Έσοδα προμηθειών - κόστος συναλλαγών: Ελληνικές Vs ευρωπαϊκών τραπεζών

Μακριά από την ευρωπαϊκή πραγματικότητα παραμένουν οι εγχώριες τράπεζες αναφορά με την άντληση εσόδων από προμήθειες.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του SSM, τα καθαρά έσοδα από προμήθειες αντιστοιχούν στο 16,2% των συνολικών καθαρών εσόδων των ελληνικών τραπεζών όταν ο αντίστοιχος μέσος όρος 107 τραπεζών στην Ευρώπη διαμορφώνεται σε 28,20%.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ιταλία τα έσοδα προμηθειών αντιστοιχούν στο 31% των συνολικών εσόδων, στην Ισπανία στο 23% και στη Γερμανία στο 30%.

Η υστέρηση αυτή ασφαλώς δεν προκαλεί εντύπωση καθώς αποτυπώνει την γενικότερη υστέρηση της ελληνικής οικονομίας και μαζί του τραπεζικού συστήματος, σε σχέση με το που βρίσκεται η οικονομία και οι τράπεζες της ευρωζώνης. Εν πολλοίς τα χαμηλά έσοδα από προμήθειες οφείλονται στο χαμηλότερα επίπεδο της οικονομίας και του τραπεζικού συστήματος σε σχέση με την Ευρώπη.

Επιπλέον η χαμηλή πτήση των εσόδων από προμήθειες στην Ελλάδα οφείλεται και στην πολύ μεγάλη συμβολή των επιτοκιακών εσόδων που μοιραία περιορίζει τη συμμετοχή των προμηθειών στη συνολική εικόνα.

Ποσοστό εσόδων από προμήθειες στο σύνολο των εσόδων Ελλάδα - Ευρώπη

Πηγή: ΕΚΤ, στοιχεία 9μήνου 2023, ποσά σε εκατ. ευρώ

Την ίδια ώρα, στην χώρα μας διατυπώνεται εντονότατη κριτική προς τις τράπεζες για τις «υπερβολικές» προμήθειες, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να εμφανίζεται εξαιρετικά αιχμηρός για τη στάση των τραπεζών, προαναγγέλλοντας σειρά μέτρων για την μείωση των προμηθειών τα οποία θα παρουσιαστούν μεθαύριο Κυριακή κατά τη συζήτηση του προϋπολογισμού στη Βουλή.

Ένταση που μάλλον δύσκολα δικαιολογείται από τα δεδομένα. Εκτός από ορισμένες μεμονωμένες συναλλαγές, οι οποίες κρίνονται ως ιδιαίτερα υψηλές, όπως εμβάσματα εκτός ευρώζωνης, χρέωση επανέκδοσης κάρτας, προμήθειες μετατροπής συναλλάγματος κ.α., η συνολική εικόνα δείχνει ότι οι χρεώσεις των συναλλαγών στην Ελλάδα είναι μικρότερες των αντίστοιχων ευρωπαϊκών.

Ακόμα πιο ευνοϊκή είναι η εικόνα για τις ελληνικές τράπεζες για τα προγράμματα μηνιαίων συνδρομών καθώς όπως σημειώνουν στελέχη τραπεζών μια μηνιαία συνδρομή 1 ευρώ αντιστοιχεί σε τραπεζικές συναλλαγές που αν γίνουν μεμονωμένα, εκτός πακέτων, φτάνουν ή και ξεπερνούν τα 12 ευρώ.  

Ποια είναι τα έσοδα προμηθειών

Στο πρώτο εξάμηνο του 2024 τα καθαρά έσοδα των εγχώριων τραπεζών ανήλθαν στα 993 εκατ. ευρώ (+15%) που σημαίνει ότι για το σύνολο του έτους θα προσεγγίσουν τα 2 δισ. ευρώ.

Ωστόσο, από τα έσοδα αυτά περίπου το 20% με 25% αφορά έσοδα από προμήθειες τραπεζικών συναλλαγών ιδιωτών και διάφορες σχετικές πληρωμές. Ένα 20% των προμηθειών έρχεται από χορηγήσεις δανείων, ένα 10% από τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα, 12% από asset management, 12% από ενοίκια κ.α.  

Και εδώ έγκειται μια σημαντική διαφορά μεταξύ των ελληνικών και των ευρωπαϊκών τραπεζών. Όπως εκτιμούν στελέχη της αγοράς, η υψηλότερη συμβολή των προμηθειών στα συνολικά έσοδα των ευρωπαϊκών τραπεζών οφείλεται όχι σε έσοδα από συναλλαγές, αλλά σε έσοδα από επενδυτικές υπηρεσίες, τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα κ.α., εργασίες που στην Ελλάδα παραμένουν σε πολύ χαμηλό επίπεδο λόγω της κατάστασης της οικονομίας και των χαμηλών εισοδημάτων.

Έξοδα τήρησης λογαριασμών στην Ευρώπη

Στη Γερμανία τα έξοδα τήρησης ενός λογαριασμού, στην Deutsch Bank, κυμαίνονται από 6,9 ευρώ έως 13,90 ευρώ το μήνα. Στη Γαλλία η Societe Generale το αντίστοιχο κόστος διαμορφώνεται από 2 ευρώ έως 7,2 ευρώ μηνιαίως, στην Caixa Bank (Ισπανία) από 3 ευρώ έως 20 ευρώ/ μήνα ανάλογα τον λογαριασμό και τους δικαιούχους, στην Intesa (Ιταλία) από 10 ευρώ έως 30 ευρώ μηνιαίως ενώ η BPI (Πορτογαλία) χρεώνει από 6,25 ευρώ έως 7,99 ευρώ το μήνα.

Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις όπως η ισπανική BBVA που δεν χρεώνουν με κόστος τήρησης λογαριασμού ενώ το ίδιο ισχύει και για την βρετανική Barclays, η οποία επιβαρύνει με σχετικό κόστος μόνο τους Premier λογαριασμούς.

Σε πολλές περιπτώσεις πέραν του μηναίου κόστους τήρησης λογαριασμού οι ευρωπαϊκές τράπεζες επιβαρύνουν με πρόσθετες χρεώσεις για βασικές τραπεζικές συναλλαγές. Για παράδειγμα η Societe επιβαρύνει με ετήσια συνδρομή 45 ευρώ τις συναλλαγές αγορών με χρεωστικές κάρτες όπως επίσης και με χρέωση 1 ευρώ ανά ανάληψη με χρεωστική κάρτα. Βασικά η Societe προσφέρει ετήσιο πακέτο ύψους περίπου 80 ευρώ για τη χρήση χρεωστικών καρτών που περιλαμβάνει ετήσια συνδρομή, ερωτήσεις υπολοίπων, επανέκδοση κάρτας λόγω κλοπής ή ακύρωσης, επανέκδοσης PIN κ.α.

Στην Ελλάδα όλες οι εγχώριες τράπεζες έχουν λανσάρει μηνιαία πακέτα συνδρομών μέσω των οποίων με μια συνδρομή που μπορεί να ξεκινά από 5 ευρώ ετησίως για αριθμό συναλλαγών έως και 10 ευρώ μηνιαίως που πρακτικά προσφέρουν απεριόριστες συναλλαγές.

Οι συναλλαγές περιλαμβάνουν από πάγιες πληρωμές εταιρειών ενέργειας, ύδρευσης κλπ και ανάλογα τη συνδρομή φτάνουν σε δωρεάν επανέκδοσης καρτών, δωρεάν ηλεκτρονικές συναλλαγές, εμβάσματα στο εξωτερικό – εσωτερικό κ.α.

Οι τράπεζες αποκρούν την κριτική για το υψος των χρεώσεων αναφέροντας ότι στους πελάτες που είτε πληρώνουν πακέτο συνδρομής είτε διατηρούν στενή σχέση με την τράπεζα μέσω πολλών προϊόντων προσφέρονται δυνατότητες για εξαιρετικά χαμηλού κόστους συναλλαγές. Σε ότι αφορά μεμονωένες ευκαιριακές συναλλαγές σημειώνουν ότι υπάρχει αυξημένο κόστος αλλά αυτό είναι στο πλαίσιο της λειτουργίας μιας αγοράς.

Σημειώνουν ακόμα ότι οι καταναλωτές και επαγγελματίες έχουν δωρεάν προσβαση στο σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS για ποσά έως 500 ευρώ ημερησίως μεταξύ ατόμων και 500 ευρώ ημερησίως για συναλλαγές με επιχειρήσεις που υπερκαλύπτει τις καθημερινές ανάγκες συναλλαγών και αφαιρεί κάθε επιχειρηματολογία περί ακριβών τραπεζικών συναλλαγών.

Δεν είναι τζάμπα οι ηλεκτρονικές συναλλαγές 

Όπως σημειώνουν τραπεζικά στελέχη στο Business Daily, κόντρα στην αρκετά γενικευμένη πεποίθηση ότι οι ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές δεν κοστίζουν τίποτα στις τράπεζες, καθώς δεν απασχολούν υπαλλήλους στα καταστήματα και θα έπρεπε να παρέχονται δωρεάν, στην πραγματικότητα ενέχουν σημαντικό κόστος και απαιτούν διαρκώς επενδύσεις.

Κάθε χρόνο απαιτούνται επενδύσεις ύψους 500 – 600 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη, συντήρηση και διασφάλιση της ασφάλειας των ηλεκτρονικών συναλλαγών και συστημάτων.

Η πρόσθετη δυσκολία για τις εγχώριες τράπεζες είναι οι περιορισμοί που δημιουργεί το μικρό μέγεθος της ελληνικής αγοράς. Μια επένδυση 500 εκατ. σε digital συστήματα στην Ισπανία ή την Ιταλία αποσβένεται πολύ ταχύτερα καθώς αφορά αγορές 50 – 60 εκατ. κατοίκων και το ανά συναλλαγή κόστος διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την Ελλάδα των 10 εκατ. κατοίκων.

Επιπλέον οι επενδύσεις στην τεχνολογία και την ασφάλεια είναι συνεχής και υψηλού κόστους.

Δεν είναι τυχαίο ότι όλες οι εγχώριες τράπεζες προχώρησαν στην πώληση σε ξένες πολυεθνικές των τμημάτων συναλλαγών καρτών, τα POS, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για εξαιρετικά κερδοφόρα δραστηριότητα.

Ο λόγος είναι ότι δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν τις τεχνολογικές επενδύσεις που απαιτούνταν ώστε τα POS να ακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις και να ανταποκρίνονται στα πρωτόκολλά ασφαλείας.

Έτσι πωλήθηκαν σε εξειδικευμένους πολυεθνικούς ομίλους στις ΗΠΑ και την Ευρώπη οι οποίοι επενδύουν ετησίως δισεκατομμύρια για την ανάπτυξη των καρτών και βρίσκονται στην τεχνολογική αιχμή.