Το σοκ της πανδημίας: Το 2022 θα γυρίσει η Ελλάδα στο ΑΕΠ του 2019

Βαθύ αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία θα αφήσει η κρίση του κορονοϊού, καθώς το ΑΕΠ προβλέπεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι θα είναι στο τέλος του 2021 χαμηλότερο από το επίπεδο του 2019 και θα επιστρέψει σε αυτό το σημείο, στην καλύτερη περίπτωση, το 2022.

Με βάση τις εαρινές προβλέψεις που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 6 Μαΐου, το τμήμα Οικονομικών Μελετών της Eurobank επισημαίνει ότι η ύφεση στην Ελλάδα για το 2020 εκτιμάται στο -9,7% και θα είναι η βαθύτερη ανάμεσα στα κράτη μέλη της ΕΕ-28, κυρίως λόγω της μεγάλης βαρύτητας του τουρισμού στο ΑΕΠ της χώρας αλλά και του υψηλού μεριδίου των μικρών επιχειρήσεων).

Εκτός από τη μεγαλύτερη ύφεση το 2020, όμως, η Ελλάδα θα έχει και την πιο ισχυρή ανάκαμψη το 2021, με αύξηση του ΑΕΠ κατά 7,9%, όπως προβλέπει η Κομισιόν.

Όμως, όπως επισημαίνει η Eurobank, βάσει αυτών των μεγεθών, το ετήσιο πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2021 προβλέπεται να υπολείπεται κατά -2,6% σε σύγκριση με το 2019. Ανάλογες θα είναι οι επιδράσεις της κρίσης και σε όλες τις οικονομίες της ΕΕ-28, πλην αυτής του Λουξεμβούργου. Δηλαδή, σε όλες τις χώρες το ΑΕΠ στο τέλος του 2021 προβλέπεται ότι θα είναι χαμηλότερο από αυτό του 2019.

Οι μεγαλύτερες αποκλίσεις, σημειώνει η Eurobank, προβλέπονται για την Ιταλία (AΕΠ στο τέλος του 2021 3,6% χαμηλότερο από το 2019), την Ισπανία (-3,1%), την Φινλανδία (-2,9%), το Ηνωμένο Βασίλειο (-2,8%) και την Ελλάδα (-2,6%).

Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Κομισιόν, η ιδιωτική εγχώρια ζήτηση στην Ελλάδα εκτιμάται να δεχτεί ισχυρό πλήγμα (μη φυσική παρουσία για την πραγματοποίηση αγορών, μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος και αύξηση της αβεβαιότητας), με την ιδιωτική κατανάλωση και τις επενδύσεις παγίου κεφαλαίου να συρρικνώνονται κατά -9,0% και -30,0% αντίστοιχα το 2020 (προβλέπεται ανάκαμψη 7,5% και 33,0% το 2021). Στην αντίθετη κατεύθυνση εκτιμάται να κινηθεί η δημόσια κατανάλωση καταγράφοντας αύξηση 4,9% λόγω των μέτρων στήριξης της οικονομίας.

Στον εξωτερικό τομέα, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να συρρικνωθούν κατά -21,4% (αρνητικές επιδράσεις στον τουρισμό, τις μεταφορές και τα εμπορεύματα) και οι αντίστοιχες εισαγωγές κατά -18,0%.

Το ποσοστό ανεργίας εκτιμάται να αυξηθεί στο 19,9% (από 17,3% το 2019) και ο πληθωρισμός να περάσει σε αρνητικό έδαφος (-0,6% από 0,5% το 2019) για πρώτη φορά από το 2015.

Στο δημοσιονομικό πεδίο, το ισοζύγιο της γενικής κυβέρνησης προβλέπεται να είναι ελλειμματικό – για πρώτη φορά από το 2015 – στο -6,4% του ΑΕΠ (από πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ το 2019) με τον λόγο δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ να αυξάνεται στο 196,4% (από 176,6% το 2019).

