. Ενώ στην Ελλάδα βιώσαμε μια μείωση του ΑΕΠ κατά περίπου 25% στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ιρλανδία το αντίστοιχο μέγεθος ήταν περίπου 5% - 7%.

Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην Ισπανία, στο peak, το απόθεμα NPL ratio ήταν 13,6% (2013), στην Ιταλία 17%  (2015), στην Ιρλανδία 25% (2013), ενώ στην Ελλάδα ήταν πάνω από 50% στις αρχές του 2016. Επομένως, για να μπορέσουμε να απαντήσουμε στην ερώτηση εάν οι ελληνικές τράπεζες τα έχουν πάει καλά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη και το μέγεθος του προβλήματος. Συγκρίνεται ίσως μόνο με την Κύπρο.

Ένα δεύτερο σημείο είναι πως τόσο στην Ισπανία όσο και στην Ιρλανδία, και σχετικά νωρίς μέσα στην κρίση δημιουργήθηκαν bad banks και μέσω αυτών των οχημάτων πέρασαν κόκκινα δάνεια από τους ισολογισμούς των τραπεζών για να γίνει η διαχείριση.

Το ιταλικό μοντέλο

Στην ομιλία του ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Eurobank, αναφερόμενος στο μέγεθος του προβλήματος τόνισε ότι: «Στην Ιταλία υιοθετήθηκε η λύση του σχήματος εγγυήσεων, κάτι ανάλογο προωθούμε και εμείς τώρα. Είναι προφανές ότι οι ελληνικές τράπεζες που είχαν να αντιμετωπίσουν ένα τεράστιο πρόβλημα από πλευράς μεγέθους αλλά και βαθμού δυσκολίας (είναι πολύ δύσκολο να διαχειρίζεται κανείς κόκκινα δάνεια σε ένα περιβάλλον με πτώση 25% στο ΑΕΠ και 40% μείωση στο διαθέσιμο εισόδημα) προσπάθησαν να το κάνουν με δικές τους, εσωτερικές λύσεις.

Αυτό όμως είναι το παρελθόν. Προχωρώντας μπροστά, πιστεύω ότι οι ελληνικές τράπεζες με όλα αυτά τα δεδομένα έχουν κάνει πάρα πολύ καλή δουλειά μέχρι σήμερα, αφού από 110 δισ. ευρώ που ήταν το peak των NPEs το 2016, αυτό έχει μειωθεί κατά περίπου 30 δισ. ευρώ και εάν λάβουμε υπόψη τους στόχους επί των οποίων έχουμε δεσμευθεί αυτό το απόθεμα θα πέσει κατά επιπλέον 50 δισ. ευρώ σε λιγότερα από 30 δισ. ευρώ. Από τώρα μέχρι το 2021 θα έχουμε επιπλέον 67% μείωση NPEs και η ερώτηση είναι εάν αυτό είναι αρκετό».

Ακόμη όμως και εάν πετύχουμε αυτούς τους στόχους – και θα τους πετύχουμε – συνέχισε ο κ. Καλαντώνης στο τέλος του 2021 ο σταθμισμένος μέσος όρος του συστήματος για NPE ratio θα είναι περίπου άνω του 15% έναντι 3% - 5% που είναι στην Ευρώπη. Είναι επομένως ξεκάθαρο και βέβαιο για μένα πως όχι μόνο η Eurobank αλλά όλες οι τράπεζες θα προσπαθήσουν να βρουν τρόπους να επιταχύνουν.

Πέραν της Eurobank που ήδη στοχεύει σε NPE ratio κάτω του 9% το 2021, ήδη μια συστημική τράπεζα είναι σχεδόν έτοιμη να ανακοινώσει ένα νέο σχέδιο μείωσης NPE στοχεύοντας πάλι σε μονοψήφιο έως το 2021. Η Εθνική Τράπεζα αν και ανακοίνωσε NPE ratio 18% έως το 2021, αναθεώρησε δημοσίως στο 5% έως το 2022 και η Πειραιώς θα προσπαθήσει να βρει τρόπους να επιταχύνει.

Στο τέλος της ημέρας εάν έπρεπε να στοιχηματίσω, τόνισε ο κ. Καλαντώνης, θα στοιχημάτιζα σε ότι έως το 2022 όλες οι ελληνικές τράπεζες θα έχουν υποχωρήσει σε μονοψήφια ποσοστά σε όρους NPE ratio. Σχετικά με το εάν το μονοψήφιο αυτό ποσοστό θα είναι περίπου στην περιοχή του 3%, αμφιβάλλω αλλά εν τέλει πιστεύω ότι πρόκειται για σημαντικό επίτευγμα εάν μετά από όλα αυτά θα καταφέρουμε σχεδόν να καθαρίσουμε τα βιβλία μας μέχρι το 2022.

Καθαρίζοντας τα βιβλία δεν σημαίνει ότι πρόβλημα έχει απομακρυνθεί, αλλά από την άλλη πλευρά, οι καθαρές τράπεζες θα είναι σε πολύ καλύτερη θέση να δώσουν έμφαση στις «καλές» εργασίες και να βοηθήσουν το growth story της Ελλάδας.