Κίνητρα για αύξηση του μεγέθους των ελληνικών επιχειρήσεων, μείωση των φορολογικών βαρών στο μη μισθολογικό κόστος, οριζόντια επέκταση της ψηφιοποίησης στο Δημόσιο μαζί με μέτρα ριζικής αναβάθμισης της επαγγελματικής κατάρτισης και γενναίες τομές στην Δικαιοσύνη, την Παιδεία και την Υγεία, περιλαμβάνει η πρόταση της επιτροπής υπό το νομπελίστα οικονομολόγο Χριστόφορο Πισσαρίδη.
Η πρόταση που έχει ήδη παραδοθεί στον Πρωθυπουργό αφενός επιχειρεί να δώσει λύσεις στις γνωστές αγκυλώσεις του ελληνικού κράτους, αφετέρου «κουμπώνει» με τις νέες στρατηγικές κατευθύνσεις που επιβάλλει η Ε.Ε. για την επόμενη πενταετία, δηλαδή τις επενδύσεις στην πράσινη οικονομία, τις υποδομές, την ενίσχυση της απασχόλησης. Σε ένα σχέδιο πάνω από 100 σελίδων, η επιτροπή περιγράφει μέσα από συγκεκριμένους στόχους έναν οδικό χάρτη, για το πώς η ελληνική οικονομία μπορεί να μετασχηματισθεί μέσα στην τρέχουσα δεκαετία.
«Όπλα» αυτή την φορά πρέπει να είναι η καινοτομία και η τεχνολογία και όχι οι εισαγωγές και η κατανάλωση με δανεικά, όπως αυτός που είχαμε επιλέξει μέχρι σήμερα.
Στην ουσία η πρόταση της επιτροπής Πισσαρίδη είναι «κομμένη και ραμμένη» στα όσα επιβάλλει η Κομισιόν ότι πρέπει να γίνουν κατά την επόμενη πενταετία στην Ευρώπη. Σύμφωνα με καλά πληροφορημένες πηγές, «σπάει» σε 15 άξονες:
- Συστήνει μέτρα για τη μείωση της φορολογίας και λιγότερα βάρη στις επιχειρήσεις, αναβάθμιση της αγοράς εργασίας, ενίσχυση της έρευνας στα πανεπιστήμια και σύνδεση των ΑΕΙ με την αγορά εργασίας, αναβάθμιση της Δικαιοσύνης, ψηφιοποίηση στο Δημόσιο, αναβάθμιση στην Παιδεία και την Υγεία, τρεις πυλώνες στο Ασφαλιστικό, γενναία στροφή στην πράσινη οικονομία, εκσυγχρονισμό του συστήματος χρηματοπιστωτικής εποπτείας για την προστασία των επενδυτών, ενίσχυση των ΟΤΑ μέσω μεταφοράς πόρων του φόρου ακίνητης περιουσίας, κ.ο.κ.
Μείωση φορολογίας και ενεργειακού κόστους για τις επιχειρήσεις
Μείωση των φόρων στην εργασία, δηλαδή χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές, επιταχυνόμενες αποσβέσεις, κίνητρα προκειμένου να αποθαρρύνεται η «μαύρη εργασία» και μείωση του κόστους ενέργειας στη μεταποίηση, είναι ανάμεσα σε αυτά που ξεχωρίζουν αναφορικά με το να καταστεί πιο ανταγωνιστική η λειτουργία των ελληνικών επιχειρήσεων. Επισημαίνεται ότι η μετατόπιση του φορολογικού βάρους από την παραγωγή στην κατανάλωση θα τονώσει αισθητά και την αποταμίευση των νοικοκυριών.
