Οι συνεχείς καθυστερήσεις, οι συμπληρωματικές συμβάσεις «με το καλημέρα» και τα παράπονα για «φωτογραφικούς» όρους απειλούν τον σχεδιασμό της κυβέρνησης για τις μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων ανά την Ελλάδα. Πρόκειται για επενδύσεις -με κοινοτικά κονδύλια, πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και ιδιωτικά κεφάλαια- που ξεπερνούν τα 2,7 δισ. ευρώ, μαζί με τις τέσσερις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων.
Το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) προβλέπει πως θα κατασκευαστούν περίπου 80 νέες μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων (ΜΕΑ) και μονάδες επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ). Δηλαδή, για την επόμενη δεκαετία πρέπει να παραδίδονται σε λειτουργία τουλάχιστον οκτώ νέες μονάδες επεξεργασίας το χρόνο, ώστε να γλιτώσουμε τα βαριά πρόστιμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ολόκληρη την τελευταία δεκαετία κατασκευάστηκαν στη χώρα μας μόλις 4 – 5 σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας, οι περισσότερες με Συμπράξεις Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ).
«Ο κατακερματισμός, καθώς δεν βοηθούν ούτε οι τοπικές αντιδράσεις, ούτε η γεωγραφία της χώρας, όπως και η εμμονή σε υλοποίηση διαγωνισμών με όρους δημοσίων έργων και όχι ΣΔΙΤ έχουν ήδη εκτροχιάσει το σχέδιο» λένε στην αγορά. Αναφέρουν το παράδειγμα των συνεχών αναβολών σε εκκίνηση διαγωνισμών και των υπερβάσεων στους ελάχιστους που βρίσκονται σε εξέλιξη. Χαρακτηριστική της κακοδαιμονίας θεωρούν την απόφαση της περιφέρειας Αττικής να προχωρήσει την κατασκευή δύο μονάδων με ΣΔΙΤ και μιας τρίτης μονάδας ως δημοσίου έργου, χωρίς επαρκή αιτιολόγηση. Σε πολλές περιοχές της χώρας, επίσης, αντί να προχωρήσουν μονάδες με ΣΔΙΤ (που αποδείχθηκαν ως η μοναδική λύση για να τελειώσουν στην ώρα και στο κόστος τους τα έργα) οι δημοτικοί άρχοντες επιλέγουν τις παραδοσιακές εργολαβίες.
Στην Κέρκυρα ξεκίνησαν διαγωνισμό το περασμένο καλοκαίρι, ο οποίος σταμάτησε ως «φωτογραφικός» και ακόμα να δημοπρατηθεί εκ νέου. Στη Ναύπακτο επαναπροκηρύχθηκε αυτές τις ημέρες ο διαγωνισμός για μονάδα επεξεργασίας και μονάδα κομποστοποίησης που θα καλύπτει τις ανάγκες της Αιτωλοακαρνανίας, με προϋπολογισμό 22,5 εκατ. ευρώ χωρίς ΦΠΑ.
Στο Αμάρι της Κρήτης, δεν πέρασε ούτε ένας χρόνος από την υπογραφή της σύμβασης, ύψους 35 εκατ. ευρώ, για τη μονάδα επεξεργασίας και προχθές υπεγράφη συμπληρωματική σύμβαση που αυξάνει το κόστος κατά πέντε εκατ. ευρώ! Στη Ζάκυνθο υπάρχει μειοδότης αλλά η υπογραφή της σύμβασης καθυστερεί. Στα Τρίκαλα ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε χωρίς να υπάρχουν νεότερα εδώ και μήνες.
Ελάχιστες από τις υπόλοιπες δημοπρατήσεις, είκοσι τον αριθμό, που είχε ανακοινώσει πώς θα προχωρήσει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) έχουν ξεκινήσει. Ως εκ τούτου, εκτιμάται πως πάει περίπατο το σχέδιο ώστε στο τέλος του 2023 να έχουν κατασκευαστεί 27 μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων σε όλη την Ελλάδα.