Με τη αγορά ακινήτων στην Ευρώπη να βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ισχυρή ανισορροπία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, η ελληνική κυβέρνηση αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσαν ένα νέο «μπουκέτο» μέτρων, τα οποία στοχεύουν να ανακόψουν την ραγδαία άνοδο των ενοικίων και τιμών ακινήτων, καθώς και να ενισχύσουν την προσφορά προσιτής στέγασης.
Στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος αποκαλύπτουν πως οι τιμές των ακινήτων έχουν σχεδόν διπλασιαστεί από το 2017, με την αύξηση να αγγίζει το +82,5%.
Μόνο κατά το τρίτο τρίμηνο του 2025, οι τιμές των διαμερισμάτων ανέβηκαν κατά 7,7% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2024, την ίδια στιγμή που το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε κατά 3,3%.
Παράλληλα, η Eurostat αποκαλύπτει πως το 2024 τα ελληνικά νοικοκυριά δαπάνησαν το 36% του εισοδήματός τους για να καλύψουν το στεγαστικό κόστος, το μεγαλύτερο ποσοστό ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, την στιγμή που ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται μόλις στο 19,2%.
Σε μια προσπάθεια να περιορίσει τις επιδράσεις της στεγαστικής κρίσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε από το βήμα της Βουλής έξι νέα μέτρα, ενώ παράλληλα η ΕΕ δρομολόγησε μια πολυδιάστατη στρατηγική για τη δημιουργία περίπου 650.000 νέων κατοικιών ετησίως στην επόμενη δεκαετία, με ετήσιο κόστος που κυμαίνεται περί τα 150 δισ. ευρώ.
Το νέο πακέτο μέτρων για ανακαινίσεις, βραχυχρόνια μίσθωση και δημιουργία νέων κατοικιών
Έως τώρα, μεγάλο μέρος των κυβερνητικών μέτρων κατά του στεγαστικού τροφοδοτούσαν τη ζήτηση μα όχι την προσφορά, εντείνοντας το πρόβλημα αντί να προσφέρουν λύση.
Προγράμματα όπως το «Σπίτι μου 2» ναι μεν προσφέρουν ευνοϊκούς όρους για απόκτηση κατοικίας, όμως χωρίς την ταυτόχρονη αύξηση του οικιστικού αποθέματος τελικά κατέληξε να ανεβάζει τις τιμές πώλησης πάνω από 10%.
Ως διορθωτική κίνηση, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε έξι νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, θέτοντας το ζήτημα της στέγασης ως κορυφαία προτεραιότητα της κυβερνητικής δράσης. Τα μέτρα αυτά αποσκοπούν τόσο στην ενίσχυση του διαθέσιμου αποθέματος κατοικιών όσο και στη δημιουργία προϋποθέσεων για μακροχρόνιες επενδύσεις στην προσιτή στέγαση.
- Πρόγραμμα ανακαίνισης παλαιών κατοικιών
Με συνολικό προϋπολογισμό 400 εκατ. ευρώ, το νέο πρόγραμμα ανακαίνισης παλαιών και κλειστών κατοικιών αποτελεί τον κεντρικό πυλώνα της δέσμης μέτρων και προβλέπει επιδότηση που μπορεί να φτάσει έως και το 90% της συνολικής δαπάνης, με ανώτατο ποσό τα 36.000 ευρώ ανά κατοικία.
Τα εισοδηματικά κριτήρια ορίζονται στα 35.000 ευρώ για ζευγάρι, με προσαύξηση 5.000 ευρώ για κάθε παιδί. Το μέτρο αποσκοπεί στην ενεργοποίηση ενός σημαντικού μέρους του αδρανούς οικιστικού αποθέματος, αίροντας το υψηλό κόστος ανακαίνισης που μέχρι σήμερα λειτουργούσε αποτρεπτικά για πολλούς ιδιοκτήτες.
- Διπλή επιστροφή ενοικίου σε κρίσιμες επαγγελματικές ομάδες
Περίπου 50.000 εκπαιδευτικοί, νοσηλευτές και γιατροί που υπηρετούν εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων της Αττικής και της Θεσσαλονίκης θα λάβουν δύο επιστροφές ενοικίου αντί για μία, ανεξαρτήτως εισοδήματος.
Το μέτρο αναγνωρίζει ότι το υψηλό κόστος στέγης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εγκατάσταση και παραμονή εργαζομένων σε απομακρυσμένες ή τουριστικά επιβαρυμένες περιοχές, μετατρέποντας τη στέγαση σε ένα κρίσιμο εργαλείο πολιτικής για τη σταθεροποίηση της περιφέρειας.
- Αξιοποίηση δημόσιων ακινήτων
Έμφαση θα δοθεί και στην αξιοποίηση δημοτικών και κρατικών κτιρίων σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, δημιουργώντας ένα σταθερό απόθεμα κατοικιών με κοινωνικό πρόσημο, που θα μπορεί να εξυπηρετεί τις στεγαστικές ανάγκες δημοσίων υπαλλήλων.
