Κορύφωση αγωνίας για την οικονομία και την αντοχή του προϋπολογισμού

Στα ύψη εκτινάσσουν την αδρεναλίνη στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης οι απρόβλεπτες ζημιές στην πραγματική οικονομία και τα κρατικά ταμεία από την επέλαση της πανδημίας, καθώς μόνο το τελευταίο κύμα του lockdown που ξεκίνησε από τις 11 Φεβρουαρίου «κόβει» από το ρυθμό ανάπτυξης περισσότερο από μία ποσοστιαία μονάδα και προκαλεί δημοσιονομικό εκτροχιασμό πάνω από 1,8 δισ. ευρώ, με την Κομισιόν να εκτιμά ότι τα μέτρα στήριξης θα είναι φέτος 4,1 δισ. ευρώ μεγαλύτερα από τις αρχικές προβλέψεις.

Την ίδια ώρα εντείνονται οι πιέσεις για πρόσθετα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων που εξακολουθούν να στροβιλίζονται στη δίνη της καραντίνας, την ώρα που η στάθμη των ταμειακών διαθεσίμων χαμηλώνει και η χρηματοδοτική δύναμη πυρός του Δημοσίου εξασθενεί.

Εκτιμάται ότι οι 26 ημέρες του σκληρού lockdown (από τις 11 Φεβρουαρίου έως τις 8 Μαρτίου) αφαιρούν από την ανάπτυξη 1,2 μονάδες, πράγμα που σε απόλυτα ποσά σημαίνει ότι η αιμορραγία στο ΑΕΠ ανέρχεται σε 2,140 δις. ευρώ. Ταυτόχρονα η παράταση καταβολής των επιδομάτων των 534 ευρώ με ταυτόχρονη κάλυψη από το κράτος των ασφαλιστικών εισφορών, οι αποζημιώσεις στους ιδοκτήτες ακινήτων για τα μηδενικά η τα «κουρεμένα ενοίκια», το πάγωμα των πληρωμών δόσεων ρυθμίσεων για οφειλές στο Δημόσιο και η υστέρηση στα έσοδα από φόρους και εισφορές διευρύνουν τη «μαύρη τρύπα» στο προυπολογισμό κατά 1,869 δισ. ευρώ, διογκώνοντας το έλλειμμα κατά 1,05% του ΑΕΠ.

Όπως έχει δηλώσει ο υπουργός Οικονομικών «για κάθε 15 ήμερες που μένει κλειστό το λιανεμπόριο στις κόκκινες περιοχές, τα ταμειακά διαθέσιμα περιορίζονται κατά 1 - 1,2 δισ. ευρώ, το πρωτογενές αποτέλεσμα του προϋπολογισμού μειώνεται κατά 0,7% ενώ ο ρυθμός ανάπτυξης επιβαρύνεται κατά 0,8%».

Σύμφωνα με τα αρμόδια στελέχη το σκηνικό είναι άκρως ανησυχητικό και εγκυμονεί πολλαπλούς κινδύνους καθώς όλα δείχνουν ότι η επιστροφή στην «ομαλή οικονομική ζωή» αργεί και πάντως δεν προβλέπεται πριν από τις αρχές Μαΐου. Σημειώνεται ότι ο προϋπολογισμός στηρίζεται στο σενάριο για έξοδο από το τούνελ το αργότερο έως το τέλος Μαρτίου.

Ουδείς μπορεί να εκτιμήσει με ακρίβεια την έκταση των πληγών στην οικονομία, αλλά θεωρείται βέβαιο ότι ο στόχος για ανάπτυξη 4,8% έχει χαθεί οριστικά και πλέον προσγειώνεται στη περιοχή του 3% ενώ προβλέπονται «αναιμικές» επιδόσεις το πρώτο εξάμηνο. Αν και τα τελικά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τη μεταβολή του ΑΕΠ στο τελευταίο τρίμηνο του 2020 που θα καθορίσουν το βάθος της ύφεσης για ολόκληρο το 2021 αναμένεται να δημοσιοποιηθούν στις 8 Μαρτίου, το «κοντέρ» θα γράψει διψήφιο νούμερο, ενώ το καθοδικό σπιράλ δεν θα σπάσει το πρώτο τρίμηνο του 2021. Στο δημοσιονομικό μέτωπο, το πρωτογενές έλλειμμα αναμένεται να ανέβει στη περιοχή του 5,5% από 3,9% του ΑΕΠ που έχει εγγραφεί στον προϋπολογισμό με ανάλογη αναπροσαρμογή στο έλλειμμα 

Με βάση τα παραπάνω- όπως έχει γράψει το Business Daily- το υπουργείο Οικονομικών προχωρά τον Απρίλιο σε κατάθεση συμπληρωματικού προϋπολογισμού και σε αναθεώρηση επί τα χείρω των προβλέψεων για το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης και το χρέος.  

