Μεγαλώνει ο κίνδυνος να «ξεφύγει» η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, καθώς η οικονομία «ανεβάζει στροφές», ανακάμπτοντας από την πανδημία όπου οι τιμές κατοικιών συνέχισαν να ανεβαίνουν παρά τη βαθιά ύφεση.
Την ώρα που στην Ευρώπη πληθαίνουν οι φόβοι για νέα φούσκα στα ακίνητα, άνοδος τιμών προβλέπεται και για την ελληνική αγορά, παρά τα «αγκάθια» της οικονομίας, όπως οι χαμηλοί μισθοί, η αδύναμη αγορά εργασίας και η «δύσκολη» τραπεζική χρηματοδότηση.
Τους τελευταίους 18 μήνες στην Ελλάδα οι τιμές των κατοικιών έδειξαν ισχυρές αντοχές, εκπλήσσοντας τους περισσότερους στην αγορά. Η δυναμική πριν την έλευση της πανδημίας συνεχίζει να οδηγεί τις τιμές ψηλότερα, παρόλο που οι αγοραστές παραμένουν περιορισμένοι.
Στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος δείχνουν τον ρυθμό αύξησης των τιμών σε όλη την χώρα να επιταχύνεται σε 3,2% το α’ τρίμηνο του έτους από 2,5% το δ’ τρίμηνο του 2020. Για το σύνολο της περσινής χρονιάς, οι τιμές των διαμερισμάτων αυξήθηκαν με μέσο ετήσιο ρυθμό 4,3%, έναντι αύξησης 7,2% το 2019.
Σημειώνεται ότι οι τιμές κινήθηκαν ανοδικά το 2020, ενώ υπήρξε ύφεση της οικονομίας της τάξεως του 8,2%.
Για το 2021, λίγο-πολύ όλοι συμφωνούν ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν, καθώς παραμένει έντονη η επενδυτική κινητικότητα στις ανακαινίσεις, είναι περιορισμένη η διαθεσιμότητα των νεόδμητων κατοικιών και τα μεγάλα έργα υποδομής και αναπλάσεων οδηγούν στις τιμές υψηλότερα σε συγκεκριμένες περιοχές.
Ενώ εντείνεται η ανοδική τροχιά, τα προβλήματα στην αγορά εργασίας, όμως, παραμένουν τεράστια. Το 2020 η ανεργία μειώθηκε στο 16,3% από το 17,2% την προηγούμενη χρονιά, αλλά παραμένει σε αυτά τα επίπεδα φέτος. Το 2022, η Ευρωπαϊκή Ένωση «βλέπει» την ανεργία στην Ελλάδα στο 16,1%.
Ανάμεσα σε αυτούς που εργάζονται, η πορεία των εισοδημάτων τους υπολείπεται σε μεγάλο βαθμό των αυξήσεων στις τιμές των κατοικιών. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στο δ΄τρίμηνο του 2020 μειώθηκαν στις 17,682 ευρώ από τις 17,854 ευρώ το 2019, σε μια πτωτική τάση που πιθανόν να συνεχίστηκε και το 2021.
Κύκλοι της αγοράς επισημαίνουν ότι το αγοραστικό ενδιαφέρον αυτή τη στιγμή προέρχεται κυρίως από ξένους και επιχειρηματίες, με τις περισσότερες συναλλαγές να πραγματοποιούνται στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα αγοραστικό κύμα από το εξωτερικό που θα ενισχυθεί όταν επιστρέψει ο κόσμος στα ταξίδια και αρχίσει να αποδίδει πάλι το πρόγραμμα Golden Visa της χώρας, όπως αναμένεται.
Αυτές οι εξελίξεις πιθανόν να περιορίσουν τον μέσο εργαζόμενο στην Ελλάδα στο ρόλο του θεατή σε μια πολλά υποσχόμενη αγορά. Αν και δεν υπάρχει κίνδυνος «υπερθέρμανσης» της αγοράς, όπως συμβαίνει στην Ευρώπη, στην Ελλαδα απομακρύνεται το όνειρο απόκτησης στέγης για περισσότερα νοικοκυριά έως ότου αλλάξει σημαντικά η αγορά εργασίας και βελτιωθούν οι συνθήκες χρηματοδότησης.
Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει θέμα έλλειψης προσφοράς, όπως συμβαίνει σε ευρωπαϊκές αγορές όπου μεγαλώνουν οι φόβοι για φούσκες, όπως στο Βέλγιο και την Ολλανδία.
Ένα μεγάλο κομμάτι των αποθεμάτων στην χώρα μας είναι παλαιό και χρήζει ανακαίνισης, ενώ οι φόβοι για τεράστια προσφορά από ακίνητα που συνδέονται με τα «κόκκινα» δάνεια δεν επαληθεύονται. Οι δημοπρασίες των ακινήτων από τράπεζες και servicers, που εκτιμώνται στα 100.000, θα επανέλθουν μέσα στο καλοκαίρι. Εντούτοις, υπάρχουν ενδείξεις ότι θα βγουν σταδιακά προς πώληση, αποφεύγοντας μεγάλο σοκ στην αγορά.
Προς το παρόν, η εμπιστοσύνη ενισχύεται μόνο για τους ιδιοκτήτες. «Καθώς ανακάμπτει η οικονομία, αυξάνονται και οι απαιτήσεις των ιδιοκτητών. Ο ιδιοκτήτης που βιάζεται να πουλήσει λόγω οικονομικών προβλημάτων είναι η εξαίρεση, οι περισσότεροι προτιμούν να περιμένουν από το να ρίξουν τις τιμές τους» τονίζει έμπειρο στέλεχος της αγοράς.
«Στην Αθήνα το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παραμένει στα νότια προάστια και το ιστορικό κέντρο. Τώρα βλέπουμε αυξημένο ενδιαφέρον για τα βόρεια προάστια, περιοχές που «τραβάνε» όλο και περισσότερο από ξένους. Είναι αγοραστές που είναι πολύ καλά διαβασμένοι και κινούνται επιθετικά στην αγορά», προσθέτει ο ίδιος.