- Ρύθμιση της βραχυχρόνιας μίσθωσης
Στο ρυθμιστικό «στόχαστρο» μπαίνει και η βραχυχρόνια μίσθωση, η οποία θα δει τους υφιστάμενους περιορισμούς στο κέντρο της Θεσσαλονίκης να επεκτείνονται, ενώ σε περιοχές της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης όπου ισχύει απαγόρευση βραχυχρόνιας μίσθωσης, κάθε ακίνητο που μεταβιβάζεται θα διαγράφεται αυτομάτως από το Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Διαμονής, προκειμένου να μην μπορεί να επανενταχθεί στο καθεστώς της βραχυχρόνιας μίσθωσης από τον νέο ιδιοκτήτη.
Η παρέμβαση αυτή δίνει απάντηση σε ένα πολύ πραγματικό πρόβλημα: τα ακίνητα που διατίθενται για βραχυχρόνια μίσθωση μέσω πλατφορμών όπως το Airbnb έχουν αυξηθεί κατά 93% κατά την περίοδο 2018-2024 σε επίπεδο ΕΕ.
- Νέα κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις
Νέα κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις στην προσιτή στέγη προανήγγειλε η κυβέρνηση, επιτρέποντας στις κατασκευαστικές εταιρείες να μετατρέψουν υφιστάμενα κτίρια σε κατοικίες ή να αναγείρουν νέα διαμερίσματα, αρκεί να διατίθενται αποκλειστικά προς ενοικίαση για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δέκα ετών.
Τα μισθώματα θα εκπίπτουν από τον φόρο εισοδήματος, ενώ το ανώτατο όριο ενοικίου θα καθορίζεται κεντρικά, διασφαλίζοντας ελεγχόμενο κόστος για τους ενοικιαστές.
- Πολεοδομική ρύθμιση από το ΥΠΕΝ για τη γρήγορη μετατροπή υφιστάμενων ακινήτων προς οικιστική χρήση
Η έκτη και τελευταία ρύθμιση αφορά στα εγκαταλελειμμένα ή ημιτελή κτίρια, τα οποία πλέον θα εντάσσονται στην κατηγορία ιδιωτικών επενδύσεων με κίνητρο την έκπτωση φόρου, αίροντας έτσι τα πολεοδομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια.
Τα μέτρα των Βρυξελλών
Παράλληλα με τα ελληνικά μέτρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ένα συνολικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, με φόντο την ανάγκη για περίπου 650.000 νέες κατοικίες κάθε χρόνο στην επόμενη δεκαετία, προκειμένου να καλυφθούν οι υφιστάμενες ανάγκες.
Αξίζει να σημειωθεί πως είναι η πρώτη φορά που η ΕΕ εξετάζει ένα συνολικό πλάνο για την αντιμετώπιση του στεγαστικού, καθώς μέχρι τώρα όλες οι σχετικές αρμοδιότητες ανήκαν αποκλειστικά στα κράτη μέλη
Το κόστος για τη δράση αυτή υπολογίζεται κοντά στα 150 δισ. ευρώ και επικεντρώνεται σε τέσσερις βασικούς τομείς: Την ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών, την απελευθέρωση των επενδύσεων, τη ρύθμιση των βραχυπρόθεσμων μισθώσεων σε περιοχές με υψηλή ζήτηση και τη στήριξη των πιο ευάλωτων ομάδων, συμπεριλαμβανομένων των νέων, των φοιτητών και των εργαζομένων σε βασικούς τομείς.
Τα βασικά μέτρα περιλαμβάνουν την αναθεώρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις, ώστε να διευκολυνθεί η χρηματοδότηση προσιτών και κοινωνικών κατοικιών από τις κυβερνήσεις, την απλούστευση των διαδικασιών σχεδιασμού και αδειοδότησης, καθώς και την επικείμενη νομοθεσία για τις βραχυπρόθεσμες μισθώσεις, η οποία προβλέπεται να τεθεί σε ισχύ το 2027.
Το ευρωπαϊκό πακέτο περιλαμβάνει επίσης συστάσεις για το νέο Ευρωπαϊκό Bauhaus, ένα πρόγραμμα της ΕΕ εμπνευσμένο από το αρχικό κίνημα Bauhaus του 1919, το οποίο αποσκοπεί στη χρηματοδότηση κατασκευαστικών έργων που προορίζονται να είναι βιώσιμα και προσιτά.
Επιπλέον, θα δοθεί ώθηση στην ιδιωτική πρωτοβουλία, με τη δημιουργία ενός Πανευρωπαϊκού Επενδυτικού Φορέα που θα απλοποιήσει τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων, καθιστώντας τις επενδύσεις στον οικιστικό κλάδο πιο ελκυστικές.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