Τρίτη ύφεση σε 12 χρόνια στην Ευρωζώνη

Οι αναλυτές της Eurobank σημειώνουν ότι αυτή θα είναι η τρίτη φορά τα τελευταία 12 χρόνια που η οικονομία της Ευρωζώνης εισέρχεται σε φάση συρρίκνωσης:

1. Σε όρους τριμηνιαίου πραγματικού ΑΕΠ (εποχικά διορθωμένα στοιχεία), η περίοδος κάμψης του πρώτου οικονομικού κύκλου – συνδεδεμένου με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση – διήρκησε από το 2ο τρίμηνο 2008 μέχρι και το 2ο τρίμηνο 2009. Στον πυθμένα η συνολική μείωση του πραγματικού ΑΕΠ ήταν της τάξης του -5,0%. Στη συνέχεια η περίοδος επέκτασης κράτησε 9 τρίμηνα, με το πραγματικό ΑΕΠ ωστόσο να μην προσεγγίζει, έστω και οριακά, τα προ κρίσης επίπεδα (-0,7% το 3ο τρίμηνο 2011 σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο 2008).
2. Η περίοδος κάμψης του δεύτερου οικονομικού κύκλου διήρκεσε 6 τρίμηνα (από το 4ο τρίμηνο 2011 μέχρι και το 1ο τρίμηνο 2013) με την αθροιστική απώλεια του πραγματικού ΑΕΠ στον πυθμένα να διαμορφώνεται στο -1,8%. Στη συνέχεια ξεκίνησε μια περίοδος επέκτασης 27 τριμήνων (το 2ο τρίμηνο 2014 το πραγματικό ΑΕΠ στην Ευρωζώνη υπερέβη οριακά κατά 0,1% το επίπεδο του 3ου τριμήνου 2011 και το 4ο τρίμηνο 2019 ήταν κατά 11,2% υψηλότερο), η οποία διακόπηκε απότομα το 1ο τρίμηνο του τρέχοντος έτους με πτώση της οικονομικής δραστηριότητας κατά -3,8% QoQ (η 2η χειρότερη επίδοση ήταν το 1ο τρίμηνο 2009 με -2,4% QoQ).
3. Σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η παρούσα φάση κάμψης του πραγματικού ΑΕΠ στην Ευρωζώνη (όπως και στις περισσότερες χώρες της ΕΕ-28) αναμένεται να είναι εξαιρετικά βαθιά και βραχύβια.  Σε όρους τριμηνιαίου πραγματικού ΑΕΠ ο προβλεπόμενος πυθμένας της ύφεσης τοποθετείται στο 2ο τρίμηνο 2020 με σωρευτική συρρίκνωση -15,6%. Στη συνέχεια εκτιμάται ισχυρή ανάκαμψη με το πραγματικό ΑΕΠ στη Ευρωζώνη το 4ο τρίμηνο 2021 να υπολείπεται κατά -0,9% σε σύγκριση με την κορυφή του 4ου τριμήνου 2019.

Αν επαληθευτεί η προαναφερθείσα εκτίμηση, τότε η συνολική μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το 4ο τρίμηνο 2021 σε σύγκριση με το 4ο τρίμηνο 2019 (8 τρίμηνα) θα είναι σχεδόν ίση με την αντίστοιχή μεταβολή του 3ου τριμήνου 2013 σε σύγκριση με το 3ο τρίμηνο 2011 (8 τρίμηνα), δηλαδή του προηγούμενου οικονομικού κύκλου, και υψηλότερη από την αντίστοιχη μεταβολή του 1ου τρίμηνου 2010 σε σύγκριση με το 1ο τρίμηνο 2008 (8 τρίμηνα), δηλαδή του πρώτου οικονομικού κύκλου.

Μπορεί να προβλέπεται απότομη ανάκαμψη στη βραχυχρόνια περίοδο, τονίζει η Eurobank, ωστόσο δημιουργούνται πολλά ερωτήματα αναφορικά με την κληρονομιά που δύναται να αφήσει το εν λόγω βίαιο επεισόδιο σε πολλούς τομείς της οικονομίας – δημοσιονομικό, χρηματοπιστωτικό και παραγωγική αλυσίδα – και το τι επίδραση θα έχει στις μεσομακροπρόθεσμες προοπτικές (πχ. θα επιστρέψει και πότε η οικονομία στο μονοπάτι μεγέθυνσης που ακολουθούσε πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού COVID-19;).