Στη Βουλή το νέο πτωχευτικό πλαίσιο: Τι προβλέπει

Στη Βουλή κατατέθηκε, αργά χθες το βράδυ, το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών με τίτλο «Ρύθμιση Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας», στόχος του οποίου είναι να εκσυγχρονιστεί το πτωχευτικό δίκαιο της χώρας, με την υιοθέτηση κοινού πλαισίου και διαδικασιών για την αναδιάρθρωση οφειλών ή την πτώχευση φυσικών και νομικών προσώπων.

Το κείμενο του νομοσχεδίου δεν έχει ουσιώδεις διαφορές από τη μορφή που είχε κατά τη διαβούλευση που προηγήθηκε. Περιλαμβάνει, ειδικότερα, ρυθμίσεις για:

1. Την πρόληψη της αφερεγγυότητας, με προειδοποίηση του οφειλέτη και διαμόρφωση εξωδικαστικού μηχανισμού αναδιάρθρωσης οφειλών, καθώς και με καθιέρωση νέας προπτωχευτικής διαδικασίας εξυγίανσης.
2. Τις νέες διαδικασίες πτώχευσης φυσικών και νομικών προσώπων, με ειδική, απλοποιημένη διαδικασία για τις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου.
3. Τις ειδικές ρυθμίσεις για τους ευάλωτους οφειλέτες, με κυριότερη τη δυνατότητα απόκτησης της κύριας κατοικίας τους από ειδικό φορέα και τη μίσθωσή της στους οφειλέτες.

Ειδικότερα, για την πρόληψη της αφερεγγυότητας δημιουργούνται νέα εργαλεία έγκαιρης προειδοποίησης, όπως ηλεκτρονικοί μηχανισμοί ειδοποίησης του οφειλέτη, καθώς και συμβουλευτικές υπηρεσίες παρεχόμενες από τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Δανειοληπτών και τους Επαγγελματικούς Φορείς, όπως τα Επιμελητήρια και οι Επαγγελματικοί Σύλλογοι.

Πριν φθάσει στην αφερεγγυότητα, ο οφειλέτης θα μπορεί να προσφεύγει στον εξωδικαστικό μηχανισμό, ο οποίος αποσκοπεί να παρέχει στους συμμετέχοντες πιστωτές λειτουργικό περιβάλλον διαμόρφωσης προτάσεων ρύθμισης των οφειλών του οφειλέτη και αποφυγής του κινδύνου αφερεγγυότητάς του, έπειτα από αίτηση του οφειλέτη ή έπειτα από δική τους πρωτοβουλία. Σημειώνεται ότι οι χρηματοδοτικοί φορείς διατηρούν διακριτική ευχέρεια ως προς την υποβολή πρότασης ρύθμισης οφειλών και ως προς το περιεχόμενό της και δεν υποχρεούνται να υποβάλλουν προτάσεις σε όλες τις περιπτώσεις που τους απευθύνεται αίτηση.

Αποτελέσματα ως προς το σύνολο των χρηματοδοτικών φορέων και ως προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης παράγονται εφόσον η πλειοψηφία των χρηματοδοτικών φορέων αποδέχεται την αίτηση και συναινεί στη διατύπωση συγκεκριμένης πρότασης ρύθμισης οφειλών. Η αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να ρυθμίζεται έως και σε διακόσιες σαράντα (240) δόσεις. Η απώλεια της ρύθμισης ως προς οποιοδήποτε πιστωτή συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων του πιστωτή αυτού στο ύψος που είχαν πριν την σύμβαση αναδιάρθρωσης, αφαιρουμένων ποσών που τυχόν καταβλήθηκαν στο πλαίσιο της ρύθμισης, ενώ τις καθιστούν ληξιπρόθεσμες και άμεσα απαιτητές. Η

Οφειλέτες που θα ρυθμίσουν τα χρέη τους έχουν τη δυνατότητα να λάβουν επιδότηση για την αποπληρωμή των δανείων που εξασφαλίζονται με την κύρια κατοικία τους, για πέντε (5) έτη από την ημερομηνία της αίτησης, εφόσον το σύνολο των οφειλών του προς χρηματοδοτικούς φορείς, το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής ασφάλισης είναι τουλάχιστον είκοσι χιλιάδες (20.000) ευρώ, το υπόλοιπο της οφειλής από το δάνειο που εξασφαλίζεται με την κύρια κατοικία του οφειλέτη δεν υπερβαίνει το ποσό των εκατόν τριάντα πέντε χιλιάδων (135.000) ευρώ προκειμένου για μονοπρόσωπο νοικοκυριό, το οποίο προσαυξάνεται κατά το ποσό των είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ για κάθε επιπλέον μέλος, έως του ανώτατου ποσού των διακοσίων δέκα πέντε χιλιάδων (215.000) ευρώ ανά πιστωτή και έχει επέλθει σημαντική μείωση των οικογενειακών εισοδημάτων τους τελευταίους έξι μήνες.

Σημειώνεται ότι η διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών θα διεξάγεται μέσω ψηφιακής πλατφόρμας ηλεκτρονικής υποβολής και διαχείρισης αιτήσεων, που αναπτύσσεται από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (Ε.Γ.Δ.Ι.Χ.).

