Παράταση μέτρων στήριξης και τον Μάιο, «ψαλίδι» στα σενάρια ανάπτυξης

Ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος να χαθεί οριστικά ο στόχος για ανάπτυξη 4,8% το 2021, καθώς η μετάλλαξη της πανδημίας και οι καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς σηματοδοτούν τη συνέχιση των κραδασμών τους επόμενους μήνες και το οικονομικό επιτελείο «βλέπει» τώρα παράταση των μέτρων στήριξης έως το πρώτο 15ημερο του Μαΐου.

Μάλιστα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, οι απώλειες στην πραγματική οικονομία δεν θα αναπληρωθούν ούτε το 2022, καθώς το ΑΕΠ σε απόλυτους αριθμούς στο τέλος του επόμενο έτους θα είναι χαμηλότερο κατά 5,6 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019.

Το νέο σκληρό lockdown που ήταν εκτός των κυβερνητικών προβλέψεων βάζει στο τραπέζι την επί τα χείρω αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης με τον πήχη να πέφτει κατά περίπου μιάμιση ποσοστιαία μονάδα, στην περιοχή του 3,5%, όπως εκτιμά και η Κομισιόν. Κι αυτό υπό την προϋπόθεση ότι η καραντίνα θα έχει «σπάσει» το αργότερο τον Απρίλιο και η επαναφορά του παραγωγικού και εμπορικού ιστού στη κανονικότητα θα συνοδευτεί με ανάκαμψη του τουρισμού και με ταχύτερη και μεγαλύτερη εισροή πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Ωστόσο σε περίπτωση που η επιδημιολογική κρίση συνεχιστεί το καλοκαίρι και δεν επιλυθεί το πρόβλημα με τις καθυστερήσεις στους εμβολιασμούς η ανάπτυξη αναμένεται να προσγειωθεί στη ζώνη του 0,5% - 1% η και χαμηλότερα, οπότε θα χαθεί το στοίχημα του 2021 για δυναμική επανεκκίνηση.

Το βέβαιο με τα σημερινά δεδομένα είναι ότι στο πρώτο τρίμηνο του έτους η ύφεση θα σπάσει το φράγμα του 10% και πλέον το ερώτημα είναι η τροχιά της οικονομίας στο δεύτερο τρίμηνο, που θεωρείται κομβικό για την έξοδο από το τούνελ.

Ομιχλώδες παραμένει το σκηνικό στον τουρισμό που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη μεγέθυνση του ΑΕΠ. Οι μέχρι στιγμής προβλέψεις παραπέμπουν σε τουριστικές εισπράξεις της τάξης των 6,5 με 7 δισ. ευρώ, πράγμα που σημαίνει ότι θα είναι μειωμένες κατά 62% σε σχέση με το 2019 και η τρύπα θα ξεπεράσει τα 11 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην έκθεση με τις χειμερινές προβλέψεις η ΕΕ επισημαίνει ότι εμβολιασμός του πληθυσμού «θα στηρίξει μία σταδιακή μόνο επιστροφή των τουριστών στην Ελλάδα».

Η κυλιόμενη κρίση πλήττει τα εισοδήματα των νοικοκυριών και τον τζίρο στην αγορά, ενώ επιδεινώνει το κλίμα αβεβαιότητας για την επόμενη ημέρα οδηγώντας σε περαιτέρω συγκράτηση της κατανάλωσης και σε πάγωμα των επενδυτικών κινήσεων.

Το μίγμα των παρενεργειών απειλεί να χτυπήσει τους βασικούς τροφοδότες της ανάκαμψης που σύμφωνα με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού είναι η αύξηση κατά 3% της ιδιωτικής κατανάλωσης -έναντι μείωσης 7,6% το 2020-, η ραγδαία άνοδος κατά 23,2% των επενδύσεων έναντι μείωσης 14,3% και η ενίσχυση των εξαγωγών κατά 22,5%.

Τον προβληματισμό του για τις εξελίξεις δεν κρύβει ο υπουργός Οικονομικών Χρ. Σταικούρας, δηλώνοντας ότι «η βασικότερη πηγή ανησυχίας είναι ο χρόνος επανόδου της οικονομικής λειτουργίας στην πλήρη κανονικότητα. Κάτι που εξαρτάται σημαντικά από τον έλεγχο και τον σταδιακό τερματισμό της πανδημίας. Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό το διάστημα, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η αρνητική επίπτωση στον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, ιδιαίτερα μάλιστα εάν επηρεαστεί σε σημαντικό βαθμό η τουριστική περίοδος, που δίνει ώθηση στα έσοδα της χώρας και στηρίζει την απασχόληση».

Οι εκτιμήσεις της Κομισιόν

Την ίδια ώρα δυσοίωνα μηνύματα έρχονται από τη Κομισιόν. Από την επεξεργασία των στοιχείων της έκθεσης που συντάχθηκε το Νοέμβριο και δεν έχει ενσωματώσει τη ζημιά από το τρέχον lockdown προκύπτουν τα εξής:

• Το ΑΕΠ στο τέλος του 2021 θα διαμορφωθεί στα 177,822 δισ. ευρώ όταν το 2019 είχε κλείσει στα 183,413 δισ. ευρώ. Δηλαδή  το «έλλειμμα» στο παραγόμενο εισόδημα της χώρας θα είναι 5,591 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το ρολόι θα γυρίζει στο 2019 από το 2023.
• Η ταχύτητα της ανάκαμψης κατεβαίνει στο 3,5% για φέτος έναντι 5% που ήταν η πρόβλεψη το Φθινόπωρο του 2020 αλλά αυξάνεται στο 5% το 2022 έναντι 3,5%. Η επιβράδυνση για το τρέχον έτος ισοδυναμεί με «απώλειες ανάπτυξης» ύψους 2,579 δισ. ευρώ.
• Το κοντέρ της ύφεσης για το 2020 από 9% ανεβαίνει στο 10%. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού η ύφεση τοποθετείται στο 10,5% πράγμα που σε απόλυτα μεγέθη μεταφράζεται σε πτώση του ΑΕΠ κατά 20,637 δισ. ευρώ αφού από 183,413 δισ. ευρώ που ήταν το 2019 συρρικνώθηκε στα 162,776 δισ. ευρώ.
• Η Ελλάδα το 2020 είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη ύφεση στην ΕΕ με ποσοστό 10% μετά την Ισπανία με 11%, την ώρα που ο μέσος όρος ύφεσης στην Ευρωζώνη ανήλθε στο 6,8% και στην ΕΕ 6,3%.  Η μικρότερη πτώση του ΑΕΠ καταγράφεται στη Λιθουανία με 0,9% ενώ κόντρα στο ρεύμα πήγε η Ιρλανδία που σημείωσε ανάπτυξη 3%.