Τέλος στο αδιέξοδο που έχει προκληθεί με εκατοντάδες ιδιωτικά ακίνητα ανά την επικράτεια, επιχειρεί να θέσει το νέο νομοσχέδιο για την χωροταξία, του οποίου η περίοδος δημόσιας διαβούλευσης ολοκληρώνεται σήμερα. Ο λόγος για τις απαλλοτριώσεις που έχουν κηρυχθεί επί χρόνια, συχνά για δεκαετίες, επί ακινήτων τα οποία, κατά κανόνα, προορίζονταν για επενδυτικούς σκοπούς. Σύμφωνα με φορείς της αγοράς ακινήτων, εννιά στις δέκα περιπτώσεις απαλλοτριώσεων γίνονται προκειμένου να εκβιάσουν τους ιδιοκτήτες-επενδυτές, ή για πολιτικούς-μικροκομματικούς λόγους.
Πρόκειται για μια χρόνια παθογένεια της αγοράς ακινήτων, όπου σε περίπτωση που η εκάστοτε δημοτική αρχή εμφανίζεται αρνητική απέναντι σε μια προωθούμενη επένδυση, επιχειρεί να τη “φρενάρει” μέσω του εργαλείου της απαλλοτρίωσης. Σημειώνεται όμως ότι η διαδικασία της απαλλοτρίωσης έχει διαφορετικό σκοπό, καθώς αποτελεί μια σημαντική θεσμική δυνατότητα που παρέχεται στους δήμους, προκειμένου να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής των πολιτών τους και να αναπτύξουν κοινόχρηστους χώρους (π.χ. πράσινο, αθλητικές εγκαταστάσεις, πλατείες κτλ.). Δυστυχώς όμως χρησιμοποιείται συχνά με λάθος τρόπο, προκειμένου να “εκβιάσει” επιχειρηματίες/επενδυτές, ή απλώς να μπλοκάρει επενδύσεις ανάπτυξης ακινήτων, με τις οποίες δεν συμφωνεί ένα μέρος των κατοίκων-ψηφοφόρων. Εν ολίγοις, οι απαλλοτριώσεις συχνά αποτελούν εργαλείο άσκησης μικροπολιτικής, καθώς είναι αρκετές οι φορές που έχουν αποφασιστεί, χωρίς ο δήμος να έχει τα οικονομικά μέσα, ώστε να τις προχωρήσει.
Ένα πρόσφατο παράδειγμα αφορά στην προωθούμενη επένδυση του διεθνούς επενδυτικού σχήματος Hines-Henderson Park, το οποίο απέκτησε έκταση 70 στρεμμάτων στην περιοχή της Βούλας από το Μουσείο Μπενάκη, αλλά η τοπική δημοτική αρχή Βάρης-Βούλας-Βουλιαγμένης, έσπευσε να κηρύξει το ακίνητο υπό απαλλοτρίωση. Στην προκειμένη περίπτωση, ο στόχος είναι να εξασφαλιστούν ανταλλάγματα για την τοπική κοινωνία, μέσω της αποδοχής από τους επενδυτές, χαμηλότερου συντελεστή δόμησης και της απόδοσης ενός μέρους της έκτασης (περί τα 12 στρέμματα) ως κοινόχρηστο χώρο πρασίνου. Σε περίπτωση όμως που οι επενδυτές δεν συναινέσουν, ο δήμος πρόκειται να προχωρήσει σε απόφαση αναστολής έκδοσης οικοδομικών αδειών. Σημειωτέον ότι το κόστος της απαλλοτρίωσης της εν λόγω έκτασης υπολογίζεται σε περίπου 50 εκατ. ευρώ.
