Καλές πρακτικές για τον περιορισμό της σπατάλης τροφίμων μπορούν να υιοθετηθούν στο πλαίσιο των νέων συνθηκών στην κατανάλωση που έχει δημιουργήσει η πανδημία. Το κεφάλαιο του food waste βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του Παγκόσμιου Οργανισμού Τροφίμων, αφού οι επιπτώσεις της κρίσης COVID- 19 απειλούν την επισιτιστική ασφάλεια, ενώ ανατρέπουν τα στοιχεία των απορριμμάτων τροφίμων.
Οι τάσεις σε ό,τι αφορά στην κατανάλωση στον άξονα της σπατάλης τροφίμων είναι διττές. Από την μια πλευρά οι διαδικτυακές παραγγελίες έτοιμων γευμάτων σε συνδυασμό με την αναγκαστική διακοπή λειτουργίας στην εστίαση, ανέτρεψαν τους σχεδιασμούς των εστιατορίων με αποτέλεσμα μεγάλες ποσότητες τροφίμων να πετιούνται στα σκουπίδια.
Στον αντίποδα, το φαινόμενο της σπατάλης στα νοικοκυριά περιορίστηκε, αφού η κατανάλωση κατ’οίκον άλλαξε σημαντικά την προσέγγιση στη διατροφή.
Σύμφωνα με έρευνα που εκπόνησε το Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Αγροτικών Προϊόντων και Τροφίμων του Πανεπιστημίου Πατρών, μέρος της οποίας δημοσίευσε πρόσφατα το FOOD Reporter, προκύπτει ότι οι Έλληνες καταναλωτές συνέβαλαν στην αντιμετώπιση του προβλήματος της σπατάλης τροφίμων, οργανώνοντας τις επισκέψεις τους στο σούπερ μάρκετ με λίστα για τα ψώνια τους, αλλά και άλλαξε την προσέγγιση του σε ό,τι αφορά στην διατηρησιμότητα του μαγειρεμένου φαγητού.
Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο της πανδημίας το 36,3% των ερωτηθέντων δηλώνει πως αποθηκεύει, προφυλάσσει και συντηρεί τα τρόφιμα που αγοράζει, το 33,2% καταναλώνει το μαγειρεμένο φαγητό τις επόμενες μέρες, το 30,3% προσέχει την ημερομηνία λήξης των προϊόντων και το 35,5% προσέχει τις ποσότητες τροφίμων που αγοράζει.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα η λίστα της νοικοκυράς αποτελεί σημαντικό σύμμαχο για το περιορισμό της σπατάλης τροφίμων. Συγκεκριμένα, το 52,3% χρησιμοποιούσε λίστα κάθε φορά που πήγαινε για ψώνια κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, με το 29,1% των συμμετεχόντων στην έρευνα να απαντά πως το έκανε συχνά.
Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, το 36% των νοικοκυριών επέλεξε να μην πετάει τρόφιμα, αλλά όταν αναγκάστηκε, πετούσε πιο συχνά γαλακτοκομικά (38,7%), φρούτα/λαχανικά (28%) και αλλαντικά (26%). Επιπλέον, κατά τη διάρκεια του Απριλίου, το 43,8% των νοικοκυριών κατέβαλε σημαντική προσπάθεια να μειώσει τις ποσότητες των τροφίμων που αναγκάζεται να πετάξει.
Εξοικονόμηση χρημάτων
Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, η εξοικονόμηση χρημάτων αποτελεί ένα σημαντικό παράγοντα που ευνοεί την ανάπτυξη ορθών πρακτικών στην κατεύθυνση του περιορισμού της σπατάλης τροφίμων. «Όσο συνεχίζεται η κρίση του κορονοϊού και διευρύνεται το πλέγμα των επιπτώσεων και δη στο εισόδημα των νοικοκυριών, οι καταναλωτές θα γίνουν περισσότερο ευαισθητοποιημένη στο θέμα της τιμής ενώ θα ενισχύσουν την τάση να μην πετούν φαγητό», τονίζουν.
Ζητούμενο είναι η αναγκαστική αλλαγή στην προσέγγιση των καταναλωτών να αποτελέσει εφεξής πάγια φιλοσοφία, καθώς το ζήτημα της σπατάλης τροφίμων είναι τεράστιο και ξεπερνά τα όρια της οικονομικής επιβάρυνσης, αφού επηρεάζει σημαντικά και το περιβάλλον».
Αξίζει ωστόσο να επισημανθεί ότι η έλλειψη κανονιστικών ρυθμίσεων, τυποποίησης και γενικής κατανόησης της επισήμανσης ημερομηνίας σε προϊόντα διατροφής (όπως οι ημερομηνίες "bestby" και "useby") έχει ως αποτέλεσμα πάρα πολύ μεγάλες ποσότητες τροφίμων να καταλήγουν στα σκουπίδια.
«Πολλοί άνθρωποι δεν συνειδητοποιούν ότι οι ετικέτες ημερομηνίας στα τρόφιμα (με εξαίρεση τη βρεφική φόρμουλα) είναι αποκλειστικά στη διακριτική ευχέρεια του κατασκευαστή και δεν υποστηρίζονται από ισχυρά επιστημονικά στοιχεία» αναφέρει δημοσίευμα στον ολλανδικό ιστότοπο Food Ingredients First.
Για την αντιμετώπιση αυτής της ανησυχίας και την καταπολέμηση των παγκόσμιων απορριμμάτων τροφίμων, ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ έχουν συγκεντρωθεί με στόχο να αποσαφηνίσουν την επιστήμη ή την έλλειψή της πίσω από τις ετικέτες ημερομηνιών τροφίμων, τονίζοντας την ανάγκη για διεπιστημονική έρευνα και παγκόσμιες ερευνητικές τάσεις στη νέα τους έκδοση στο Food Control .