Έτσι θα αυξηθούν οι εξαγωγές των ελληνικών τροφίμων και ποτών

Εξαιρετική αντοχή επέδειξε η βιομηχανία τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα, με τα ελληνικά αγροδιατροφικά προϊόντα να παρουσιάζουν ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό, και τον κλάδο να συνεισφέρει σημαντικά στην ελληνική οικονομία.

Όπως αναφέρει η έκθεση της Alpha Bank Economic Research για τον αγροδιατροφικό κλάδο, η βιομηχανία τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα έχει καθοριστικό ρόλο στην οικονομία και στη μεταποίηση, και έχει επιδείξει την ανθεκτικότητα της κατά τη διάρκεια της προηγούμενης οικονομικής κρίσης ανακάμπτοντας γρηγορότερα σε σχέση με τους άλλους κλάδους.

Στη μεταποίηση, η συμβολή της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών είναι σημαντικά μεγαλύτερη συγκριτικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ έχει το υψηλότερο μερίδιο μεταξύ όλων των κύριων κλάδων της μεταποίησης σε όρους απασχολουμένων (34%), προστιθέμενης αξίας (24%) και αριθμού επιχειρήσεων (26%) και το δεύτερο υψηλότερο μερίδιο μετά την παραγωγή άνθρακα και προϊόντων διύλισης πετρελαίου(22%).

Με τις διεθνείς τάσεις στο φαγητό να τείνουν προς μια πιο υγιεινή διατροφή που θα στηρίζεται στη μεσογειακή δίαιτα, τα ελληνικά προϊόντα βρίσκονται μπροστά σε μια σημαντική ευκαιρία για να αυξηθούν οι εξαγωγές. «Όπλο» για αυτό θα μπορούσε να είναι η διεθνώς αναγνωρίσιμη εμπορική ονομασία (brandname) για τα προϊόντα του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα που θα συμβάλλει θετικά στην ενίσχυση της εξωστρέφειάς του.

Η διεθνής ταυτότητα των ελληνικών τροφίμων και ποτών διαμορφώνεται μέσω της σήμανσης «Made in Greece», της ελληνικής γαστρονομίας και της σύνδεσης με τη μεσογειακή διατροφή. Επίσης, τα τοπικά, παραδοσιακά προϊόντα ή τα προϊόντα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης και προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης(ΠΟΠ και ΠΓΕ) αποτελούν τυπικό παράδειγμα της προσπάθειας για τη δημιουργία μιας ισχυρής τοπικής ταυτότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι έως το 2020, η Ελλάδα είχε εγγεγραμμένα 275 τρόφιμα και ποτά ως ΠΟΠ και ΠΓΕ.

Ο ελληνικός αγροδιατροφικός τομέας παρουσιάζει ισχυρό εξαγωγικό προσανατολισμό, ιδιαίτερα στα προϊόντα υδατοκαλλιέργειας, αν και υπάρχει ακόμη εξάρτηση από τις εισαγωγές. Αυτό αντανακλάται στο σημαντικά υψηλότερο ρυθμό αύξησης των εξαγωγών του τομέα(51%),κατά τη δεκαετία 2009-2019, σε σύγκριση με την αύξηση των εισαγωγών (12%), με τις εξαγωγές τροφίμων και ποτών να αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών του αγροδιατροφικού τομέα το 2019.  

Ποιοτικά τα ελληνικά προϊόντα αλλά χρειάζεται εξέλιξη

Η Ελλάδα κατατάσσεται 31^η παγκοσμίως και 17^η στην Ευρώπη στην ασφάλεια των τροφίμων, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Ασφάλειας Τροφίμων, με τα ελληνικά τρόφιμα να παρουσιάζουν πλεονέκτημα κυρίως στην ποιότητα των υπαρχόντων προγραμμάτων ασφάλειας, τις διατροφικές προδιαγραφές και την προστασία των τροφίμων.

Η ελληνική γεωργία παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα, λόγω των μοναδικών κλιματικών και εδαφικών συνθηκών, της μεγάλης βιοποικιλότητας και των τοπικών ποικιλιών ποιοτικών προϊόντων. Τα βασικά ελληνικά αγροτικά προϊόντα είναι τα φρούτα και λαχανικά, τα βιομηχανικά φυτά, τα δημητριακά, τα κτηνοτροφικά φυτά, το ελαιόλαδο (τρίτος μεγαλύτερος παραγωγός παγκοσμίως), οι πατάτες και το κρασί. Ωστόσο, η αγροτική παραγωγή θα πρέπει να είναι προσανατολισμένη και συνδεδεμένη με τη ζήτηση στην αγορά αλλά και να καταφέρει να υπερκεράσει τα προβλήματα του μικρού μεγέθους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, της γήρανσης των αγροτών και της δυσμενούς ηλικιακής διάρθρωσης του αγροτικού πληθυσμού.

Η βιομηχανία των τροφίμων τα τελευταία χρόνια χαρακτηρίζεται από καινοτομίες που προσανατολίζονται στις εξειδικευμένες ανάγκες των καταναλωτών και στις διατροφικές ανάγκες τους, αλλά και από περισσότερη διαφάνεια και αυξημένη χρήση της τεχνολογίας. Ωστόσο, στην Ελλάδα, η έρευνα στον τομέα των τροφίμων θα πρέπει να ενταθεί και να υιοθετηθούν νέες τεχνολογίες, στηρίζοντας τη σύνδεση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με τις παραγωγικές διαδικασίες σε όλη την αγροδιατροφική αλυσίδα.