Ανταγωνιστικότερη αγορά εργασίας
Εδώ ξεχωρίζουν η ριζική αναβάθμιση του συστήματος κατάρτισης για ανέργους και εργαζόμενους, η υποστήριξη των γυναικών ώστε να διευκολυνθεί η συμμετοχή τους στην αγορά, αλλά και η άρση των αγκυλώσεων που συνεχίζουν να κυριαρχούν στο ευρύτερο ρυθμιστικό πλαίσιο. Κοινός παρονομαστής των παρεμβάσεων είναι ότι η μεταβολή κάποιων όρων εργασίας, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν τον τόπο και τον χρόνο εκτέλεσής της, μπορούν να αποδειχθούν σπουδαίο εργαλείο για τη διάσωση των ίδιων των εργασιακών σχέσεων. Τέτοιες αλλαγές αφορούν στην από απόσταση εργασία, αλλά και παρεμβάσεις με μεγαλύτερη αύρα ευελιξίας, όπως π.χ. την ευκολότερη διαχείριση των ωρών εργασίας, την διευκόλυνση της χρήσης της εκ περιτροπής εργασίας, κ.ο.κ.
Καθιέρωση τριών πυλώνων στο Ασφαλιστικό
Στο Ασφαλιστικό η πρόταση κάνει λόγο για την ανάγκη εισαγωγής του κεφαλαιοποιητικού συστήματος στον δεύτερο πυλώνα κοινωνικής ασφάλισης. Και επισημαίνει ότι χωρίς ένα νέο απόλυτα ανταποδοτικό σύστημα τριών πυλώνων, που θα μειώνει πολύ τις σημερινές εισφορές κύριας ασφάλισης και θα επενδύει τις εισφορές επικουρικής ασφάλισης, απλά θα περιμένουμε τη νέα μεγάλη κρίση στο Ασφαλιστικό. Η πρόταση περιγράφει μια πολύ λιγότερο δαπανηρή από την σημερινή συνταγή –η Ελλάδα επιμένει να έχει τη μεγαλύτερη συνταξιοδοτική δαπάνη στην ΕΕ- που με παραλλαγές της εφαρμόζεται σε πλειάδα χωρών, από τη Σουηδία και την Πολωνία έως την Αυστραλία, οι οποίες δεν περίμεναν πρώτα να χρεοκοπήσει το ασφαλιστικό τους για να πάρουν μέτρα.
Αναδιάρθρωση στην Δικαιοσύνη
Η πρόταση μιλά για την δημιουργία εξειδικευμένων τμημάτων στα δικαστήρια για υποθέσεις σημαντικού οικονομικού ενδιαφέροντος, για χρονικό «ταβάνι» στην έκδοση αποφάσεων οι οποίες δεν μπορούν να ξεπερνούν τους 12 μήνες και για ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης σε όλα τα επίπεδα. Στο μέτωπο αυτό έχει πέσει στο τραπέζι η ιδέα για αλλαγή στις διαδικασίες αξιολόγησης και προαγωγής των δικαστών, οι οποίες πρέπει να βασίζονται σε λεπτομερή στοιχεία για την ποιότητα των αποφάσεων. Στο πλαίσιο της ευρύτερης αναδιάρθρωσης του τομέα χρειάζεται τα δικαστήρια να αποκτήσουν μεγαλύτερη λειτουργική αυτονομία, να ιδρυθούν εξειδικευμένα δικαστήρια (π.χ. για υποθέσεις σημαντικού οικονομικού αντικειμένου, θέματα πτωχευτικού δικαίου, κοκ), αλλά και να εκκαθαριστεί άμεσα το πλήθος των συσσωρευμένων υποθέσεων που εκκρεμούν στο σύστημα.