Στην έκθεσή για την 9^η αξιολόγηση οι Θεσμοί χτυπούν καμπανάκι για σημαντικές αβεβαιότητες όσον αφορά στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες συνδέονται κυρίως με την εξέλιξη της πανδημίας και την επιτυχία της εκστρατείας εμβολιασμού και υπογραμμίζουν ότι η πρόοδος στην καταπολέμηση της πανδημίας, τόσο στο εσωτερικό όσο και διεθνώς, είναι κρίσιμη για την ανάκαμψη της τουριστικής βιομηχανίας. «Η αβεβαιότητα αφορά επίσης την ταχύτητα ανάκαμψης του ιδιωτικού τομέα μετά τη λήξη των μέτρων στήριξης, τα οποία θα πρέπει να σχεδιαστούν προσεκτικά, για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις απότομων αναταράξεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε εταιρική δυσχέρεια, συμπεριλαμβανομένων των πτωχεύσεων», σημειώνεται στην έκθεση αξιολόγησης.

Επίσης αναφέρουν ότι η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας παραμένει μεγάλη και μεταφράζεται σε σημαντικούς δημοσιονομικούς κινδύνους καθώς θα υπάρξει περαιτέρω παράταση των μέτρων περιορισμού και της σχετικής δημοσιονομικής στήριξης, η οποία θα πρέπει να είναι τόσο στοχευμένη όσο και προσωρινή, διότι θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση του δημοσιονομικού κόστους.

Στην κυβέρνηση, τις ελπίδες για να μπει φρένο στη κατρακύλα και να αρχίσει η ανάκαμψη εναποθέτουν στο σταδιακό άνοιγμα του λιανεμπορίου από τα μέσα Μαρτίου, έστω και με σημαντικούς περιορισμόυς σε πρώτη φάση, καθώς και στην ανάκτηση του 50% των περυσινών απωλειών στις τουριστικές εισπράξεις. Σε περίπτωση όμως που δεν επιβεβαιωθούν οι παραπάνω προβολές και η ένταση της πανδημίας συνεχιστεί το καλοκαίρι η επανεκκίνηση της οικονομίας το τρέχον έτος θα μείνει στα χαρτιά και η δημοσιονομική εκτροπή θα είναι ανάλογη του 2020.

Στο μέτωπο των παρεμβάσεων για την ανάσχεση των παρενεργειών στις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά το οικονομικό επιτελείο προχωρά στις επόμενες κινήσεις με τρεις κόκκινες γραμμές: να μην υποχωρήσουν τα ταμειακά διαθέσιμα κάτω από τα 30 δισ. ευρώ, να μην ξεφύγει ο λογαριασμός και τα μέτρα στήριξης να έχουν συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα έτσι ώστε το δημοσιονομικό κόστος να είναι προσωρινό και η απόσυρση τους να συμπιέσει αυτόματα το έλλειμμα.

Η εξίσωση να κρατήσεις την οικονομία ζωντανή στη μάχη με τον κορονοϊο και ταυτόχρονα να μην προκαλέσεις μεγάλες και ανεπανόρθωτες βλάβες στο προϋπολογισμό δεν είναι καθόλου εύκολο να λυθεί, τόνιζε κυβερνητική πηγή, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Η κεντρική κατεύθυνση είναι «τα αμορτισέρ» για την απορρόφηση των κραδασμών να δουλεύουν και να ενισχύονται για όσο χρειαστεί, αλλά «όσο παρατείνονται οι περιοριστικοί όροι στη λειτουργία της οικονομίας τόσο είναι ανέφικτο να καλυφθούν όλες οι απώλειες», σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών. Υπενθυμίζεται ότι η Κομισιόν προεξοφλεί ότι το κόστος για το δημόσιο θα αυξηθεί κατά 4,1 δισ. ευρώ σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις και θα διαμορφωθεί στα 11,6 δισ. ευρώ από 7,5 δις. ευρώ.  

Πάντως υπό τη πίεση της επιμήκυνσης της διάρκειας της καραντίνας και με θολό το σκηνικό για την επόμενη ημέρα το οικονομικό επιτελείο επεκτείνει και εμπλουτίζει τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Το πακέτο περιλαμβάνει, μετά άλλων,

1. Παράταση των αναστολών συμβάσεων εργασίας και των επιδομάτων των 534 ευρώ καθώς και του προγράμματος «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» για τον Μάρτιο,
2. νέο, 7ο κύκλο επιστρεπτέας προκαταβολής ύψους 1 δισ. ευρώ για την παροχή φθηνής ρευστότητας σε επαγγελματίες και επιχειρήσεις με επίκεντρο την εστίαση και το τουρισμό,
3. πάγωμα των δόσεων ρυθμίσεων για χρέη σε εφορία και ταμεία,
4. επιδότηση παγίων δαπανών επιχειρήσεων ύψους 500 εκ. ευρώ,
5. κάλυψη έως 90% των δόσεων επιχειρηματικών δανείων για 8 μήνες,
6. πλήρη απαλλαγή από τα ενοίκια για τις κλειστές επιχειρήσεις και έκπτωση 40% για τις πληττόμενες και την κύρια κατοικία των εργαζομένων σε αναστολή.