Ξεκινάνε οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ξεχωρίσει τις εταιρείες ζόμπι από αυτές που μπορούν να επιβιώσουν χωρίς κρατική βοήθεια, μετά από την εκτόξευση των επιχειρήσεων που φυτοζωούν λόγω πανδημίας.
Σε ένα θέμα που έχει ιδιαίτερα μεγάλη σημασία για την Ελλάδα, συζητήθηκε σε πρώτη φάση στο eurogroup της περασμένης εβδομάδας ένα σημείωμα της Ευρωπαικής Επιτροπής για την φερεγγυότητα των ευρωπαικών επιχειρήσεων.
Μέχρι το Απρίλιο θα ετοιμαστούν μια σειρά από προτάσεις σε ευρωπαικό επίπεδο για την αντιμετώπιση του ζητήματος που πολλοί υποστηρίζουν ότι αποτελεί το πιο σύνθετο οικονομικό πρόβλημα της μετα-Covid εποχής.
Στην Αθήνα, το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δεν κρύβει την ανησυχία του για τον μεγάλο αριθμό επιχειρήσεων που συνεχίζουν να λειτουργούν – και να παρέχουν θέσεις εργασίας – χάρη αποκλειστικά στα μέτρα, όπως οι αναστολές εργασιών και το πάγωμα των δανείων. Στις συζητήσεις του Υπουργείο Οικονομικών με τους επικεφαλής των θεσμών πρόσφατα εξετάστηκε το ζήτημα ώστε να είναι σε θέση η οικονομία να ανακάμψει στο μέλλον.
Οι εταιρείες ζόμπι λειτουργούν ως «βαρίδι» στην οικονομία διότι δεν είναι σε θέση να προχωρήσουν σε νέες επενδύσεις και να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας, ενώ την ίδια στιγμή στερούν μερίδιο αγοράς από τον υγιή ανταγωνισμό.
Πριν από την έλευση της πανδημίας, επίσημα στοιχεία της Ευρωπαικής Επιτροπής έδειχναν ότι στην Ελλάδα το 26% των εταιρειών ήταν νεκροζωντανές, στο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπης, σε σχέση με το 10% που εμφανίζεται για την Ιταλία και την Βουλγαρία.
Έκτοτε, όμως, αυτά τα ποσοστά έχουν αυξηθεί ραγδαία διεθνώς, λόγω του κορονοϊού και της ύφεσης που ακολούθησε. Σύμφωνα με εκτιμήσεις οικονομολόγων, το ένα τέταρτο των εταιρειών στην Ευρώπη με προσωπικό πάνω από 20 άτομα θα εξαντλήσουν το κεφάλαιο κίνησης εν μέσω της πανδημίας, παρόλο που την ίδια στιγμή υποστηρίζονται οι θέσεις εργασίας από κρατικά προγράμματα.
Στην Ελλάδα, αν προστεθούν οι εταιρείες ζομπι νέας γενιάς, σε αυτές που δεν τα έβγάζαν πέρα λόγω της οικονομικής κρίσης, δημιουργείται ένα εφιαλτικό σενάριο μέσα από το οποίο εγκλωβίζεται η οικονομία για πολλά χρόνια ακόμα.
Αυτό που δείχνουν έρευνες είναι ότι σπάνια μπορεί να ξανασταθεί στα πόδια της μια από αυτές τις επιχειρήσεις, ειδικά αν πρόκειται για παλαιά εταιρεία. Σχεδόν το 90% των εταιρειών ζόμπι παραμένουν έτσι, ή κάποια στιγμή παύουν να υπάρχουν.
Στο υπουργείο Οικονομικών στηρίζουν πολλές ελπίδες στον νέο πτωχευτικό κώδικα, που δεν έχει εφαρμοστεί ακόμα και παραμένουν πολλά ερωτήματα σχετικά με την εφαρμογή του. Στην Ελλάδα, τα προ-πανδημίας στοιχεία δείχνουν ότι τα δάνεια των ζόμπι εταιρειών άγγιζαν τα 15 δισ. ευρώ και οι οφειλές προς τρίτους ανέρχονταν στα 10 δισ. ευρώ.
Σε αυτό το οικονομικό μείγμα αναπόφευκτα παίζουν μεγάλο ρόλο οι τράπεζες στην ρύθμιση των χρεών και στην αποφασιστικότητα – ή μη – που αντιμετωπίζεται το ζήτημα.
Άσκηση ισορροπίας
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αντιμετωπίζουν μια δύσκολη άσκηση ισορροπίας, τονίζει το Ινστιτούτου Bruegel στις Βρυξέλλες σε πρόσφατη ανάλυσή του.
«Η υποστήριξη μη παραγωγικών και μη βιώσιμων επιχειρήσεων για πολύ καιρό θα μπορούσε να επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη στο μέλλον, ενώ η απόσυρση της υποστήριξης πρόωρα θα εμβαθύνει την τρέχουσα ύφεση, αφήνοντας δυνητικά μόνιμα σημάδια στην οικονομία», τονίζει το Bruegel.
«Η προσπάθεια στόχευσης της υποστήριξης με τη διαφοροποίηση των πραγματικών ζόμπι από εκείνες τις εταιρείες που θα ήταν βιώσιμες ελλείψει της πανδημίας είναι μια δύσκολη και δαπανηρή εργασία με υψηλό κίνδυνο», προσθέτει το ινστιτούτο.