Σχετικά με την προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης, το νομοσχέδιο αναφέρει ότι αποσκοπεί στη διατήρηση, αξιοποίηση, αναδιάρθρωση και ανόρθωση της επιχείρησης με την επικύρωση της συμφωνίας με τους πιστωτές, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούται η αρχή της μη χειροτέρευσης της θέσης των πιστωτών. Η επικύρωση συμφωνίας εξυγίανσης μπορεί να γίνει ακόμη και αν αυτή έχει συναφθεί μόνο από την πλειοψηφία των πιστωτών, χωρίς τη σύμπραξη του οφειλέτη, εάν, μεταξύ άλλον ο οφειλέτης βρίσκεται, κατά τον χρόνο σύναψης της συμφωνίας, σε παύση πληρωμών ή, αν πρόκειται για κεφαλαιουχική εταιρία, εφόσον το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων του οφειλέτη καταστεί κατώτερο του ενός δεκάτου (1/10) του μετοχικού κεφαλαίου. Επίσης, αν ο οφειλέτης δεν έχει υποβάλει προς καταχώρηση οικονομικές καταστάσεις δύο (2) τουλάχιστον διαδοχικών διαχειριστικών χρήσεων. Η συμφωνία εξυγίανσης δύναται να έχει ως αντικείμενο οποιαδήποτε ρύθμιση του ενεργητικού και του παθητικού του οφειλέτη.

Σχετικά με την πτώχευση, ορίζεται ότι αποσκοπεί στη συλλογική ικανοποίηση των πιστωτών του οφειλέτη με τη ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας του οφειλέτη ή επιμέρους λειτουργικών συνόλων αυτής ή των κατ’ ιδίαν περιουσιακών του στοιχείων και στην επιστροφή παραγωγικών μέσων σε δυνητικά παραγωγικές χρήσεις το συντομότερο δυνατό. Πτωχευτική ικανότητα έχουν τα φυσικά πρόσωπα, καθώς και τα νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν οικονομικό σκοπό. Σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών, ήτοι αυτός που αδυνατεί να εκπληρώνει τις ληξιπρόθεσμες χρηματικές υποχρεώσεις του κατά τρόπο γενικό και μόνιμο. Ο οφειλέτης - φυσικό πρόσωπο από την κήρυξη της πτώχευσης στερείται μόνο εκείνων των δικαιωμάτων του προσωπικής φύσεως, που προβλέπουν ειδικές διατάξεις νόμων. Εκτός αν άλλως προβλέπεται, η πτώχευση δεν είναι λόγος στέρησης άδειας άσκησης επαγγέλματος.

Η πτωχευτική περιουσία περιλαμβάνει το σύνολο της περιουσίας που ανήκει στον οφειλέτη κατά την κήρυξη της πτώχευσης, οπουδήποτε και αν βρίσκεται. Σε περίπτωση οφειλέτη φυσικού προσώπου, με την επιφύλαξη της παρ. 3, από την κήρυξη της πτώχευσης μέχρι την απαλλαγή του οφειλέτη, στην πτωχευτική περιουσία ανήκει το μέρος του ετησίου εισοδήματός του που υπερβαίνει τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης. Στις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου (αφορά πολύ μικρές επιχειρήσεις, με προσωπικό έως 10 άτομα) εφαρμόζεται απλοποιημένη διαδικασία.

Για την οριστική απαλλαγή από τα χρέη του, δηλαδή τη δεύτερη ευκαιρία, το νομοσχέδιο ορίζει ότι ο οφειλέτης - φυσικό πρόσωπο απαλλάσσεται πλήρως από κάθε οφειλή προς τους πτωχευτικούς πιστωτές, τριάντα έξι (36) μήνες από την ημερομηνία κήρυξης της πτώχευσης. Για τους οφειλέτες που χάνουν την κύρια κατοικία τους, η απαλλαγή επέρχεται σε 1 έτος.

Για τους ευάλωτους οφειλέτες, δηλαδή πρόσωπα που πληρούν σωρευτικά τα εισοδηματικά, περιουσιακά και λοιπά κριτήρια που ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 4472/2017, μπορούν να υποβάλλουν αίτημα μεταβίβασης ή μίσθωσης της κύριας κατοικίας τους σε φορέα απόκτησης και επαναμίσθωσης, ο οποίος αποκτά το ιδιοκτησιακό δικαίωμα του ευάλωτου και προχωρά σε μίσθωση της κατοικίας στον ευάλωτο για δώδεκα (12) έτη. Η μίσθωση καταγγέλλεται εφόσον ο μισθωτής είναι υπερήμερος ως προς την καταβολή τριών (3) μισθωμάτων. Εφόσον ο οφειλέτης καταβάλλει το σύνολο των μισθωμάτων για τη διάρκεια της μίσθωσης, μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα επαναγοράς και να αποκτήσει έναντι τιμήματος επαναγοράς. Σε περίπτωση που ο ευάλωτος καταρτίσει μίσθωση επί της κύριας κατοικίας του και δικαιούται στεγαστικού επιδόματος, αυτό καταβάλλεται στον Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης σε μερική εξόφληση του μισθώματος.