Πρώτη χώρα στον κόσμο η Ελλάδα που θα απεξαρτηθεί από τον λιγνίτη

Βελτιωμένη κατά οκτώ θέσεις σε σχέση με την περασμένη χρονιά είναι η κατάταξη της Ελλάδας στο δείκτη «World Energy Trilemma», κυρίως χάρη στην πρόοδο που σημειώνεται προς την απεξάρτηση από τον λιγνίτη. Σύμφωνα με τελευταία έκθεση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας (World Energy Council – WEC), η χώρα κατατάσσεται στην 39η θέση από τις 108 χώρες που εξετάζονται, ενώ το 2019 βρίσκονταν στην 47η θέση.

Ωστόσο ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι στο επίπεδο της ενεργειακής ασφάλειας η Ελλάδα κατατάσσεται στην 70^η θέση μαζί με την Σρι Λάνκα, ανάμεσα σε 108 συνολικά χώρες. Σύμφωνα με την έκθεση, η κακή επίδοση στην ενεργειακή ασφάλεια, με βαθμολογία 53,8/100, προκύπτει ως αποτέλεσμα των χαμηλών βαθμολογιών στην ενεργειακή εξάρτηση από εισαγωγές (πετρελαίου και φυσικού αερίου), τη διαφοροποίηση στις πηγές παραγωγής ηλεκτρισμού και στην αποθήκευση ενέργειας.

Η έκθεση «World Energy Trilemma» του WEC παρουσιάζεται ετησίως από το 2010 και αξιολογεί τα ενεργειακά συστήματα των χωρών με βάση τρεις δείκτες:

• Ενεργειακή Ασφάλεια: Η ικανότητα να ανταποκρίνονται αξιόπιστα στην τρέχουσα και μελλοντική ζήτηση ενέργειας, να αντέχουν και να ανακάμπτουν γρήγορα από τυχόν κραδασμούς από διακοπές τροφοδοσίας.
• Ενεργειακή Ισότητα: Ικανότητα να παρέχουν πρόσβαση σε όλους σε αξιόπιστη, προσιτή και επαρκή ενέργεια.
• Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα: Πρόοδος που έχει κάνει η κάθε χώρα στην προσπάθεια μετάβασης σε μηδενικές εκπομπές άνθρακα.

Με βάση αυτή την αξιολόγηση, στην κορυφαία δεκάδα για το 2020 κατατάσσονται οι: Ελβετία, Σουηδία, Δανία, Αυστρία, Φινλανδία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Καναδάς, Γερμανία, Νορβηγία, ΗΠΑ και Νέα Ζηλανδία.

Η διαχρονική εξέλιξη των βαθμολογιών της Ελλάδας

Η Ελλάδα, λαμβάνει καλύτερες θέσεις στην ισότητα και τη βιωσιμότητα και έχει μέτρια επίδοση στην ενεργειακή ασφάλεια. Ειδικότερα, στην ενεργειακή ασφάλεια κατατάσσεται στη θέση 70, ενώ στην ισότητα στη θέση 36 και στη βιωσιμότητα στην 37^η θέση.

Οι επιμέρους βαθμολογίες σε Ασφάλεια, Ισότητα, Βιωσιμότητα

Σύμφωνα με το WEC, που διενεργεί κάθε χρόνο την έρευνα σε συνεργασία με τη διεθνή συμβουλευτική εταιρεία Oliver Wyman, η Ελλάδα βρίσκεται σε καλό δρόμο για να γίνει η πρώτη οικονομία παγκοσμίως που, ενώ ήταν εξαρτημένη από τον λιγνίτη, αρχίζει να απομακρύνεται πλήρως από το ρυπογόνο αυτό καύσιμο. Όπως σημειώνει η έκθεση, την περασμένη χρονιά η χώρα επιτάχυνε την διαδικασία της απεξάρτησης από το λιγνίτη. Το α’ εξάμηνο, ο λιγνίτης συμμετείχε με ποσοστό μόλις 12% στην κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, κάτι που αποτελεί μεγάλη αλλαγή, συγκριτικά με το 52% το 2010.

Αναφορικά με τις ΑΠΕ, η έκθεση σημειώνει ότι η Ελλάδα εκπληρώνει το στόχο της για 18% ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα το 2020. Ένας νέος νόμος έχει καταργήσει την απαίτηση για τα έργα ΑΠΕ ηλεκτρικής ενέργειας να λάβουν άδεια παραγωγής και μείωσε ριζικά τον απαιτούμενο χρόνο για άλλες άδειες και εγκρίσεις. Πρόκειται για μία απαραίτητη αλλαγή ώστε να καταφέρει η Ελλάδα να επιτύχει τον στόχο για 35% συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα το 2030.

Η έκθεση κάνει αναφορά και στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις των νησιών με την ηπειρωτική χώρα, σημειώνοντας ότι αν και το μεγάλο υποθαλάσσιο καλώδιο από την Αττική προς την Κρήτη έχει προγραμματιστεί να μπει σε λειτουργία μέχρι τα τέλη του 2023, οι διασυνδέσεις των νησιών του Ανατ. Αιγαίου έχουν προγραμματιστεί για τα τέλη της δεκαετίας του 2020, παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη διατεθεί κονδύλια της ΕΕ για αυτά τα έργα.

Εξάλλου, παρά την επιβράδυνση που έφερε η πανδημία σε πολλούς τομείς της οικονομίας, τα έργα που αφορούν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο και υποδομή φυσικού αερίου (π.χ. FSRU) προχωρούν κανονικά.

Οι προοπτικές, πάντως, για έρευνες για υδρογονάνθρακες στον ελληνικό χώρο φαίνεται ότι έχουν αλλάξει προς το χειρότερο μετά την πανδημία. Όπως σημειώνει η έκθεση, η πτώση των τιμών του πετρελαίου και της ζήτησης οδήγησε τις μεγάλες εταιρείες πετρελαίου διεθνώς να επανεξετάσουν τα σχέδια τους για νέα ερευνητικά προγράμματα, μειώνοντας τους σχετικούς προϋπολογισμούς και επιταχύνοντας τον μετασχηματισμό των επιχειρηματικών τους μοντέλων.

Αυτό ισχύει ειδικά για έργα σε νέες περιοχές με μέτριες προοπτικές, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Διεθνείς εταιρείες πετρελαίου όπως η ΕxxonMobil και η Total επανεξετάζουν τη δραστηριότητά τους στην στην Ελλάδα, καθώς δεν χαρακτηρίζεται πλέον ως μια δραστηριότητα υψηλής προτεραιότητας.