Αναδιάρθρωση στα πανεπιστήμια, εκσυγχρονισμός εκπαίδευσης
Συστήνεται άμεση άρση των αγκυλώσεων στα πανεπιστήμια που καθιστούν απαγορευτική ακόμη και τη βασική έρευνα, μαζί με κίνητρα για ενίσχυση της καινοτομίας, αλλά κυρίως διασύνδεση της αγοράς εργασίας με τα ΑΕΙ. Εξάλλου σε πάρα πολλές χώρες, τα κεφάλαια τα οποία δίνει το κράτος στα πανεπιστήμια είναι συνάρτηση των επιδόσεών τους σε έρευνα (διεθνείς δημοσιεύσεις) και σε διδασκαλία. Εννοείται ότι τα πανεπιστήμια συμπληρώνουν τους κρατικούς πόρους με εισοδήματα από μεταπτυχιακά, δωρεές, κλπ. Σε κάθε περίπτωση η λειτουργία των ΑΕΙ απαιτεί πολύ μεγαλύτερη αυτονομία. Το πανεπιστήμιο πρέπει να έχει μεγαλύτερη ελευθερία στην διαχείριση του προσωπικού του, τον καθορισμό των εισακτέων, των κριτηρίων εισαγωγής, κ.ο.κ. Εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης απαιτείται επίσης σε όλες τις βαθμίδες, όχι μόνο στην τριτοβάθμια.
Ψηφιακός μετασχηματισμός στο Δημόσιο και στην Υγεία
Τα βήματα που έγιναν τους τελευταίους μήνες με την ψηφιοποίηση στο Δημόσιο ανέδειξαν τα τεράστια περιθώρια βελτίωσης που έχει ο χώρος. Συστήνεται συνέχιση και εμβάθυνση της ψηφιακής μεταρρύθμισης στη δημόσια διοίκηση, αλλά και άμεση ψηφιοποίηση του συστήματος υγείας. Στο μέλλον η εξωνοσοκομειακή φροντίδα θα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερο βάρος, δηλαδή ο χώρος παροχής φροντίδας θα μεταφέρεται σταδιακά από το χώρο του νοσοκομείου στο χώρο του ασθενή. Ταυτόχρονα πρέπει να αλλάξει ο τρόπος της περίθαλψης, δηλαδή να δοθεί έμφαση στην πρόληψη και «ίαση» της ασθένειας πριν αυτή κάνει την εμφάνισή της. Στο επίκεντρο των αλλαγών διεθνώς βρίσκεται ο ασθενής, ο οποίος αποκτά ρόλο «καταναλωτή υπηρεσιών υγείας» καθώς αναζητά έλεγχο στη διαχείριση της υγείας του. Έτσι λοιπόν και ο κλάδος στην Ελλάδα πρέπει να διαμορφωθεί για να καλύψει αυτές τις ανάγκες.
Πράσινη οικονομία, ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων
Στροφή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, μείωση του ενεργειακού κόστους για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, απολιγνιτοποίηση, ανάπτυξη υποδομών και έξυπνων τεχνολογιών, μαζί με έμφαση στην ενεργειακή αναβάθμιση των υποδομών. Το μήνυμα εδώ είναι ότι η συγκυρία προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στην Ελλάδα για τον ενεργειακό της μετασχηματισμό. H τεχνολογική πρόοδος έχει ρίξει κατακόρυφα τα κόστη, καθιστώντας τις κάποτε ακριβές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, πολύ φθηνότερες. Σε σημερινά επίπεδα το κόστος παραγωγής από λιγνίτη κινείται πάνω από τα 90 ευρώ η μεγαβατώρα, όταν η παραγωγή από φυσικό αέριο ανέρχεται σε επίπεδα 50-60 ευρώ, από φωτοβολταϊκά στα 40 ευρώ και από αιολικά στα 60 ευρώ. Ταυτόχρονα η επιτροπή Πισσαρίδη εισηγείται την μαζική στροφή στις ενεργειακές αναβαθμίσεις κατοικιών, όπου επίσης η ευκαιρία είναι μεγάλη, καθώς πρόκειται για έναν από τους τομείς που θα χρηματοδοτήσει και μάλιστα σημαντικά το νέο Ταμείο Ανάκαμψης. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, τα κονδύλια που θα διατεθούν τα επόμενα χρόνια στην ελληνική οικονομία μπορεί και να αγγίξουν τα 2 δισ ευρώ, έναντι των 350 εκατ ευρώ, τα οποία αναμένεται να συγκεντρώσει ο νέος γύρος του «Εξοικονομώ Κατ’ Οίκον» που θα ανακοινωθεί το φθινόπωρο.