Προκειμένου λοιπόν να επιλύονται με διαφορετικό τρόπο, τα σχετικά ζητήματα, στο νέο νομοσχέδιο του Υπουργείο Περιβάλλοντος κι Ενέργειας για τον εκσυγχρονισμό της Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας, προβλέπεται μια διαδικασία άρσης απαλλοτριώσεων, εισάγοντας μια σειρά προϋποθέσεων. Ειδικότερα, εφόσον έχει παρέλθει 15ετία από την κήρυξη ενός ακινήτου ως απαλλοτριωτέου, χωρίς εν τω μεταξύ να έχει συμβεί η απαλλοτρίωση, επιτρέπεται η αλλαγή χρήσης, ώστε το ακίνητο να επιστρέψει στον ιδιοκτήτη του. Από την διάταξη αυτή εξαιρούνται όσα ακίνητα έχουν δεσμευτεί ώστε να αξιοποιηθούν ως κοινόχρηστοι χώροι πρασίνου. Παράλληλα, ορίζεται ότι για να επιτραπεί η επανακήρυξη της απαλλοτρίωσης, θα πρέπει ο δήμος να αποδείξει ότι έχει την οικονομική δυνατότητα για να την προχωρήσει. Μάλιστα, αυτή η δυνατότητα παρέχεται μία μόνο φορά. Για να τεκμηριωθεί η οικονομική δυνατότητα, δύναται να αξιοποιηθούν και πόροι από το Πράσινο Ταμείο.
Στόχος είναι να απελευθερωθούν όσο το δυνατόν περισσότερα ακίνητα, τα οποία έχουν βρεθεί στο “κενό” μεταξύ του ιδιοκτήτη τους κι ενός δήμου που ναι μεν τα δέσμευσε για κάποια χρήση (π.χ. διάνοιξη δρόμου, πλατεία κτλ.), πλην όμως ουδέποτε προχώρησε στην πραγμάτωση των σχεδίων αυτών. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς ακινήτων, οι απαλλοτριώσεις, έτσι όπως ασκούνται στην Ελλάδα, έχουν προκαλέσει την δέσμευση εκατοντάδων χιλιάδων στρεμμάτων πανελλαδικά. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, πρόκειται για ακίνητα, τα οποία εφόσον αξιοποιηθούν, θα μπορούσαν να συμβάλλουν καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται να δοθεί λύση μέσω νομοθετικής ρύθμισης. Πριν από λίγα χρόνια και μετά από σύσταση κι επιμονή των “θεσμών”, στο πλαίσιο των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας, είχε θεσπιστεί ρύθμιση, βάσει της οποίας, εφόσον παρέλθουν 18 μήνες από την ημερομηνία προσδιορισμού της τιμής απαλλοτρίωσης ενός ακινήτου και δεν αποζημιωθεί ο ιδιοκτήτης, η απαλλοτρίωση αυτή αίρεται και η κατοχή επιστρέφει στα χέρια του νόμιμου ιδιοκτήτη του. Ωστόσο, ούτε αυτή στάθηκε ικανή να δώσει λύση, καθώς στην πράξη, οι δήμοι προχωρούσαν σε συνεχείς επαναπροκηρύξεις απαλλοτριώσεις, ανά 18μηνο, διαιωνίζοντας την δέσμευση του εκάστοτε ακινήτου.
Εν τω μεταξύ, διαδοχικές αποφάσεις του ΣτΕ έχουν δικαιώσει ιδιοκτήτες, σημειώνοντας ότι οι ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις απαγορεύεται να διατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αρκετές είναι και οι περιπτώσεις, όπου οι δήμοι δεν έχουν εφαρμόσει δικαστικές αποφάσεις για άρση της απαλλοτρίωσης, ακριβώς λόγω υπέρβασης των χρονικών ορίων. Το ζητούμενο λοιπόν δεν είναι μόνο να υπάρχει η σχετική νομοθεσία, αλλά και να εφαρμόζεται.
Σημειώνεται ότι αρκετές πτυχές του νομοσχεδίου, ειδικά σε ότι αφορά τις διατάξεις για την εκτός σχεδίου δόμηση, έχουν προκαλέσει αιτιάσεις στην κατασκευαστική αγορά.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news 
